Жаратушы әр адамның өмір жолын әр қилы етіп, пешенесіне нәсіп еткен. Алайда, қызығы мен қиындығы қатар жүретін ғажайып өмір кімдерден өтпеген?! Өткен күндерге көз жіберсек, талай азаматтар, әріптестеріміз еске түседі. Мына жалған дүниеге небір абзал азаматтардың келіп-кетіп жатқаны өмір заңдылығы болса керек. Алланың ісіне кім қарсы тұрған?! Әсіресе, сол адамның артында аты, хаты, ісі, ізі, қалып жатса, бұл қазақ соған шүкірлік жасаған.
Қалай дегенде, өзі өмірден озғанымен, көрген жұрттың жадында сақталатын жандар болады. Солардың бірі – денсаулық сақтау саласында өзіндік қолтаңбасы бар Мәлікайдар Байбосынов ағамыз болатын.
«Жақсының жақсылығын айт, нұры тасысын, жаманның жамандығын айт, құты қашсын» дейді атам қазақ.
Мәлікайдар Байбосынов 1932 жылы Жалағаш ауданында дүниеге келіп, 1951 жылы Қармақшы ауданының орталығындағы орта мектепті бітіріп, сол жылы Қарағанды қаласындағы мемлекеттік медицина институтына түсіп, 1957 жылы, жолдамамен Сырдария аудандық ауруханасына дәрігер маман болып орналасады. Көп ұзамай бас дәрігерлікке көтеріледі. Бұл кездері елдегі денсаулық сақтау саласының жағдайы мәз болмаса керек, оның үстіне кадр мәселесі жетіспей жатқан кез. Ол уақытта небәрі 55 орындық төсегі бар ауруханада медициналық құралдар атымен жоқ, дәрі-дәрмектер жетіспеушілігі орын алған.
Міне, осы кезден бастап, Мәкең халыққа медициналық көмек көрсететін 19 фельдшерлік-акушерлік медпункт ашып, оның 10-ы шалғай тұрғындар үшін, арнайы жасақталған болатын.
Аудандық аурухананың төсек-орны кеңейтіліп, күрделі жөндеуден өтіп, мамандандырылған 15 орындық хирургия бөлімі ашылып, 1960 жылдан бастап, халыққа хирургиялық медициналық көмек көрсетіле бастады. Бұған дейін науқасқа хирургиялық көмек тек облыс орталығында ғана көрсетілетін. Аудан орталығына жас дәрігер мамандар келе бастады. Мамандандырылған бірнеше кабинеттер іске қосылды. Мәкең бас дәрігер, әрі ота жасаудың маманы ретінде өзінің іскер шеберлігін танытып, аудан халқының ықыласына бөленді.
Ең алдымен, ол кісінің жасаған еңбегін, азаматтық қалпын, кісілік келбетін айту біздерге парыз болмақ. Облыстың денсаулық сақтау саласында жасаған еңбегі, өзіндік орны бар. Әріптестер арасында өзінің ерекшелігімен, азаматтық болмысымен, турашыл мінезімен, әркез әділеттік танытып жүретін.
Мәкең денсаулық сақтау саласын жақсарту мақсатында әрдайым өз білімін де жетілдіріп отырды. Әр 4-5 жылда Алматы, Мәскеу, Ленинград қалаларында болып, іскерлік тәжірибесін толықтырып жүрді. Оның қарамағында әр жылдары бірге болған Бекет Жақыпов, Орынтай Мырзағұлов, Ерсұлтан Сегізбаев сынды азаматтар кейін облыста белгілі дәрігер мамандар атанды.
Мәкең жастарға жол көрсетіп, қол ұшын беріп, ұстаздық жасады. Сырдария халқына сыйлы, білікті дәрігер болды. 4 рет аудандық, 5 рет ауылдық кеңеске депутат болып сайланды. 1974 жылы «КСРО Денсаулық сақтау қызметінің үздігі» медалімен марапатталды. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 2 Алғыс хатымен, бірнеше рет облыстық, аудандық денсаулық сақтау саласының грамоталарымен, «Еңбек ардагері» медалімен марапатталды. Бірінші дәрежедегі хирург маман атанды. Жалпы 35 жыл еңбек жолының 12 жылын аудандық аурухананың бас дәрігері қызметінде атқарып, қалған 20 жылдан астамында аудандық аурухананың хирургия бөлімінің меңгерушісі болды.
Елде туып, елде өскен баланың қай-қайсысы болса да, оларға дала табиғаты бір бөлек. Соның ішінде Мәкең әр кезде аң аулау, балық ұстау сапарлары туралы естеліктерін жыр қылып айтып отыратын еді.
Біз Мәкеңді өзіне берілген жауапкершілікті мінсіз атқарған азамат деп білеміз. Сырдария аудандық ауруханасының бас дәрігері, оташы маман ретінде Мәкең денсаулық сақтау саласының дамуына зор үлесін қосты.
Жалпы, белгілі дәрігер Мәлікайдар Байбосынов жайлы аудан халқының жадында жақсы естеліктер сақталған. Соның бірқатары аудандық және облыстық баспасөз беттерінде жарияланды. Мысалы, «Сырдария» газетіндегі С.Сүлейменов пен Ж.Балабайқызының «Адамға өмір сыйлаған» мақаласы ағаның өмір жолы мен қызметі жайлы көптеген кұнды мәліметтер берген. Ал, «Тіршілік тынысы» газетіндегі Мұхамеджан Нұрхановтың «Мәлікайдардың соңғы монологы» (еске алу) шығармасында дәрігер өмірінің соңғы сәтін бейнелеп, табиғатпен үндестікте өмір сүріп, ел ардақтысы болғандығы суреттеледі.
Ардақтар дәрігер ем,
дүйім елім,
Қапыда кеттім қайтем,
күйінемін,
Менімен қолын бұлғап
қоштасқандай,
Елестеп тұрып алдың,
Иіркөлім.
«Ажал айтып келмейді» деп жатады. Өлімнің қай уақытта, қашанда жеңілі жоқ, өкініші бар.
Сыр еліне, облыстың денсаулық сақтау саласына бір адамдай қызмет еткен, көп жылдар аудандық ауруханаға жетекші, көшбасшы болған, үлкен жүректі дәрігер әріптесімізді ел-жұрт болып қимай шығарып салған едік.
Мәкеңнің денсаулық саласында жасаған еңбегі, өнегелі ісі, ешкімге ұқсамайтын ерекше келбеті жадымызда сақталып қалды. Артында өзіндей, көзіндей болып қалған ұл-қыздары, көзкөргендер тұрғанда, Мәкеңнің қадір-қасиеті көз алдымызда елестеп, рухы өмір сүретіні сөзсіз.
«Адамның өлген күні өлгені емес, ұмытылған күні өлгені» деген қағида бар. Мәкең – ұмытылмас тұлға!
Тұрғанбай Маханов,
Қазақстанға еңбегі
сіңген дәрігер.
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
