Қызылордада «Бақытты отбасы» орталығы бар. Қиналғанға демеу болып, көмек сұрағанға заңға сәйкес қолдау білдіру негізгі міндеті. Ел бұл жерде атаулы әлеуметтік көмекке құжат дайындалатынынан хабардар. Иә, жыл басында қалалық «Жұмыспен қамту орталығы» кең ғимаратқа көшіп, жаңа атауға ие болған еді. Төтенше жағдай режимі аяқталған соң «Бақытты отбасының» қандай екенін көрмекке арнайы бардық.
Карантин жағдайына байланысты қызуымызды өлшеп, антисептик ұсынып қарсы алған мамандар келушілерді тек талон арқылы кіргізуде екен. Байқағанымыз кезек аулада ұйымдастырылып, орталық ішінде көп адамның топтаспауы қадағалануда. Ал орталық басшысы Ернұр Бихожаевпен әңгімелесу барысында жаңа ғимаратқа көшу қандай өзгерістер алып келгенін бағамдадық.
Бұрын атаулы әлеуметтік көмек алу не жұмыссыздық сынды мәселемен келген адам түрлі мекемеге барып анықтама жинауға мәжбүр болатын. Айталық, жалғызбасты анадан АӘК-ке өтінім қабылдарда егер оның некесі бұзылса, алимент туралы анықтама талап етіледі. Сондықтан ол жеке сот орындаушылар палатасына да барып құжат әкеледі. Сондай-ақ, кейбір көмекке қол жеткізу үшін отбасы ережеге сай бір елді мекен шегінде болуы қажет. Кейде күйеуі екі баласымен Тасбөгет кентінде, әйелі екі баласымен қалада тіркелетін жағдайлар да кездеседі. Сондықтан олар бұл орталықтан бөлек, бір елді мекенге тіркелу үшін ХҚКО-ның да қызметіне жүгінеді. Ал «Бақытты отбасы» орталығы осындай мемлекеттік мекеменің өкілдерін жинап, ортақ бір ғимаратқа топтастырды. Бұл адамдарды анықтама үшін жан-жаққа жіберіп, қиындық тудырмаудың ең оңтайлы жолы болды.
Өзгерістің бұдан бөлек те жақсы жағы бар. Бұрынғы ғимаратта 20 адамға арналған күту залы мен әрбір келушінің жеке кабинетте қабылдануы кезек күткендердің ашуын келтіретін. Жабық кабинетке қарап, «шынымен мамандар құжат қабылдап жатыр ма, неге ұзап кетті» дегендей наразы пікірлер де айтылмай қалмайтын. Ал қазір 120 адам күту залында кезегін күтсе, 30 адам арнайы терезелерге барып, келген жұмысын айта алады. Сонда орталық бір мезетте 150 адамды қамтиды. Ең тиімдісі кең залда әр маманның келушіні қабылдап, құжат толтырып, ол туралы мәліметтерді жүйеге енгізіп отырғаны кімге болсын көрініп тұрады. Яғни, «Бақытты отбасы» жаңа «Open space» форматы бойынша жұмыс істейді.
Сондай-ақ, үйде бала қараумен отырған аналарды бір жерге барарда «баланы қайда қалдырамын, кімге тапсырамын» деген сұрақ мазалайтын. Бұл – барлық отбасыға таныс жағдай. Жаңа орталықта осы мәселе де ескерілген. Кішкентай бүлдіршінін ертіп орталыққа келген аналар құжат тапсырарда баласын залдағы ойын алаңына қалдыра алады, себебі кеңесші мамандарға сол уақытта балаларға бас-көз болу тапсырылған. Ал, «Ана мен бала» бөлмесінде сәбиді жұбатып, киімін ауыстыруға, дайын тұрған жөргөктер мен киімдерді пайдалануға болады.
Орталыққа өмірде тауы шағылып, амалы таусылған аналардың жиі көмек сұрап келетіні белгілі. Сондықтан мұндай жандарға дер уақытында қолдау көрсету үшін психолог кабинетін ашу мен заңдық тұрғыда кеңес беретін заңгер алу жоспарлануда. Орталық басшысының айтуынша, мұнда келген жандардың жағдайы әртүрлі. Айталық, кейде АӘК алу өтінішімен келген, шынымен көмекке мұқтаж, шырылдап жүрген ананың атында жылжымайтын мүлік бар болып шығады. Көлік, автобус сынды техникалар тіркеліп тұрады. Ал табыс табуға болатын арнаулы техникалар отбасыға кіріс көзі болып есептеледі. Сондықтан «шынымен көлігім жоқ» деген адамдарға жол көрсетіп, құзіретті органдарға шағым білдіруге заң тұрғысынан кеңес берілуі қажет.
Бүгінде орталықта үш бөлім бар. Жұмыссыздарды тіркеу және жұмыссыздарға жолдама беру бөлімі, мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмекке өтінім қабылдау және «Еңбек» мемлекеттік бағдарламасының кіші бағыттары, яғни қоғамдық жұмыс, жастар практикасы, әлеуметтік жұмыс орындары, жеңілдетілген несие, гранттық қаржыландыру бағыттарын жүзеге асыратын үшінші бөлім бар.
Көпшілік «Бақытты отбасы» орталығында АӘК алу үшін құжаттар дайындалатынынан хабардар. Ал мұнан бөлек тағы қандай бағыттар бойынша көмек алуға болады?
– Жұмыссыздарды тіркеу және жұмыссыздарға жолдама беру бөліміне «жұмыссызбын» деген кез келген азамат келе алады. Жұмыспен қамту орталығы – өңірдегі «Халықты жұмыспен қамту туралы» Заңды іске асыратын негізгі ұйым. Бұл мекеме барлық жұмыс беруші мекемелердің меншік нысанына қарамастан бос жұмыс орындарына өтінім қабылдайды. «Біріне электрик, біріне сантехник, біріне жүргізуші керек» деген мәліметтердің барлығы орталықта шоғырлануы қажет. Кез келген азамат жұмыс сұрап келген кезде бірінші кезекте осы бос жұмыс орындары ұсынылады. Ал тізім апта сайын жаңарады. Мұнан кейін сол жұмыстардың ішінен өзіне ыңғайлысын таңдаған азамат не азаматша жолдама талап етіп, сол арқылы жұмыс беруші мекемемен сұқбат жүргізеді. Ол бөлімнің тағы бір ауқымды қызметі жұмысынан айырылған кез келген әлеуметтік сақтандыру қоры қатысушысының 40 проценттік әлеуметтік төлем алуына көмек көрсетеді. Бұл жұмысынан айырылған адамдарға берілетін мемлекеттің қолдау шарасы. Одан бөлек арнайы топтағы азаматтардың жұмыспен қамтылуын да ұйымдастырады, – деді Ернұр Бауыржанұлы.
Ал, «Еңбек» мемлекеттік бағдарламасы бойынша жастар практикасына соңғы 2-3 жылда диплом алған, өз кәсібі бойынша жұмыс істемеген адамдар тартылады екен. Мәселен, заң саласына қатысты мамандық алып, сот, прокуратура, ішкі істер органдарында жұмыс істеген болса, жастар практикасымен жұмысқа бара алмайды. Ал, курьер, слесарь сынды басқа салада жұмыс істеген жағдайда қызметке орналасып, тәжірибе жинауына мүмкіндік бар. Өйткені, бұл – әлеуметтік лифт.
Сондай-ақ, орталыққа жұмыс сұрап келсеңіз қоғамдық жұмыс бойынша да қызметке орналаса аласыз.
– Қоғамдық жұмыс аясында еңбекке тартылғандардың айлығы 42500 теңге болса, қолға алатыны – 38250 теңге. Енді айырмашылық бар. Жастар практикасынан өтіп, алты айлық мерзімді аяқтаған жасқа қоғамдық жұмыспен әрі қарай сол мекемеде жұмысын жалғастыруға мүмкіндік беріледі. Себебі, өзінің потенциалын көрсеткен жастарды кейбір мекемелер қоғамдық жұмыспен әрі қарай да алып қалғысы келеді. Қоғамдық жұмыстың ережесіне сәйкес, біз берген айлыққа мекеменің өзі де қосымша қаржы қосып бере алады.
Ал, әлеуметтік жұмыс орындары арқылы жұмысшы қабылдау жеке кәсіпкер, ЖШС-не өте ыңғайлы қарастырылған шара. Бұл жерде қызметкер айлығының 35 процентін жұмыспен қамту орталығы субсидиялайды. Мысалы, бір мекеме 100 мың теңге айлық төлеп, психологты қызметке алғысы келеді. Бірақ қаражаты жетпейді. Мұндай кезде мекеме «Әлеуметтік жұмыс орындары бойынша психологты 65 мың теңге айлық төлеп, жұмысқа аламын» деп жұмыспен қамту орталығына өтініш бере алады. Бұл ретте жұмысқа барған қызметкер айлығының 35 проценті орталық арқылы төленеді де, психолог 100 мың теңге айлық ала алады. Бұл бағыт бойынша 1 жылға дейін жұмыс істей алады. Бірақ ең жоғарғы субсидияланатын жалақы көлемі 42500 теңгеден аспауы керек, – деді орталық директоры.
Сондай-ақ, орталық азаматтардың жаңа мамандық бойынша қысқа мерзімді курстарда оқып, гранттық қаржыландыру негізінде кәсіп бастауына да қолдау көрсете алады екен.
Байқадыңыз ба, «Бақытты отбасы» орталығы атаулы әлеуметтік көмек тағайындау шараларынан басқа қаншама жұмыс атқарады? Талай адамның іздегені алдынан шығып, орталық арқылы ыңғайлы жұмысын тапты да. Тек мұндайда көрінгенге салған көз көжеге қатық болмайтынын ескеріп, бейқамдыққа бой алдырмай, қолдаудан кейін қанаттанып, еңбек ету керек сынды.
Айдана ЖҰМАДИНОВА,
«Сыр бойы».
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
