Ал, парықтаңызшы, Адам Ата мен Хауа Анадан бері басталған қиын да қызық, мақсат пен арманға, еңбек пен жанжалға, бақ пен сорға толы өміріміздің бар қыры мен сырын, жыры мен нұрын айғақтап, алға тартып тұрған жоқ па? Және кезегімен… Яғни бірінші басты байлық – денсаулыққа ие болмасақ, бәрі – бекер…
Міне, сондықтан да біздің бұл жолғы мақаламыз осы денсаулықты сақтаған, дұрысы осынау бірінші байлықты жақсылап баптаған, осы тараптағы ерен де жемісті мол еңбегі арқылы туған ауылы ғана емес, өзі ортасында жүрген айнала Сыр елінің үмітін ақтаған адам – азамат Яхия Кәдірбекұлы Шорабаев туралы біраз сыр ақтарып, қолдан келгенше оның жан-жақты қабілет-қырын, ақ халатты абзал жан ретіндегі жан-жүрек нұрын ортаға тартқымыз келеді.
Дау жоқ, бұл тұрғыда әңгімені әліппелік қағидалардан бастауымыз қажет. Қандай бір адамды да қалыптап, қалыптастыратын – әуелі отбасы. «Әке көрген оқ жонар, шеше көрген тон пішер». Ендеше жақсы әке мен өнегелі абзал ана тәрбиесі – белгілі фактор. Үш ұлдың кенжесі Яхия 1958 жылы қыркүйектің 3-і күні жарық өмір есігін ашты. Әке – шындығына көшкенде, ауылдағы алғашқы оқығандардың бірі. Дәйектерге жүгінсек, ол кісі Алаш қайраткері Серқұл Алдабергенов «Байкенже» ауылында ашқан орта мектеп-медреседе білім алған. Ақ пен қараны айқын ажырататын, саясатқа да құлағы түрік, жақсылық пен әділдікті жақтаған Кәдірбек 20-ға ілінген шақта-ақ кеңес өкіметінің қырын қабағына ұшырап, 1928 жылы Өзбекстан еліне ауады. Тәжікстан жерін де басады. Содан 1935 жылы туған өңірге бірақ оралды. Көппен бірге талай дүрбелеңді көрген, мүгедек болғандықтан Ұлы Отан соғысына бара алмайды. Есесіне колхоз басқарып, жұртына бас-көз болып, Қаратау етегінде мешіт тұрғызып, соғыстан кейінгі тұрмысты оңалту ісіне қызу араласады. Жас балаларға араб тілінен дәріс оқиды, құран әліппесін танытады. Тіршіліктің ащы-тұщысын, ыстық-суығын бірге өткерген жұбайы Бижамал анамызбен бірге 3 ұл, 3 қызды өсіріп, саналы азаматтар қатарына қосады.
Нақ осындай ортада өсіп, әке мүгедектігін, елдің неше түрлі ауру-науқастардан жапа шегіп жүргенін көрген Яхия ағайын-жұрт денсаулығына демеу болуды ерте мақсат етсе керек. Туған ауылы «Коммунизмдегі» орта мектепті бітірісімен облыс орталығы – Қызылордадағы медучилищесіне бірден ат басын тірейді. Бұл – 1977 жыл. Фельдшер мамандығын қалайды. Арасында кеңес әскері қатарында 1978-1980 жылдары қызмет етіп, оны 1983 жылы аяқтайды.
Осылайша өмірдің кезекті белесіне қадам басқан ол 3 жыл бойы медбрат болып еңбек етеді. Ұнайтын жұмыс. Мамандықты меңгеруге қоса өмір мектебінен өте бастайды. Жоғары білім алмай болмайтынына көз жеткізіп, ол 1986 жылы Алматыдағы медицина университеті табалдырығын аттайды. Сөйтіп 28 жасында педиатрия факультетіне оқуға түсіп, студент атанады. «Ештен кеш жақсы» екен. Білім олқылығын толықтырып, оны 1992 жылы бітіріп шығады.
Осы жылы Қызылорда облыстық жұқпалы аурулар ауруханасының реанимация және интенсивті емдеу бөлімшесінде дәрігер-ординатор болып жұмысқа орналасады. Төрт жыл өткенде аталған бөлім меңгерушісі. Тағы үш жыл уақыт өткен соң, ол – осы аурухананың бас дәрігерінің емдеу ісі жөніндегі орынбасары. Осы қызметте жүргенде аса қауіпті жұқпалы дерттермен бетпе-бет келіп, тікелей емдеумен шұғылданады.
Тәжірибелі де білікті маманның көзге түсуі, кезекті мансап биігіне тағайындалуы өмір заңдылығы. Ол енді 2005 жылы облыстық денсаулық сақтау басқармасына жұмысқа шақырылып, дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету бөлімі басшылығына бекітіледі. Бұл саладағы кемшіліктер түзеліп, шаруа оңға басқаны түсінікті. Содан…
2012 жылы ол Қызылорда қалалық Жедел жәрдем станциясының бас дәрігері болып бекітілді. Жаңа жерде, өкінішке қарай, көп қиындық күтіп тұрды. Ең бастысы, емдік бекеттің аты – «Жедел жәрдем» болғанымен, заты – «Кешіккен көмек» болып табылады. Мың-сан аурумен айқастың алғы шебінде ахуал бұлай болса, денсаулық сақтау жолындағы аса маңызды майдан ахуалы қайдан болсын?! Сондықтан да облысты мазалап, республикалық министрлікке дейін дабыл қағып, мәселе көтерді. Соның арқасында республикалық бюджет есебінен 18 жаңа санитарлық көлік сатып алынды. 2014 жылы мекеме несиелік қарыздан толық құтылып, қызметкерлер уақытылы айлық ала бастады. Автоматтандырылған ақпараттық-диспетчерлік орталық құрылып, дер кезінде мұқтаж науқастарға медициналық көмек көрсету алғаш үлкен жақсылыққа айналса, артынша күнделікті жақсылық хабаршысына айналды.
Бұдан кейінгі 2016-2018 жылдар аралығында үлкен жауапкершілік – Шиелі ауданы денсаулық сақтау бөлімінің басшысы – бас дәрігерліктің орны ерекше. Өйткені облыстық, өңірлік деңгейде болсын, жеке аурухана, айрықша бөлім, «Жедел жәрдем» мекемесін басқару бір бөлек болса, дербес аудан денсаулық сақтау саласын басқарып, 70-80 мың халықтың тән саулығын қадағалау, қорғап-қолдау өз алдына бөлек іс. Бұл ретте бәрі мінсіз-мүлтіксіз дей алмасақ та, ол ісі аңызға ұласқан, ізі әлі өшпей, жарқырап тұрған даңқты бас дәрігер ағасы Смайыл Кәрімбаевтың ізін жалғастырып, ісін заман талап-тілегіне сай өрге бастыра білді.
Байырғы Көккесененің түлегі, дерт-демен жолықса жойсам деп ұмтылып тұрған білегі, кім-кімге де жақсылық жасасам деп соғып тұрған жүрегі Яхия Кәдірбекұлының соңғы қызметі – Жаңақорған ауданы денсаулық сақтау бөлімінің басшысы бас дәрігерлігі айрықша қымбат, жанына ыстық. Бұл – 2020 жыл соңында қызметін абыройлы тәмамдап, зейнеткерлікке шыққаннан емес әсте. Майталман маман, іскер басшы қашанда денсаулық сақтау майданының алғы шебінен табылады.
Ұжым мүшелеріне ең бірінші кезекте тиесілі жалақысын тауып беру бір мақсатқа жұмылуды қалыптастыру, ынтымақты ұстаным орнықтыру, ең негізгісі тек дәрі-дәрмекпен емес, ота пышағымен, медициналық құрал-жабдықтармен емдейтін дәрігерлер емес, дұрыс диагноз қоя біліп қана қоймай, ақ ниет тілегімен, мейірлі алқап-білегімен ғана емес, жүрегімен емдейтін медбибі, дәрігер-емшілер қалыптастыру. Неге дейсіз бе? Дәрігердің ең жақсысы баяғыда да, бүгін де дерт қоспаған, денсаулықты әлсіретуге қадам баспаған.
Халықтың алғысын арқалап, көптеген марапат иеленген Яхия Кәдірбекұлы Денсаулық сақтау ісінің үздігі. Дағдарыс менеджері атағын да еншілеген.
Айтпақшы, ол бүгін де сапта, мәлім майданның жауапты шебінде, дәрігер статистік, эксперт болып еңбек етіп жүр.
Бақыт САРБАЛАЕВ
