Мүгедектігі бар адамдар үшін құқықты қамтамасыз ету және тең мүмкіндік жасау – қазіргі қоғамның маңызды басымдықтарының бірі. Қазақстан әлемнің басқа елдері сияқты әр адам өзінің ерекшеліктеріне қарамастан әлеуетін іске асыра алатын инклюзивті орта құру бойынша белсенді жұмыс істейді.
Еліміз 2015 жылы БҰҰ мүгедектердің құқықтары туралы конвенцияны ратификациялады, осылайша мүгедек адамдарды қоғамға толыққанды интеграциялауға бағытталған шаралар кешенін одан әрі іске асыру бойынша міндеттеме алды.
Ал 2023 жылғы 7 маусымда конвенцияға факультативтік хаттаманы ратификациялай отырып, мүгедек адамдардың құқықтарын қорғауда елеулі қадам жасады. Бұл елдің халықаралық стандарттарға адалдығын және ұмтылысын көрсетеді.
Бүгінде Қазақстанда ерекше қажеттіліктері бар 732 мыңға жуық азамат тұрады, бұл халықтың 3,6%-ы. Мемлекет олардың өмір сүру сапасын жақсарту және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету шараларын белсенді түрде енгізуде. Еліміздің барлық өңірінде олардың білім алуына, жұмысқа орналасуына, медициналық қызмет және әлеуметтік көмекке қолжетімділікті қоса алғанда, жағдайын жақсартуда.
Өткен жылы сырттай медициналық-әлеуметтік сараптама бойынша пилоттық жоба аясында 96,9 мыңнан астам өтінім өңделіп, рәсімдер жеңілдетілді. Әлеуметтік қызметтер порталы арқылы 1,1 миллионнан астам қызмет көрсетілді, ал инватакси қызметі 207 мың реттен көп пайдаланылды. Қамсыздандыруға арналған шығыс жыл сайын 22%-ға артып, былтыр 748,5 млрд теңге болды.
Мүгедектіктің медициналық-әлеуметтік моделінен әлеуметтік-құқық қорғау моделіне көшуге бағдарланған 2030 жылға дейінгі инклюзивті саясат тұжырымдамасы бекітілді. Жаңа тәсіл мүгедектігі бар адамдарды барынша әлеуметтік ықпалдастыру үшін шаралар қабылдауды көздейді, олардың қоғам өміріне белсенді қатысуы үшін жаңа перспективалар туғызады. Ұлттық құқық қорғау мекемесі мен өңірлік өкілдер мүгедектігі бар азаматтардың өтініштерімен белсенді жұмыс істейді, медициналық көмек, мүгедектік тағайындау, жеке көмекшілер ұсыну мәселелерін шешуге көмектеседі.
Былтыр Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің Қызылорда облысы бойынша өкілінің атына мүгедектігі бар адамдардан 10 өтініш түсіп, оның 5-еуі қанағаттандырылды.
Мәселен, Қызылорда қаласы теміржол ауруханасының ғимаратындағы лифт стандарттарға сәйкес келмейтіндігі, атап айтқанда, оның екінші қабатта тоқтамайтыны және мүгедектігі бар азаматтар үшін қолайсыздық тудыратыны жайлы арыз жолданған. Арыз иесі лифтті жөндеу және мүгедектігі бар азаматтарды бірінші қабатта қабылдауды сұраған.
Өкіл арызда көрсетілген мән-жайларды жан-жақты қарау және тексеру үшін әлеуметтік қорғау саласын реттеу және бақылау комитетінің департаментіне, облыстық денсаулық сақтау басқармасына тиісті сұраныс хаттар жолдады.
Нәтижесінде Қызылорда теміржол ауруханасы ЖШС-де мүмкіндігі шектеулі азаматтар үшін қолжетімділік талаптарының бұзылғаны анықталды. Ауруханаға ұйғарым беріліп, сондай-ақ қолжетімділік талаптарын бұзғаны үшін 738 000 теңге көлемінде айыппұл салынды. Сонымен қатар бірінші қабатта арнайы жабдықталған бөлмеде мүмкіндігі шектеулі азаматтарды қабылдауды ұйымдастыру мәселесі шешілді.
Берікбол БАЙХОЖАЕВ,
ҚР Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің
Қызылорда облысы бойынша өкілі
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
