Жақында Қызылорда қаласының «ASU» баспа үйінен» «Дария ғұмыр» атты жаңа кітап жарық көрді. ҚР Білім беру ісінің үздігі, ҚР Білім беру ісінің құрметті қызметкері, еңбек ардагері Тазагүл Сейітжанқызы жайында мемлекет және қоғам қайраткерлерінің, әріптес-замандастарының, шәкірттерінің, ағайын-туғандарының естеліктерін, ұстаздың қолжазбаларын жинақтаған бұл кітап адам болмысын боямасыз жеткізген жан азығындай әдемі әсерге бөлейді. Мемлекет және қоғам қайраткері Тәкей Есетұлына жар болып, Айгүл, Айнұр, Асқардың ғана анасы емес, айналасына ақ пейілімен қамқор қолын созған, тағылымға толы ғұмыр иесі Тазагүл ұстаз аса сұңғыла, ел анасына айналған қазақ әйелдерінің жолымен, даналығымен құрметке бөленді. Бүгінде ұстаз тірі болса 80 жасқа келер еді.
Тазагүл Сейітжанқызы 1945 жылы Қызылорда облысы, Қазалы ауданы Бозкөл ауылында дүниеге келген. Сейітжан Сарышұлы мен Збира Нұрқожақызының отбасында сегіз баланың үлкені Тазагүл бауырларына болысып, үй шаруашылығына қолғабыс беріп өседі. 1960 жылы жетіжылдық ауыл мектебін бітіріп, 14 жасында М.Мәметова атындағы педагогикалық училищеде оқуын жалғастырады. Н.Гоголь атындағы педагогикалық институттың филология факультетінде білім алады.
1964-1967 жылдары №96 «Бозкөл» орта мектебінде қазақ тілі мен әдебиеті пәнінен сабақ береді. 1967-1970 жылдары Абай атындағы ауылдың №90 орта мектебінің директоры қызметін атқарады. Осы жылдары аудандық, облыстық партия конференцияларына делегат болып қатысып, өңірдің саяси өміріне араласады. 1970-1978 жылдары тұрмысқа шығуына байланысты Арал қаласына қоныс аударып, №15 мектепте мұғалім болады. 1980-2008 жылдары зейнет демалысына дейін М.Мәметова атындағы педагогикалық училищеде дәріс береді.
Есімде, күздің тамылжыған кезі еді. Жаңбырдың құйып тұрғаны сонша тамшылардың тырсылы терезеге тыным берер емес. Аудиторияда «Балалар әдебиеті» дәрісі жүріп жатқан. Ұстазымыз Тазагүл Сейітжанқызы терезеге ойлана қарап тұрды да, қабағын әнтек шытып: «Мына жаңбырдың екпіні қатты екен. Ала жаздай бел жазбаған диқан қауымына обал болды-ау» деді бәсең үнмен. Жылдың қай мезгілі болсын, тіпті Құдайдың қайсы бір құтты күні болсын, жаңбырдың жауғанына балаша мәз болатын қайран басым күзгі жиын-терімге дейінгі жауынның жер сауған дала адамдарына қиындық әкелетіні жайында бірінші рет ойландым. Осы көріністің санамда сақталып қалғаны соншалық, күні кешегідей көз алдымда. Содан бері қарай отыз жылға жуық уақыт өтті, күзгі жаңбырдың әр тамшысы болмысынан бекзаттық самалы есіп тұратын Тазагүл апайымды есіме түсіреді.
1994-1998 жылдары М.Мәметова атындағы Қызылорда педагогикалық колледжінде «Бастауыш мектепте оқыту және әлеуметтік педагог» мамандығы бойынша білім алдым. Мектептің тоғызыншы сыныбынан соң педколледжге оқуға түскен біздің әрбіріміз, шын мәнінде, балаң едік, ұяң едік. Айналамызға мейірлене махаббатпен қарайтынбыз. Ұстаздарымыздың дәріс үстінде айтқан әрбір сөзі, қимыл-әрекеті біз үшін үлкен мектеп болатын. Үйренгіміз келетін, ұқсағымыз келетін. Әсіресе Тазагүл Сейітжанқызының жүріс-тұрысы, киім-киісі, өзін-өзі ұстау әдебі, сөйлеу мәнері әрбіріміздің көңілімізге көшіп алғаны сонша, оқу ғимаратының маңынан апайдың сона-а-ау алыста келе жатқан көлікті асықпай күтіп, баппен, барынша әдемілікпен, кербездікпен көшені кесіп өтіп бара жатқанын көре қалсақ, аузымыз ашылып қарап тұратынымыз есімде.
Дәріс үстіндегі апайдың дауыс ырғағы әлі құлағымда. Тазагүл апайдың сабағына дайындалмай келуге жүрегіміз дауаламайтын. Өйткені кім сабаққа дайындалмай келіп және сонысымен қоймай, әйтеуір шала-пұла айтып беруге тырысса, апай оқушының үздік-создық айтып тұрғанынан-ақ дайындықсыз келгенін бірден түсінетін және «отыр» дейтін дауысын сәл көтеріп, қабағын шытып. Апайдың осы кездегі көзқарасы бізге «екі» қойғаннан да ауыр еді. Қатты дауыс көтермейтін, ұрыспайтын, бірақ не айтқысы келгенін қабағымен ұқтырып, көзқарасымен ықтырған бұл да бір педагогтің үлкен шеберлігі болар деп шамалаймын. Ал үй тапсырмасына тыңғылықты дайындалып келіп, сабақ айтқан кезімізде Тазагүл апай да керемет көңіл-күйде, жүзі жадырап, әрбірімізге мейірленіп отыратын. Мұндайда өзіміз де ерекше қуанушы едік. Жан жүрегіңмен жаңа тақырыпты түсіндіргенде оның осындай қайтымы болғаны да ұстаз бақыты екен ғой. Біз мұғалім болу үшін осы педколледждің партасында отырдық емес пе? Нағыз мұғалім қандай болу керек екенін осындай ұстаздардың үлгісінен көріп өстік.
Тазагүл Сейітжанқызы сабақты керемет түсіндіретін, оқушы зердесіне құйып жіберетін. Шешен сөйлейтін. Әдемілік адамның сыртқы келбетінде ғана емес, оның ішкі жан-дүниесінде десек, Тазагүл ұстаздың аузынан шыққан әрбір ой маржандай төгіліп түсетін. Әрбір тақырыпқа өзінше бөлек қарайтын, ақын-жазушылардың жан сарайын ашқандай, өлең-сөздің ырғағындай тең түскен тіркестер бізді әдебиет әлемінің тылсымына еріксіз бойлатып, өн-бойымызды шарпитын. Міне, осындай Ұстаз болсақ деген арман-тілекпен педколледж қабырғасынан біз ғана емес, жылдар жылнамасында сан мыңдаған түлек ұшып шықты емес пе?!
Бала кезден күнделікпен дос едім. Тазагүл апай туралы жазар алдында соларды парақтап отырдым. Көзіме оттай басылды: 1997 жылдың 1 қазаны күні «Тазагүл апайдың әрбір сөйлеген сөзінен, әрбір оқыған лекциясынан, әрбір өткен сабағынан өнер әлемінің шешендік мектебінен тәлім алғандай күйге түсесің. Менің мұнша ойы орамды, шебер, шешен тілдің шын ұстасын бірінші кездестіруім» деп жазыппын.
Тазагүл апай мені әдебиетке ғашық етіп қана қоймай, жазу өнеріне жолымды ашты. «Сен өлең жазасың ба?» деп сұрады бірде. Бұл біздің төртінші курсты тәмамдап, диплом алған жазымыз еді. Ертеңіне қанша қысылсам да дәптерлерімді апарып бердім. Өз қолымен тілек жазып беріп еді: «Сенің орның шырқау биікте болсын. Өмірде де, өлеңде де жолың болсын, жаным! Аналық, ұстаздық ақ тілегім осы». Бұл тілек менің өмірімнің темірқазығындай болды. Апайдың аналық ақ батасымен Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің журналистика мамандығына оқуға түстім. Жақсы өлең жаза алмасам, ең болмағанда жақсы өлеңнің оқырманы болып қалайын деп өлеңдерімді жарыққа шығара қоймадым, әйтсе де сөз өнерінен алыс кетпедім. Жылдар бойы жүрегімді әлдилеген Тазагүл Сейітжанқызы туралы осы ойларымды қағаз бетіне түсіре отырып, ұстаз – кемел тұлға және оның күн сәулесіндей күші болады дегенді қайыра айтқым келеді.
Айжан АБДУЛЛАЕВА
