Құқық қорғау және жергілікті атқарушы органдардың нәтижелі жұмысы аймақтағы қоғамдық саяси ахуалдың тұрақтануы мен қылмыстың төмендеуіне әсер еткен. Бұл туралы өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен брифингте облыс прокуроры Ризабек Ожаров мәлімдеп, жыл басынан атқарылған жұмыстарға тоқталды.
– Прокуратура қылмыстық құқықбұзушылық профилактикасына ерекше назар аударады. Қылмысқа бейім, бұрын сотты болғандармен нақты шаралар атқару мақсатында мобильдік топтар құрылып жұмыс жасауда, есепке алынған 1500-ден аса адамның мекенжайы мен жұмыс орны тексерілді. Нәтижесінде жекелеген қылмыс түрлері төмендеді. Оның ішінде: аса ауыр қылмыс 49, кісі өлтіру 17, тонау 31, қорқытып алу 60, ұрлық 49, жол-көлік оқиғасы 24, зорлау 31 пайыз төмендеді. Сонымен қатар алаяқтық қылмыстардың себеп-салдары, оның алдын алу бағытындағы шаралар ұлттық банк, қаржы нарығын реттеу және 2-ші деңгейлі банктер мен микро қаржы ұйымдары өкілдерімен бірге үйлестіру кеңесінде қаралды. 255 жәбірленушінің 269 140 487 теңге несие төлемін іс бойынша процестік шешім қабылданғанша тоқтату туралы ҚПК-нің 200-бабы талабына сәйкес 340 ұсыну енгізілді. Алаяқтық істері бойынша 389 дроппер (алаяқтар ұрлаған ақшаны өзінің банк картасы арқылы өткізетін адам) анықталып, 240-на қатысты сотқа дейінгі шағым түсірілді. Антифрод-орталығына күмәнді есеп шот транзакцияларын бұғаттау үшін 454 инцидент беріліп, нәтижесінде 432 есеп-шот бұғатталды, – деді Ризабек Кәрімұлы.
Прокуратураның бастамасымен жасанды интеллект мүмкіндігін қылмыстық процесте кеңінен пайдалануда «IT TERGEU», «Смарт-блезік», «Киберволонтер» және «қылмыссыз өңір» атты іс-шаралар жүргізілуде. Соның нәтижесінде жұмыс оңтайланып, алтын сағат принципі негізінде «Киберпол» жұмысы жандандырылған. Бұл интернет-алаяқтардың арбауына түскен жәбірленушілердің арызын қабылдап, жылдам тергеу әрекеттерін жүргізуде тиімді. Көп эпизодты алаяқтықпен айналысқан 3 адамға қатысты тергеу аяқталып, іс сотқа жолдану сатысында. Бүгінгі күні алаяқтар түрлі айла-амалдарды қолданып, сенімді теріс пайдалану арқылы табысқа жетуде. Сондықтан жеке деректерді оның ішінде ЖСН, банк карта нөмірлері және телефоныңызға келген СМС кодтарды ешкімге бермеуді прокурорлар ескертеді.
Сондай-ақ «Смарт-білезік» жобасы аясында жергілікті бюджеттен қосымша 37 млн теңге бөлініп, 200 білезік сатып алынуда. Пробация есебіндегі 80 адамға электронды бақылау құралы қолданылып, 8-і жаза өтеу талаптарын бұзуына байланысты түзеу мекемелеріне қайтарылған. Профилактикалық шаралардың арқасында қайта жасалған қылмыс 28%-ға төмендеген.
Облыс прокурорлары 200 мың адамның құқын қорғап, оның ішінде 13 мың адамның құқын қалпына келтірген. 3 мыңнан астам кәсіпкердің де құқығы қорғалып, оларға тиесілі 1,9 млрд теңге қаржы өндірілген. Мысалы, Қызылорда облысы бойынша Бақылау басқармасы тиісті актісіз құрылыс компаниясының қызметіне заңсыз тексеру жүргізіп, кәсіпкерді әкімшілік жауапқа тартқан. Алайда құқық қорғау мамандарының қабылдаған шаралары нәтижесінде басқарманың жауапты қызметкері соттың қаулысымен әкімшілік жауапқа тартылды. Осы орайда прокуратура органдарының сүйемелдеуімен 743 млрд теңгенің 35 инвестициялық жобасы (48 кейс) бойынша кедергілер мен заңсыздықтар жойылды. Мысалы, Арал ауданында түйе сүтінен құрғақ ұнтақ дайындау жобасын жүзеге асырып жатқан «Qazaq Camel» серіктестігінің зауытында электр қуаты жетіспеуіне байланысты толық жұмыс істеуге мүмкіндігі болмаған. Бұл мәселе аудандық мәслихатта қаралып, қаржы бөлінді. Қазір 650 квт электр энергиясын өндіретін қосалқы станция орнатылды.
Прокуратура органдары құқықбұзушылықтың алдын алу бағытында акция өткізіп тұрады. Оның аясында 200-ден астам білім беру ұйымындағы құқықбұзушылыққа бейім 545 оқушы және өз міндеттерін тиісінше орындамаған 62 ата-ана анықталған. Сонымен қатар түнгі уақытта заңды өкілінсіз жүрген 210 баланың ата-анасы әкімшілік жауапқа тартылған.
Бас прокуратураның тапсырмасына сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде тексеру жүргізілуде. Медициналық қызмет үшін негізсіз 427 млн теңге мемлекеттік және жеке ұйымдарға аударылғаны анықталды. Бұл қаржыны қайтару үшін қадағалау актілері енгізілді.
Жыл басынан 17 мың жұмысшының құқығы қорғалып, 629,7 млн теңге жалақы өндірілді. «Жастар практикасы» бағдарламасының аясында жұмыспен қамтылған 2360 жұмыскерге 264 млн теңге жалақы қарызы төленді. Бұдан бөлек 58 орта білім беру ұйымдарының 1479 қызметкері арнайы киімдер мен жеке қорғаныс құралымен қамтылып, конституциялық құқықтары қалпына келтірілді.
Айсәуле ҚАРАПАЕВА,
«Сыр бойы»
