Ертең кітапханашылар қауымы кәсіби мерекесін атап өтеді. Сырт көзге оңай көрінгенімен қиындығы жетерлік, қызығы мен шыжығы қатар жүретін осы бір мамандық иелерін қалай құрметтесек те, артық емес. Мереке қарсаңында өзім қызмет атқарып келе жатқан киелі мекеннің шырақшылары туралы біраз ой қозғағым келіп отыр.
Жалпы біздің облыстық кітапхана тарихы сонау 1867 жылдан бастау алады. Ол кезде Перовск қаласында Ақмешіт уезінің әскери халқы үшін уездік кітапхана болып ашылған. 1938 жылы Қызылорда облыс орталығы болғаннан кейін, қалалық кітапхана облыстық кітапхана болып қайта құрылды және ол М.Горький есімімен аталды. Кітапханада бірнеше бөлім ашылып, қызметі едәуір кеңейіп, күрделене түсті.
Қазір заман күн санап өзгеріп, технология қарыштап дамуда. Кітапханашылар да осы ағымнан қалыс қалмай, өздерін күнделікті жетілдіріп отыруы тиіс. Өйткені оқырман талабы өзгеріп, сұранысы артты. Қазіргі заман кітапханашылары – ақпараттық технологияларды меңгерген, оқырмандардың мәдени және зияткерлік қажеттіліктерін қанағаттандыратын мамандар.
Осындай жылдамдықты, кәсібилікті қалай тез меңгеруге болады десек, ойымызға бірден қазіргі сара жолды салып кеткен алдыңғы буын мамандар түседі. Кітапхана деп аталатын парасат ордасында түрлі тағдыр, түрлі өмір көресің. Санаулы ғұмырын өңіріміздің мәдени саласына арнап, кітапхана ісін өркендету жолында тер төккен қаншама апайлардың есімі өткен күннің еншісінде қалды. Өздерінің дара жолы мен ерекше қолтаңбасын қалдырып кеткен кітапханашыларды біз қазіргі буын, жиі еске алып отырамыз.
1990 жылы кітапхана басшылығына білікті де шебер ұйымдастырушы Күлбаршын Раушанбекқызы Сисекеева келді. Осы кезеңде жетекші мамандар кітапхана жұмысын жандандыра бастады. Гүлнар Бармақова, Сара Қанибетова, Құрманкүл Сыздықова, Балжан Тайшыманова, Тұрғанкүл Бәйімбетова, Дарья Цзю, Нағима Жаманқұлова, Жұмабике Ералиева, Шолпан Серекова, Татьяна Долотова, Галина Лигай өзіндік үлес қосты. Кейінгі толқын ішінде Махмура Абдулпаттаева, Зина Оспанова, Айткүл Кәрібаева, Оразкүл Салиева, Тамара Букина, Людмила Пан, Ләззат Бәйтенованы ерекше атауға болады. Міне, біз өзімізге үлгі болған осындай мамандардан көп үйрендік, ақыл-кеңесін жиі тыңдадық. Әр қимылына, кітапқа деген құрметіне, оқырманмен сөйлесу мәнеріне, баладай таза көңіліне, өз ісіне деген сүйіспеншілігі мен жауапкершілігіне қызыға қарайтынбыз.
1999 жылы облыстық әмбебап ғылыми кітапханасына Халық жазушысы, көрнекті ақын Ә.Тәжібаевтың есімі берілді. 2009-2020 жылдары кітапхана басшылығына білікті маман Нұржамал Ахметқалиқызы Мырзамұратова, одан кейін ғалым-ұстаз Нұрлыбек Кәрібозұлы Мыңжас келді. Бүгінде алыстан көз тартатын, қаламыздың сәні мен сәулетін арттырған еңселі ғимарат Әбділда Тәжібаев атындағы облыстық кітапхана екінші үйімізге айналғандай. Таңертең ерте келіп, қас қарайғанға дейін қажетін іздеп келген оқырманға қызмет көрсету, қорға түсіп жатқан кітаптармен жұмыс жүргізу, атаулы күндерге кітап көрмелерін дайындап, оны көпшілікке таныстыру, мерейтойлар мен шығарма авторларына арналған кештер ұйымдастыру, міне осының барлығы – кітапханашының күнделікті жұмысы.
Мұнда күн сайын қайнап жатқан өмірді көруге болады. Кішкентай қолымен сөредегі түрлі-түсті суретке толы ертегілерге ұмтылған бүлдіршін, күнделікті сабақ дайындығымен келген оқушы, лекция арасында қосымша мәлімет іздеп келген студент, ғылыми еңбегіне құжаттар ақтарып отырған ғалым, өскелең ұрпаққа білім нәрін себуге асыққан ұстаз, әлемде болып жатқан жаңалықтар легімен танысуға келген зейнеткер – кітапхананың тұрақты оқырмандары. Біз осындай оқырманмен баймыз. Ынталы, талапты оқырманмен мақтанамыз. Оқырман сұрап келген әрбір кітап – біз үшін ізденіс және жұмыс нәтижесі. Кейде кітапхана есігін сәби шақта ашқан, қазіргі таңда ақылы толысқан, қоғамда түрлі салада қызметте жүрген оқырмандарымызды көріп, солардың тұлға болып қалыптасуына біздің де кішкентай үлесіміз бар екеніне риза боп жатамыз.
Біздің кітапхананың есігін кімдер ашпады дейсіз? Президент те, министр де, әкім де, депутат та кітапханаға келген құрметті қонақтар қатарында болғанын үлкен мақтанышпен айтамыз.
Кітапханашының еңбегі көзге көрінбейді, салмақпен өлшенбейді. Тіпті көп жерде қалыс қалып жатады. Сонда да кітапханашы – мәртебелі мамандық иесі. Қарапайымдылығымен, салмақтылығымен, мәдениеттілігімен мәртебелі. Қазіргі кітапханашы ол – ұстаз, тарихшы, тәрбиеші, психолог, бағдарламашы, жол сілтеуші. Кітапхана табалдырығын аттаған кішкентай бүлдіршіннен бастап, зейнет жасындағы егде кісілерге дейін ақпарат айдынынан іздегенін тауып беру, қажетін жедел орындау – басты міндеті.
Қазір қоғамда кітапханаға деген көзқарас өзгерген. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Бүгінгі заманда кітапсыз, сондай-ақ кітапханасыз адамның ойдағыдай дамуы мүмкін емес», «Еліміз үшін құнды тарихи деректер мен материалдардың дені кітапханада сақталады. Сондықтан кітапхана ісін дамытуға бей-жай қарауға болмайды» деген сөзінен кейін оқимын, іздеймін, білемін деушілер көбейді. Біз үшін бұл үлкен қуаныш.
Білім мен мәдениет ордасына келген талғампаз оқырманның ой-өрісін кеңейтіп, білім көзін ашуда қазір де майталман мамандар жетерлік. Айгүл Жанғабылова бастаған Шолпан Бердәулетова, Бибайша Әлиева, Қалдыгүл Досмағанбетова, Алтынай Махамбетова, Гүлдерайым Қосназарова, Айгүл Сайымбетова, Маржан Айгисинова, Бақыт Жүсіпова, Гүлжан Жұматаева, Алма Қалмағанбетова, Салтанат Баекеева, Айгүл Көшербаева өз ісінің шеберлері. Қандай жұмыс тұрса да, соған мән беріп, түрлендіріп, жандандырып, оқырман айналып өте алмайтындай деңгейге апарады. Ойы зерек, қиялы ұшқыр, өз ісіне құлай берілген осындай мамандармен күнде кездесіп-жүздесу мен үшін үлкен бақыт. Егер менен нағыз бақытты жан кім деп сұраса, мен ойланбастан кітапханашы деп жауап берер едім. Өйткені рухани қазына күзетшісі бола жүріп, олар от ауызды ақынмен де, қаламынан құдірет тамған жазушымен де, өткенді бүгінмен жалғап, шежіре тарқатқан тарихшымен де жиі кездесіп, жүздесіп жүреді. Болашаққа деген сенімдері нық. Қолдарында ғасырларды жалғаған алтын мұра бар. Алдарында сөз құдіретін түсінетін өскелең ұрпақ бар.
Мереке құтты болсын, кітапханашылар! Жаңалыққа құштар, даналыққа құмар ізгілікті оқырмандарыңыз көбейе берсін, асыл жандар!
Гүлжахан ЮСУПОВА,
Ә.Тәжібаев атындағы облыстық
кітапхананың кітапханашысы
