Қазіргі таңда мотивация сөзі – жастардың күнделікті лексиконына сіңіп кеткен ұғым. «Жетістік», «көтеріл», «ешқашан берілме» деген тіркестерді TikTok пен Instagram-нан күн сайын көріп жүрміз. Жаңа заманның оянған ұрпағы мотивация іздеумен, шабыт аңдып, табысқа жетудің «5 қадамымен» өмір сүріп келеді. Бірақ, шын мәнінде, бұл шексіз мотивация ағыны – бізді алға жетелей ме әлде рухани құрдымға жетелеп жатыр ма?
TikTok-тағы түрлі бейнелер – мотивация емес, қысқа әрі жылтырақ иллюзиялар ғана. Олар жастардың армандарына емес, алгоритмге бағытталған. Бұл контенттер, негізінде, жастардың сеніміне кіріп, жалған үміт тудырады. Өкінішке қарай, бұл видеолардың көбі шындықпен жанаспайды. Forbes журналының зерттеуі бойынша, TikTok-тағы мотивациялық контенттің 67%-ы нақты тәжірибеге емес, визуалды әсер мен эмоционалды манипуляцияға негізделген.
Танымалдылықты қуалаған біржақты шаблондар жастардың ішкі сенімін әлсіретіп, өзін басқалармен салыстыруға итермелейді. Бұл салыстыру өз кезегінде бәсекеге қабілеттілікті емес, сенімсіздікті арттырады. Мотивация сырттан келетін шабыт емес, ішкі жүйеге негізделген табандылық. Ал TikTok-та көретін бейнелер — шынайы жетістік емес, сценарий бойынша қойылған спектакль. Жетістікке жету жолындағы шынайы кадрлар емес, монтаждалған үзінділер.
Мотивацияны экраннан емес, әрекеттен іздейтін кез келді. Мотивация – «ертең бәрі жақсы болады» деген жалған үміт емес, нақты мақсат пен жоспардың нәтижесі. Адам әрекет арқылы дамиды, ал шексіз мотивацияны көру оның қолын байлайды. Бұл құбылыс бір сәттік дофамин беріп, ұзақ мерзімді әрекетке итермелемейді. Осылайша жастар бейнелерді көре-көре өз уақытын, жүйкесін және армандарын жоғалтады.
Психологтар айтып өткендей, TikTok-тағы жалған мотивация – жастар арасындағы импостер синдромын күшейтеді. «Неге мен де сондай емеспін?», «Менің өмірім неліктен сәтсіз?» деген ішкі сұрақтар адамды күйзеліске әкелуі мүмкін. Қазақстанда жүргізілген 2023 жылғы зерттеуге сәйкес, жастардың 54%-ы әлеуметтік желідегі «жетістікке толы өмірді» көріп, өзін төмен бағалай бастайтынын айтқан. Бұл көрсеткіш цифр ғана емес, ұрпақ тағдырына төнген нақты қауіптің көрінісі.
Мотивацияны сырттан іздеуді доғаратын сәт жетті. Бүгінгі ұрпаққа мотивациялық бейнелер емес, табандылық, білім және өзіне деген сенім қажет. Бұл құндылықтар — фильтрсіз, трендсіз, шынайы. Жалған үмітке емес, шынайы еңбекке сенетін уақыт жетті.
TikTok – сағаттық шабыттың көзі ғана, ал сенің өмірің – ұзақ мерзімді сапар. Сол сапардың бағыт-бағдарын жалған жарқыраған кадрлар емес, сенің нақты шешімдерің мен адал еңбегің белгілейді. Алдыңда тұрған экран емес, өзіңнің ішкі жарығың саған жол сілтеуі тиіс. Жалған мотивацияның тұманынан шығатын кез келді.
Анеля ЖҰМАБЕК,
125 High School YBYRAI
ULTTYQ MEKTEBI
11-сынып оқушысы
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
