Майдангер Шамша Бисембаев дүниеге келген 1921 жыл қоғам екіұдай болып арбасып тұрған заман еді. Осындай өліара кезде өмір есігін ашқан бала тез жетілді. Мектепті бітірмей жатып теміржол депосының жұмысшысы атанды. Елгезек бала еңбегімен ел аузына іліне бастаған тұста «соғыс басталды» деген суық хабар жетті. Жарты әлемді жайпап өткен соғыстың басталғанына 2 ай өткенде Шамша майданға аттанды. Жиырмаға енді толған жастың көкейінде «жауды жайпап, ертең-ақ елге ораламын» деген сенім басым еді.
Көз сүрінер төбесі жоқ жазықта өскен ол ұрысты қатпар-қатпар Қап тауынан бастады. Кавказ майданындағы №152-артиллериялық полктің көздеуші-атқышы болған сарбаз әр зеңбіректі кеудесіндегі кекке малып атты.
Кавказ майданы желісіндегі Таганрог – жау тырнағына алғаш іліккен қалалардың бірі. 1941 жылдың 17 қазанында неміс әскері 200 мыңдай тұрғыны бар қалаға басып кіріп, өз тәртібін орнатып та тастап еді. Екі жылға жуық айқастан соң Таганрог қайта біздің қолға өтті.
Мына қызықты қараңыз, 1943 жылдың 30 тамызы күні таңертең шыққан қалалық газетте қала тұрғындарын неміс әскерлеріне барынша қолдау көрсетуге шақырған үндеу жарияланыпты, ал сол күні кешке қайта шыққан басылымда шаһарды Кеңес әскерлерінің алғаны жөнінде ақпарат берілді. Осы ұрыста Шамша Бисембаев III дәрежелі «Даңқ» орденімен марапатталды. Одесса қаласы үшін болған қиян-кескі ұрыстағы ерлігі жас жігіттің кеудесіне «Қызыл Жұлдыз» ордені болып тағылды.
Орталық Беларусь майданында жалғасқан соғыс соқпағында қазақ жауынгері Румынияның Яссы, Кишинев қалаларын жаудан азат етуге қатысты. «Қырық жыл қырғын болса да, ажалды өледі» деген рас екен. Майданға бірге түскен қандыкөйлек қаруластарының қатарын азайтып кеткен бұл қасаптан жас жігіт Құдай қағып аман шықты. Жанын аяп қалған жері жоқ, қайта ұрыста алдыңғы шепте болуға тырысатын.
Оған II дәрежелі «Даңқ» орденінің табысталуы – тегеурінді ерліктің дәлелі, батырлықтың белгісі.
Венгрияның Хвайстаспол қаласы үшін болған шайқаста жаудың үш танкісін атып, отқа орады. Қарсыластың қуатты қаруын талқандаған жауынгердің жанқиярлық ерлігінің өтеуіне берілген II дәрежелі «Ұлы Отан соғысы» орденінің шежіресі осылай сыр шертеді. Соғысқа бастан-аяқ қатысқан майдангер Прага қаласын жау тырнағынан құтқаруға атсалысты.
Ержүрек жауынгер 1945 жылдың 24 маусымында Мәскеуде өткен Жеңіс шеруіне шақырту алды. Танк армиясы колоннасында Отанның сынық сүйемін де жау табанына бастырмаған Сырдың батыр ұлы да бара жатты.
Оның соғыстағы сұрапыл қимылы, ел үшін жасаған ерлігі майдан генералы, Кеңес Одағының Батыры атағына екі мәрте ие болған қолбасшы Исса Александрович Плиевтің «Гоби және Хинган арқылы» атты кітабында суреттеледі.
Айтпақшы, Шамша Бисембаев есімі ресми түрде Сыр батырларының қатарында аталуына толық мүмкіндік бар еді. Олай деуімізге себеп мына бір оқиға. Ауыр шайқастардың бірінен кейін №152-артиллериялық гвардия полкі командирі, Кеңес Одағының Батыры, подполковник Костелеев саптағы сарбаздар алдында жауынгер Шамша Бисембаевтың I дәрежелі «Даңқ» орденіне ұсынылғанын хабарлайды. Алайда ол марапатты алып үлгермей елге оралды.
Келісімен соғыстан титықтаған ел тірлігін түзетуге кірісті. Өкініштісі, марапат иесін сол күйі тапқан жоқ. Егер сол орден табысталғанда, «Даңқ» орденінің толық кавалері атанып, ресми түрде Сыр бойындағы Совет Одағының Батырлары қатарынан орын алар еді.
Сол бір ауыр жылдарда Қазалы аудандық өндірістік комбинатында жұмыс істеген Шәкең әр жылдары вагон-лавка меңгерушісі, шаруашылық дүкенінің сатушысы, өндірістік тауарлар дүкенінің меңгерушісі болды. 1965 жылдан бастап Энгельс кеңшарындағы құрылыс нысандарын қабылдаушы болып еңбек етті. Осыдан кейін көп жыл «Бозкөл» кеңшарында шаруашылық қоймасының меңгерушісі болып, 1988 жылы зейнетке шықты.
Қос майданның батыры қай уақытта да халқына адал, абыройлы қызмет етті. Соғыстан кейін шаңырақ құрып, зайыбы Қанымкүл Оспанова екеуі 10 бала өсіріп, оларға жақсы тәрбие берді. Қазір әрқайсысы бір-бір шаңыраққа айналды.
Соғысқа бастан-аяқ қатысқан майдангер 1993 жылы 72 жасында бақилық болды. Бүгінде өмірінің соңғы жылдары тұрған үйдің көше бетінде ескерткіш-тақта орнатылған. Бұл ер есімінің ел жадынан өшпейтінінің дәлелі болса керек.
Жары Қанымкүл Оспанова да сауда саласындағы үздіктердің бірі атанды. Қазір немере-шөберенің қызығына кенеліп отырған бақытты әже өмірін майдангер ізін өшірмеуге арнады десек артық емес.
Кенттегі кең көшелердің бірі Шамша Бисембаев есімін иеленген. «Жеңіс» саябағындағы бейнесі жұртшылықты бейбіт күннің қадірін білуге шақыратындай.
Оразғали БЕКБАНОВ,
Қазалы аудандық ардагерлер ұйымының төрағасы
