Жуырда Қызылордада өткен «URBAN-2025» ұлттық форумында қалалық теңгерімді бағдарлау және инклюзивті дамыту мәселелері талқыланып, бұл басқосу тәжірибе алмасу мен үлкен жобалардың алаңына айналған болатын. Қызылорда мегаполис болмағанымен, қарқынды урбанизация жолына түскен, қалалық инфрақұрылым мен өмір сүру сапасын арттыру, экономиканы әртараптандыру бағытында нақты қадам жасап келеді. Республиканың өзге аймақтарына шаһар тазалығымен, ауқымды жобалардың жүзеге асуымен үлгі.
Кеше облысқа Жамбыл облысынан делегация келіп, Сыр елінің әлеуметтік-экономикалық даму барысымен танысып, қаладағы маңызды нысандарды аралады.
Делегацияны облыс әкімінің бірінші орынбасары Данияр Жаналинов қабылдады. Кездесуде тараптар әлеуметтік және экономикалық бағыттар бойынша пікір алмасып, бірлескен жобаларды жүзеге асыру мүмкіндіктерін талқылады.
Жамбыл облысы әкімінің орынбасары Қанатбек Мәдібек және делегация мүшелері қала әкімі Нұржан Ахатовпен бірге орталық алаңды көрді.
Шаһардың шырайын арттырып тұрған алаң былтыр жаңаша стильде жасанып, қайта жаңғыртудан өткен еді. Онда жаңа субұрқақтар орнатылып, газон мен көпжылдық жасыл көшеттер қала қонақтары мен жергілікті тұрғындарға жайлылық сыйлады. Сонымен қатар, шағын архитектуралық пішіндемелер, жаңа үлгідегі орындықтар мен жарық бағаналары, балаларға арналған ойын алаңы да көрік беріп тұр.
Жамбылдық делегация мұнан кейін қайта жаңғыртудан өткен қалалық саябақ жұмысымен танысты. Демалыс орнының заманауи үлгісін көріп, ішін аралады.
Бұрын кіреберісте тұратын «Сыр батырлары» ескерткіші «Тағзым» алаңына көшірілген. Ол жерге арка орнатылған. Қоршау да толық жаңартылды. Бетонды скейтпарк, 20-ға жуық аттракцион, кафе орналастыруға арналған және ойын алаңдары бар. Жаңа субұрқақтар парктің барлық аумағын қамтиды. Ашық аспан астындағы амфитеатр күнделікті келушілерге мәдени қызмет көрсетуге, концерттік бағдарламалар қоюға арналған.
Бүгінде қалада бұрын-соңды болмаған жобалар жүзеге асуда. Соның бірі – жақында іске қосылған, толық инфрақұрылыммен жабдықталған заманауи кірпіш зауыты. Жаңа өндіріс орны жылына 90 миллион дана кірпіш өндіреді. Бұл облыстың құрылыс саласының сұранысын орындауға жетеді. Кірпіш зауыты толық автоматтандырылған, барлық талаптарға сай жабдықталған. Жаңа зауыт газбен жұмыс істейді. Көмір пайдаланатын ескі зауыттарға қарағанда экологияға зияны әлдеқайда аз.
Меймандар мұнан кейін жаңа жылу-электр орталығына аялдады. 240 МВт электр, 277 Гкал жылу энергиясын өндіретін орталық құрылысы қарқынды жүргізілуде.
Жобаның жалпы құны – 215 млрд теңге, «Aksa Energy» түрік компаниясының инвестициялық қаражатымен салынуда. Сондай-ақ 180 МВт-тық 2 газ-турбиналық қондырғысы, 95 МВт-тық бу турбинасы, 2 бу, 4 жылу қазандығы салынады. Оған қоса 220 кВ әуе желісі қайта жаңғыртылады.
Жамбыл облысы әкімінің орынбасары Қ.Мәдібек «Aksa Energy» түрік компаниясының директоры Алган Сарачоглудан компанияның мұндай ауқымды жобаларды салудағы тәжірибесі туралы сұрап, жұмысына қызығушылық танытты.
«Қызылорда жылу-электр орталығының» директоры Бақытжан Молдимановтың айтуынша, биылдан бастап газ-турбиналық қондырғылар іске қосылмақ. Оның біреуі қыркүйекте, екіншісі желтоқсанда, үшіншісі келер жылдың наурыз айында пайдалануға берілмек.
– Бұл орталық облысты толық энергиямен қамтып, артығын басқа өңірлерге беруге жұмыс істейді. Қазір құрылыс жұмысы екі ауысыммен үздіксіз жүргендіктен, 70 пайызы аяқталды. Оған 1500 адам мен 100-ден астам арнайы техника жұмылдырылуда. Станцияда 150 адам жұмыспен қамтылмақ, – деді орталық директоры.
Жасыратыны жоқ, шаһарда жыл сайын көлік ағыны көбейіп, соның салдарынан кептеліс мәселесі туындаған еді. Ол да шешімін тауып, қазір 4 жолақты көшелер саны артып, қала орталығы кеңеюде. Жол сапасын жақсартудағы өңірдің бұл бастамасына қонақтар қызығушылық танытты.
– Біз Жамбыл облысының әкімі Ербол Қарашөкеевтің арнайы тапсырмасына сәйкес, бір топ әріптестермен бірге тәжірибе алмасу үшін іссапармен келдік. Тұрмыстық қатты қалдықтардың уақытылы шығарылуын, әсіресе көпқабатты үйлердің алдындағы тазалық жұмыстарының ұйымдастырылуын көргіміз келеді. Жаңа электр энергиясына қатысты оңтайлы істермен таныстық. Шетелдік инвесторлардың тиімді жұмысын өзіміздің тәжірибемізге қоссақ деген ойдамыз. Қалалық саябақ пен жағалауды да араладық. Бұл тұста жаяу жүргіншілер жолы мен веложолдар ұтымды ұйымдастырылғанын байқадық. Сол секілді қалаға кіріп-шығатын автожолдардың кеңейтілуі – ұтымды тәсіл. Қалаішілік көлік қозғалысы мен сыртқы айналма жолдар да жақсы ойластырылған екен, – деді Жамбыл облысы әкімінің орынбасары.
Делегация Сырдария өзенінің сол жағалауындағы 11 мың орындық стадионды, физика-математика бағытындағы «Білім-инновация» лицей-интернатын да көрді. Білім ордасы 400 оқушыға арналған, заманауи жаңа технологиялармен жабдықталған. Мұнда зертханалар, робототехника кабинеттері бар, олар оқушыларға ғылыми және техникалық дағдыларды терең меңгеруге мүмкіндік береді. Сондай-ақ физика, математика және информатика пәндері ағылшын тілінде оқытылады.
Қонақтарға жаңа автовокзал, тарихи-өлкетану музейі, «Сыр жұлдыздары» шығармашылық-инновациялық академиясы, «Қорқыт ата» әуежайы, Президент саябағы, «Анаға тағзым», арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету, онкология, еңбек мобильділігі орталықтары, бірқатар емдеу мекемесінің жұмысы да таныстырылды.
Сапар аясында екі өңірдің сала мамандары арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету, атаулы әлеуметтік көмек тағайындау, отбасы институтын нығайту және халықты жұмыспен қамту мәселелері бойынша кеңейтілген мәжіліс өткізді. Жиында әлеуметтік қолдау жүйесін жетілдіру, осал топтарға көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру және еңбек нарығындағы тиімді тәжірибелерді бөлісу жайын талқылады. Екі тарап алдағы уақытта да өзара тығыз байланыс орнатып, нәтижелі жұмыс жүргізуге ниетті екенін білдірді.
Айсәуле ҚАРАПАЕВА,
«Сыр бойы»
