СOVID-2019 пандемиясы кезінде отандық мәдениет пен өнер саласының өкілдері көрерменмен һәм тыңдарманмен байланысын үзбеді. Шын талантқа шекара жоқ, карантин кедергі емес екеніне көзіміз жетті. Әсіресе, Мґдениет жґне спорт министрлігінің «Қазақтелеком» АҚ-мен бірлесіп ґзірлеген «Карантиндегі жұлдыз» жобасы ә дегеннен көпшілікке танылып үлгерді. Танымал ґншілер мен «Қазақконцерт» артистері жанды дауыста ән салды. Жалпақ жұрт оны Youtube арнасы арқылы тамашалады. Концертті бұлай ұйымдастырудың артықшылығы – көрерменнен алыстап кетпей, онлайн кеңістікті игеруде.
Коронавирус адамдардың өмір сүру салтын, барлық саладағы жұмыс істеу тәртібін өзгертті. Алайда, өнер мен мәдениетке қызығушылар үшін пандемия кедергі емес. Керісінше сала өкілдері өздерін басқа қырынан көрсетуге, аудиториямен байланыстың жаңа тәсілдеріне жүгінуге мүмкіндік алды. Офлайннан онлайнға көшудің оңай болмағанын кім-кім де мойындайды. Өйткені ауру айтып келген бе?! Аяқасты абдырап қалдық. Амал жоқ, үйде отырып жұмыс істеуге тура келді. Сахнаға шығып үйренген кәнігі өнер адамдары да осыған көнді. Елдің есендігі үшін басқа лаж бар ма?!
Облыстық филармония қызметкерлерінің 200-ге жуығы – шығармашылық өкілдері. Олардың қатарында Тұрмағамбет атындағы халықтық аспаптар оркестрі, «Томирис» би, «Ақмешіт» фольклорлық, «Сыр самалы» вокалды аспаптар ансамбльдері, «Тұран» триосы, камералық оркестр, балаларға арналған «Әдемі» музыкалық театр-студиясы және өзге де әнші-биші, дәстүрлі орындаушылар бар. Іргелі ұжым карантин кезінде «Жауһар жыр», «Сырлы саз», «Мәртебелі классика», «Ән шашу», «Таңсәріден тән саулығы», «Балаларға базарлық» бағыттарында жұмыс істеді. Әрбір түсірілімді халыққа онлайн форматта насихаттады.
Әлеуметтік желілермен бұған дейін де тұрақты жұмыс істегеннің арқасында аудитория жинау аса қиындық туғыза қойған жоқ. Оның дәлелі, министрлік жуырда YouTube арнасында «Жаз әуендері» жобасын ұйымдастырған еді. Қаралымы жөнінен облыстық концерттік ұйымдар арасынан филармония өнерпаздары суырылып алға шықты. Жеке өнерпаздарды ұжым құрамындағы оркестр, ансамбльдер сүйемелдеді.
Филармония директорының орынбасары Әзиза Іздіқұлова республикалық, өңірлік концерттік ұйымдарға «Қазақконцерт» жанындағы концерттік-гастрольдік қызмет орталығы айтарлықтай қолдау көрсеткенін атап өтті. Әлгіндей жобалар өнерпаздардың өзара бәсекелестігін арттырып, байланысын нығайтты.
– Онлайн концерттерді түсіретін құрал-жабдық болған жоқ. Қолда барды пайдаландық. Бұл дыбыс сапасына әсер етпей қоймайды. Өнер адамдарының жаны өте нәзік. Әлеуметтік желілердегі көпшіліктің сынын қабылдау да қиынға соқты. Оның үстіне, Кеңес Дүйсекеев, Қарагөз Ақдәулетова сынды мәдениет майталмандарынан айырылып қалдық. Айналамызда көп адам жақын-жуығын жоғалтып жатты. Жұрт қайғы жамылып отырғанда концерт беру адамгершілікке жат еді. Онлайн жұмыстың, міне, осындай қиындықтары бар, – дейді Ә.Іздіқұлова.
Гастроль мен концерттен қолы босамайтын жергілікті театр ұжымы да елде төтенше жағдай режимі жарияланған бойда қашықтан жұмыс істеуге ауысты. Бұл тәжірибеде бұрын-соңды кездеспеген еді. «Тірі өнер» үшін виртуалды форматтың ауыртпалығы аз болған жоқ.
– Жоспар бойынша артистер күнде кешке кезекпен Instagram әлеуметтік желісінің тікелей эфирінде халықпен жүздесіп отырды. Суретші, гример, костюмер сияқты сахна сыртындағы қызметкерлер де онлайн сұхбат беріп, шеберлік дәрістерін өткізді. YouTube арнасына архивтегі спектакльдер жарияланды. «Нартайдың бүлдіршіндері» қуыршақ тобы «Күләш әжейдің ертегілері» жобасын әзірледі. Топ жетекшісі Күләш Жанмұратова онлайн ертегілер оқыды. Актер Қанат Архабаевтың «Карантин онлайн» бағдарламасы көпшіліктің көңілінен шықты, – дейді Н.Бекежанов атындағы облыстық қазақ музыкалық академиялық драма театрының бөлім меңгерушісі Ұлбосын Қылышбаева.
Бүгінде шығармашылық ұжым еңбек демалысынан оралды. Режиссердің жетекшілігімен олар кезекті спектакльге дайындық үстінде. Келер күннің еншісінде көп шаруа тұр. «Тек карантин аяқталып, қалыпты өмірге оралып, халықпен қайта қауышсақ екен» дейді театр өкілдері.
Облыстық тарихи-өлкетану музейі мен оның филиалдары 20 наурыздан бері онлайн форматта жұмыс істеп жатыр. Жергілікті музейлерді халыққа таныстыру мақсатында Facebook, Instagram әлеуметтік желілеріне, музейдің жеке сайтына түрлі дүниелер жарияланды. Бүгінге дейін 400-ге жуық шара ұйымдастырылып, оны 70 мыңға тарта көрермен тамашалады.
– Мемлекеттік «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасы шеңберінде ұлттық музей қорының электронды каталогына облыс музейлері бойынша 200-ге жуық экспонат енгізілді. Дерек қоры тоқсан сайын толықтырылуда. Кейбір жәдігерлерді әлеуметтік желілерге, ғаламторға, газет-журналдарға шығару арқылы ел назарын аударуға тырысамыз. Сайт қонақтары онлайн экскурсияларды қызықтай отырып, өлке тарихымен танысады, – дейді музейдің бөлім меңгерушісі Эльзира Сағитжанова.
Цифрландыру жұмысы аймақ кітапханаларында да жандана түскен. Қазіргі күні қордағы 10 мыңнан астам кітапты виртуалды түрде парақтауға болады. Бұл мерзімді басылымдарға да қатысты. 1941 жылдан бастап жарық көрген газеттер ақырындап электронды форматқа көшіріліп жатыр.
Төтенше жағдай режимі онлайн кеңістікті игеру ісін одан әрі күшейтті. Ә.Тәжібаев атындағы облыстық әмбебап-ғылыми кітапхана басшысының орынбасары Айгүл Жанғабылованың айтуынша, шаралардың басым бөлігі Абай Құнанбаевтың 175 жылдығы, Әбу Насыр әл-Фарабидің 1150 жылдығы, Алтын Орданың 750 жылдығы секілді айтулы мерейтойларға арналды.
– «Абай мұрасының ұлттық әдебиет пен мәдениеттегі маңыздылығы» атты республикалық онлайн конференция ұйымдастырдық. Онда Мұхтар Әуезовтің «Абай жолы» романындағы Ұлы дала өркениеті, Абай және тарихи тұлғалар бейнесі, Абай мұрасындағы адамгершілік ілімі, Абайдың қара сөздерінің өзектілігі талқыланды, – дейді ол.
Бейнелеу өнері бойынша «АРТ-school» виртуалды шеберлік сағаты, «Ағылшын тілін үйренеміз», «Домбыра тартып үйренеміз», «Корей тілін бірге үйренейік» үйірмелері апта сайын тікелей эфир арқылы жариялануда. YouTube желісінің «KZO-book» арнасына «Оқуға ұсынамын!» айдарымен жастар ұсынған кітаптар туралы бейнероликтер орналастырылуда.
Айта берсе, шаралар ауқымы кең. Алайда, оның артында қаншама табандылық пен төзімділік тұрғанын көбі сезбейді.
Ел Үкіметі 17 тамыздан бастап карантин шараларын кезең-кезеңімен алу мәселесін пысықтап жатыр. Дегенмен, бұған дейінгі бірқатар сақтық шаралары әлі де жалғаспақ. Оның ішінде мәдениет нысандары мен музейлердің қызметіне тыйым салынады. Демек, өзге салалар сияқты өнер мен мәдениет өкілдері де онлайн жұмыстан әзірге қол үзбейтін сияқты.
Назерке САНИЯЗОВА,
«Сыр бойы»
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
