Қазақстан халқының бүкіл әлемдегі сияқты карантин режиміне шығуына байланысты экономикада біршама қиын жағдай қалыптасты. Еліміздің барлық өңірлерінде сауда көлемі төмендеді. Аталған жағдай экономикадағы тоқырауға байланысты орын алып отыр.
Бөлшек сауда көлемі халықтың нақты тұрмыс өлшемін, оның сатып алу қабілетін айқындайтын болғандықтан біз төменде Қазақстан Республикасы Экономика министрлігінің мәліметтері негізінде дайындалған еліміздегі бөлшек тауар айналымының көлемі туралы деректерді жариялап, оған біршама түсініктеме беруді жөн көрдік. Салыстырмалы кезең ретінде 2019 жылдың 5 айы мен 2020 жылдың 5 айы алынды.
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БӨЛШЕК САУДА КӨЛЕМІ
қаңтар-мамыр 2019-2020 жыл (млрд. тг)
барлығы салыстырғанда
2020/05 2019/05 %
1 Қазақстан 3543,8 3961,1 89,5%
2 Алматы қ. 1 047,4 1 256,6 83,4%
3 Нұр-Сұлтан қ. 376,6 464,8 81,0%
4 Қарағанды 352,5 372,0 94,8%
5 Шығыс Қазақстан 332,5 360,5 92,2%
6 Ақтөбе 189,9 203,5 93,3%
7 Алматы 145,6 144,1 101,0%
8 Шымкент 130,6 131,1 99,7%
9 Павлодар 123,6 142,2 86,9%
10 Қостанай 122,0 118,6 102,9%
11 Батыс Қазақстан 117,0 129,4 90,4%
12 Атырау 111,3 120,0 92,8%
13 Қызылорда 106,5 113,2 94,0%
14 Жамбыл 105,4 109,4 96,4%
15 Солтүстік Қазақстан 84,8 88,3 96,0%
16 Ақмола 80,6 87,1 92,5%
17 Маңғыстау 64,0 63,1 101,4%
18 Түркістан 53,6 57,4 93,3%
Кестеден байқалып отырғандай, Қазақстанда 2019 жылдың алғашқы 5 айында 3,9 трлн теңге көлемінде бөлшек тауар саудасы жасалған. 2020 жылдың 5 айында бұл көрсеткіш 3,5 трлн теңгені құрайды, өткен жылғы 5 аймен салыстырғанда 89,5 %.
Сауда көлемі барлық өңірлерде төмендеген. Атап айтқанда, Алматы қаласында 83,4, Нұр-Сұлтан қаласында 81% құрайды. Алматы, Қостанай, Маңғыстау облысындағы жағдайды кестеден көріп отырғанымыздай, өте жоғары деңгейде бағалауымызға болады. Аталған кезеңде олар сауда көлемін сақтап қалды. Неліктен? Олардың біреуі мұнайлы өңірлердің қатарында болса, Алматы және Қостанай облыстарында бөлшек тауар айналымының жоғары көлемде қалыптасуын халықтың материалдық жағдайындағы ерекшеліктермен түсіндірген болар едік.
Қызылорда облысында өткен жылдың 5 айында 113 млрд теңгенің бөлшек тауар айналымы жасалса, оның 2020 жылдың 5 айындағы көрсеткіші 106,5 млрд теңге, яғни салыстырмалы түрде алғанда 94%. Сарапшылардың алдын ала болжағанындай, көрсеткіштердің осылай қалыптасуы – бүгінгі күннің заңды құбылысы.
Өткен сәуір, мамыр айларында Қазақстанның 3 млн-нан астам халқына 42500 теңге әлеуметтік қолдау, сонымен бірге көпбалалы аналарға, басқа да мұқтаж жандарға көптеген көмек көрсетілді. Осының нәтижесінде Үкіметтің қолдауы кестеден көрініп отырғандай, бөлшек тауар айналымының, яғни ішкі тұтынудың оншалықты күрделі сипат алмағанын айқындап берді. Ал қазір көрініс беріп отырғанындай, экономиканың кейінгі жағдайы біршама күрделі сипат алатын сыңайы байқалады. Оны біз 6 айдың қорытындысы шыққанда байқайтын боламыз.
Білгенге, түсінгенге экономикадағы цифр – жанды құбылыс. Оны ведомостволық, аймақтық мүдде үшін бұрмалауға болмайды. Аталған цифрлар әлеуметтік сала органдарының басшыларына тиісті шешімдер қабылдауға негіз болады деген үмітпен жарияланып отырғанын назарларыңызға салғымыз келеді.
Жолдасбек АҚСАҚАЛОВ,
«Сыр бойы»
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
