Қазіргі күні елімізде қоршаған ортаға зиян тигізетін құрылымдарды бірте-бірте жойып, оған балама көздер табу бастамасы кең өріс алды. «Жасыл» экономикаға көшу жөніндегі тұжырымдамаға сәйкес, Сыр өңірінде 7 бағыт бойынша жұмыс жүргізіліп жатыр. Бұл шаралар су ресурстарын орнықты пайдалану, энергия үнемдеу және оның тиімділігін арттыру, өнімділігі жоғары ауыл шаруашылығы, электр энергетикасы, қалдықтарды басқару жүйесін дамытуға негізделген.
Таяуда облыс әкімі Қырымбек Көшербаев «жасыл» экономикаға көшу және инвестиция тарту бағытындағы жұмыс жөнінде «Халықаралық жасыл технологиялар және инвестициялық жобалар орталығы» коммерциялық емес акционерлік қоғамының басшысы Рәпіл Жошыбаевпен кездесуде баяндап берді. Мәселен, өңірде электр қуатын үнемдеу саласында қызу шамдары қуат үнемдейтін шамдарға ауыстырылуда. Нәтижесінде көше жарықтандыру шығыны 12%-ке азайған. Қалдықтарды басқару саласында қатты тұрмыстық қалдықты қайта өңдейтін компаниялар ескі-құсқы көлік дөңгелектерін кәдеге жаратуға көшті. Сөйтіп, одан тротуар плиталары мен черепица шығаратын болды. Резеңке ұнтағы мен тамшылатып суару үшін пайдаланылатын жерасты құбыры өндірісін жолға қойды. Облыстық бюджеттен Қазалы, Қармақшы аудандарында тұрмыстық қалдық полигонын салу үшін қаражат бөлінді.
Халықаралық «ЭКСПО-2017» көрмесі кезінде таныстырылған жобалар біртіндеп жүзеге асырылып келеді. Мәселен, атом (уран) өнеркәсібі саласында – 4 («Қызылқұм», «РУ-6», «Байкен-U», «Семізбай-U» серіктестіктері), экология саласында – 2 («Барсакелмес» қорығы, орман шаруашылығы), тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласында – 1 жоба («ҚЭТТК» АҚ). Соның ішінде «ҚЭТТК» АҚ мен «Siemens» компаниясы арасында қуатты үнемдеу технологиясын енгізу туралы келісім жасалған. Мұның бәрі әрине, «жасыл» экономиканы жандандырудағы нақты әрекет.
– Биыл энергетика министрлігінің қолдауымен құрамында сынап бар жарамсыз электр шамдарын бөліп жинауға арналған 850 контейнер орнатылды. Қызылорда қаласында жерасты контейнерлерінің жүйесі енгізілген. Бұл қағаз бен үлкен көлемді қалдықты бөліп жинауға мүмкіндік береді, – дейді облыстық экология департаменті басшысы Марат Құрманбаев.
Бүгінгі күні қоқыс өңдеу ісіне кәсіпкерлер араласа бастады. Атап айтқанда, қажет болмай қалған түрлі заттан шатыр жамылғысын және жаяу жүргіншілер жолына арналған төсеніштер жасап шығаруға ден қойылған. Айталық, «Smart Rubber» ЖШС жарамсыз көлік дөңгелектерін резеңке ұнтақтары мен тамшылатып суаруға арналған түтіктерге айналдыруға машықтанды.
Жуырда Жалағаш ауданында ауыл шаруашылығының су ресурсын тиімді пайдалану үшін «жасыл» технологияны қолданысқа енгізуді көздейтін жоба таныстырылды. Оны БҰҰ Даму бағдарламасының бірыңғай жобасы шеңберінде Еуропалық одақ қаржыландырады. Ерекшелігі сол, «жасыл» технологияны қолдану арқылы соры шығып жатқан жерді ауыл шаруашылығы мақсатына пайдалануға болады. Жобаны іске асыру үшін аудандағы «Манақ баба» қожалығы таңдалды. Осы орайда, шаруашылық таза су және электр қуатымен қамтамасыз етіледі. Жалпы, оазистік суару технологиясын қолданысқа енгізу мал және өсімдік шаруашылығын қатар дамытып, жаңа кәсіпорындар ашуға ықпал етеді.
Аймақта экологиялық ахуалды жақсарту, «жасыл» экономикаға көшу бағытында атқарылған іс аз емес. Соңғы үш жылда Сырдария өзенінде екі үрлемелі су тоспасы салынған. Нәтижесінде су аз жылдың өзінде жалпы аумағы 60 мың гектардан асатын Жаңақорған және Шиелі аудандарының егіс алқабын тұрақты суландыруға және 1,5 млрд текше метр суды үнемдеуге мүмкіндік берді. Бұдан бөлек, биылдан бастап 3 млрд текше метр тасқын су жинайтын 6 су қоймасын салу жоспарланып отыр.
«Жасыл» экономика жөніндегі тұжырымдамаға сәйкес ауыл шаруашылығы саласында да оң өзгерістер байқалып отыр. Облыстың агроөнеркәсіп кешенін дамытудың 2016-2020 жылдарға арналған агрокартасы әзірленіп, онда егіс алқаптарын әртараптандыру, прогрессивті суару әдістерін пайдалану, инновациялық жобаларды өндіріске енгізу, сырттан жоғары өнімді мал сатып алу шараларын ұйымдастыру арқылы репродукторлық шаруашылықтар құру, ет, сүт, жүн, тері, көкөніс, бақша өнімін өндірумен қатар, оларды терең өңдеуді ұйымдастыру бағытында іс- шаралар жүзеге асырылуда.
«Жасыл» экономика – жаңа ғасырда бәсекеге қабілетті және көшбасшы ел болудың бірегей мүмкіндігі. Сондықтан көптеген мемлекет экономиканың осы бағытына басымдық берген. Елбасының басты назарында тұрған бұл мәселені оңтайлы әрі тиімді түрде іске асыруда өңірдегі еңбек ырғағы жалғаса бермек.
Назерке Саниязова,
«Сыр бойы».
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
