Ежелгі дәуірлерден бері Сыр елінің негізгі тіршілік көзі Сырдарияның суы екені белгілі. Жүздеген жылдар бойы диқан қауымы дариядан тартқан тіршілік нәрімен егінін егіп, тіршілігін жасап келеді. Ал арнайы су шаруашылықтарының құрылып, жұмыс істей бастағанына да ғасыр толып отыр екен.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 31 қазандағы №689 қаулысымен 9 шілде «Су шаруашылығы қызметкерлерінің мерекесі» болып бекітілді.
Кеңес үкіметі орнасымен 1920 жылы Перовск уездік су округі, 1923 жылы Ақмешіт су округі, 1924 жылы Қызылорда және Қазалы су округтары болып Түркістан Орта Азия федеративтік республикасының Сырдария облыстық су шаруашылық бөліміне бағынды.
Өңірдің шөлейтті және шөлді аймақта орналасуына байланысты, облыстың егіншілік саласы негізінен суармалы жүйеге бейімделген. Сондықтан, суармалы жерді тиімді пайдалану – облыстағы ең маңызды мәселелердің бірі.
Алғашқы рет егістік жерді шағын көлемде тегістеу жұмысы 1954 жылы «Суландырудың жаңа әдісіне көшу» деген атпен басталды. Осыған байланысты барлық жерде ММО (машинно-мелиоративный отряд) құрылып, 1957 жылға дейін мыңдаған гектар жер тегістеліп, гидротехникалық құрылыстар салынды.
Сол уақытта облыстық су шаруашылығына қарасты 8 аудандық су шаруашылығы басқармасы, «Қызылордаремводстрой» тресі, 7 аудандағы жылжымалы мехколонна (ПМК), автобаза, аудандардағы автоколонна УПТК қарады. 1995-1999 жылдары қайта құру кезеңінде аталған мекемелер таратылып, қарауындағы техникалар, мүліктер, т.б. заттар жұмысшы-қызметкерлерге айлық есебінен беріліп және аукционға қойып сатылады.
Бүгінгі таңда облысымызда 265,4 мың гектар суармалы жердің 172,5 мың гектары инженерлік жүйеге келтірілді және олар 5 суармалы алқапта орналасты. Суармалы жерде республикалық меншікте 2300 шақырым магистральді және шаруашылықаралық каналдар, 900 шақырым шаруашылық қашыртқылар, олардың бойында 544 гидротехникалық құрылыс, 4 су торабы, 1 плотина, 2 су тастау құрылысы, «Бесарық», «Жиделі» су қоймалары орналасқан. Одан басқа, ішкі шаруашылықтарда 11900 шақырым су жүйелері, 10200 шақырым қашыртқылар, олардың бойында 24000 дана гидротехникалық құрылыстар бар.
Қазіргі уақытта филиалға қарасты 13 өндірістік учаске болса, барлық қызметкерлер саны 780-ді құрайды.
Қыс айларында елді мекендерді су басу қаупін сейілту мақсатында Сырдария өзенінен саға алатын барлық каналдар жыл сайын ашылып, ескі арналардың бұрынғы іздерін тазарту жұмыстары жүргізіледі (Атап айтқанда, Шиелі ауданындағы «Көксу» және Жаңақорған ауданындағы «Сумағар» каналдарында).
Филиалдың негізгі қызметі-жыл сайын Сырдария өзенінен Қызылорда облысындағы суармалы егіске 4,1 млрд текше метр және табиғатты сақтауға 1,2 млрд текше метр су лимитін су пайдаланушыларға бөліп беру. Осы су көлемін каналдар мен оның бойындағы гидротехникалық құрылыстар арқылы реттеу.
Бұл орайда, Тұрсынзада Есімжановтың су туралы мынадай өлең жолдары еске оралады:
Су жүргізер тіршіліктің
тамырын,
Су жоқ болса, тіршілік тамам
бауырым.
Судың біз біле тұра маңызын,
Көп болған соң ұмытамыз
қадірін, –
дейді.
Су – табиғаттың баға жетпес байлығы. Осы байлықтың сарқылмауына аянбай еңбек етіп жүрген «Су шаруашылығы» қызметкерлерінің орны ерекше. Егістікке су беру науқанында күнделікті ерте тұрып кеш жатады. Ал қыс айларында елді мекендерді су басып кету қаупін болдырмау мақсатында жұмыс жасайды.
«Қазсушар» РМК Қызылорда филиалы Су шаруашылығы қызметкерлерінің кәсіби мерекесімен шын жүректен құттықтайды!
Еліміздің өркендеуі жолында атқарып жатқан игі қызметтеріңізге табыс, дендеріңізге саулық, отбасыларыңызға амандық пен құт-береке тілейді.
Аталған сушылар мейрамы қарсаңында су шаруашылығы мамандарының атқарып жатқан елеулі жұмыстары ескеріліп, Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінен, Су ресурстары комитетінен, «Қазсушар» республикалық мемлекеттік кәсіпорнынан және Қызылорда облысы әкімдігінен алғыс хаттар мен құрмет грамоталары берілді.
Мерекелеріңіз құтты болсын!
Жорабек ЕРНАЗАРОВ,
ҚР Экология, геология және табиғи ресурстары министрлігі Су ресурстары
комитеті «Қазсушар» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының Қызылорда филиалы директорының орынбасары
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
