«Алтын-күміс тас екен, арпа-бидай ас екен» десек те, бағалы металға деген сұраныс қоғамда артпаса, кемімек емес. Содан болар құны күн өткен сайын шарықтап барады.
Мәселен, қазанның басында әлемдік нарықта алтынның бір трой унциясының құны 4 254 доллардан асып, рекордтық деңгейге жетті, ал Қазақстанда ресми курс бойынша 1 грамм алтынның құны 72,7 мың теңгеге өсті. Investing.com деректеріне сәйкес, 31 грамм алтынның бағасы 4 254 доллардан асты. Қазіргі валюта бағамымен бұл шамамен 2 295 720 теңгеге тең.
– Алтын бағасының өсуі жалпы экономикалық және геосаяси тұрақсыздықпен, АҚШ пен Қытай арасындағы сауда шиеленістерімен, Америка экономикасының баяулауымен және қазан айында АҚШ федералдық резервтік жүйесінің пайыздық мөлшерлемені төмендетуі мүмкін деген болжаммен байланысты», – дейді сарапшылар.
Инвесторлар жаппай алтынға инвестиция жасап жатыр. Бұл өз кезегінде оның бағасының өсуіне себеп болып отыр.
Қазақстандағы алтын бағасы да әлемдік үрдістен қалыспай өсіп келеді. Ұлттық банктің деректеріне сәйкес, 16 қазанда 1 грамм алтынның бағасы тарихи жаңа рекордқа жетіп, 72 706,69 теңге болды.
Қазіргі ресми алтын бағамы былтырғы дәл осы күнмен салыстырғанда 74,86% жоғары. Былтыр осы кезде 1 грамм алтынның құны 41 578,86 теңге болған. Дегенмен сарапшылар алтын құймаларын сатып алуды немесе сатуды жоспарлап жүрген қазақстандықтарға аса мұқият болуға кеңес берді. Себебі бағалы металдың құны төмендеуі мүмкін.
Жалпы «алтын қорына» бай мемлекеттер тізімін Америка бастап тұр. АҚШ – 8133,5, одан кейін Германия – 3352,3 тонна. Халықаралық валюта қоры – 2814 тонна. Одан кейін Италия (2451,8 тонна) мен Франция (2437 тонна), Ресей – 2332,74 тонна. Қытай – 2257,5 тонна. Ал Швейцарияда 1040 тонна болса, Жапония (846 тонна) мен Үндістанда 817 тонна алтын бар.
«Дүниежүзілік Алтын кеңесінің» (World Gold Council) мәліметі бойынша, 2022 жылдың 1 маусымында Қазақстанның алтын қоры 373,4 тонна болған. Қазір ол көрсеткіш 310 тоннаға дейін төмендеген.
Қазақстан Ұлттық Банкінің дерегі бойынша 2024 жылдың екінші тоқсанында елімізде жалпы салмағы 779,2 келіні құрайтын 14 752 құйма алтын сатылған. Халыққа тазартылған алтынның өлшеуіш құймаларын сату және сатып алу бағдарламасын Ұлттық Банк 2017 жылы іске қосқан болатын. Содан бері халыққа жалпы салмағы 7 тонна болатын 185 295 құйма алтын сатылған.
Еліміз алтынды сатып ғана қоймай, сатып алу жөнінен де халықаралық деңгейде алдыңғы қатардан көрінеді. Мәселен, деректерге сүйенсек, былтыр Қазақстан алтын сатып алу бойынша Ресейден озып, әлемдік рейтингте төртінші орынға ие болды.
Жоғарыда мамандардың алтын құймаларын сатып алуға асықпау керек, себебі баға түсуі мүмкін деген ескертпесін айттық. Мамандардың болжамы дәл келгендей, алтын құны бір сәт қайта құлдырады. Нақтырақ айтқанда, баға 4 мың доллардан төмен түсті. 28 қазандағы мәліметке сәйкес, алтын фьючерстерінің бағасы 3 919,59 доллар болды. Тәуліктік төмендеу 2,49% немесе 100 доллардан асады. Соңғы аптада баға 4,81% арзандаған. Дегенмен бір ай ішінде алтын 3,31%, ал соңғы алты айда 17,6% қымбаттаған.
Сарапшылар құлдырауға доллардың күшеюі және облигациялар табыстылығының артуы себеп болғанын айтады.
Ал осы аптаның дүйсенбісінде Investing.com дерегінше, Еуропа сауда сессиясы барысында алтын фьючерстерінің құны қайта өсті. Нью-Йорк тауар биржасының COMEX бөлімшесінде желтоқсан айындағы жеткізілетін алтын фьючерстері трой унциясына $4020,95 бағасымен саудаланып, 0,61%-ға көтерілді. Сауда сессиясының ең жоғары көрсеткіші $4059,90, ал төменгі шегі $3925,10 деңгейінде тіркелді деп хабарлайды inbusiness.kz сайты. Басқа бағалы металдар да айтарлықтай өзгерістерге ұшырады. Атап айтқанда, күміс 0,59%-ға өсіп, $48,44 болды. Мыс 0,08%-ға төмендеп, $5,09 деңгейінде саудалануда.
Қысқасы, әлемдік нарықта алтын бағасы бірде көтеріліп, бірде түсіп, құбылып тұр. Базардағы зергерлік алтын бұйымдар да бағаны құбылтудан қалыс қалып жатқан жоқ.
«2016 жылдан бері алтын саудасымен айналысып келемін. Кәсіп бастаған жылдары грамы 2500 теңгеден сатылды, одан 6500 теңге болды. 6500 теңгеден 11-15 мың теңгеге көтерілді. Біраз жыл осы баға тұрақтады. Одан 20 мыңға жетті. 20 мыңнан бірден 45 мың теңгеге бір-ақ көтерілді. Кейінгі үш-төрт жылда алтын бағасы қатты өсті. Биыл қаңтар айының басында 42 мың болып тұрды да тамыз-қыркүйекте грамы 50 мың болып шарықтап шыға келді. Алтын бағалы метал болғасын құны да жоғары болу керек деп ойлаймын. Бағаның бұлайша көтерілуі инфляциямен байланысты. Әлемдік биржада қалай бағаланады, солай сатамыз. Менің білуімше, алтын бағасы көтерілмесе төмендеген жоқ. Бұдан әрі де қымбаттай береді деп ойлаймын. Алтынның бағасы тез көтерілді ғой, бұлайша қымбаттай берсе алушы азаяр ма екен деп біз де уайымдап қалғанымыз рас. Бірақ олай емес екен. Алушы көп. Көбісі ақшалай жинағаннан гөрі, алтындай сақтағанды дұрыс көреді. Нақты ақшаға алатындар да бар, бірақ бөліп төлеу арқылы жақсы өтеді» дейді аты-жөнін көрсетпеуді өтінген кәсіпкер.
Кәсіпкердің айтуынша, алтын бұйымдар саудасын қызу жүргізіп тұрған банктердегі бөліп төлеу жүйесі. Ұнатқан затын 12, 24 айға бөліп төлеуге алып, қажетіне жаратуда. Бүгінде базарда шетелден келетін алтын бұйымдардың грамы 55 мыңнан сатылуда.
Әлемдік нарықты қайдам, құдалық, той-томалағы, алыс-берісі көп біздің елде бағасы аспандап жатса да, алтын саудасы тоқтамайтыны анық.
Айнұр БАТТАЛОВА,
«Сыр бойы»
