Облыс әкімдігінің 400-100.kz сайты мен Telegram каналына, жәшіктерге барлығы 186 сұрақ келіп түсті. Атап айтқанда, жәшіктер арқылы – 7 (3,8%), сайт арқылы – 17 (9,1%), call орталығы арқылы – 43 (23,1%), Telegram каналы арқылы – 119 (64%). Солардың бірқатарына облыс әкімі дәйекті түрде жауап берді.
Ләззат Есханова,
Қармақшы ауданы:
– Қармақшылық балалар басқа аудандардағы лагерьлерге барып демалады. Осы орайда құрылысы 4 жылдан бері созылып келе жатқан біздегі лагерь қашан салынып бітеді және пайдалануға беріледі?
Жауап:
– Облыс бойынша Арал ауданында «Қамбаш», Жаңақорғанда «Талдысу» сияқты тынығу орындары бар. Қармақшыдағы лагерьдің құрылысынан хабардармын. Өткен жылы барып көрдім. 2015 жылы құжаты жасалған. Бірақ жұмыс 2017 жылдан бері жалғасып келеді. Бүгінде оның жобасын оңтайландыруды тапсырдық. Соған байланысты биыл тиісті қаржы бөлу арқылы құрылысын аяқтау жоспарланып отыр. Сол кезде жергілікті ғана емес, басқа аудандардан да балалар келіп, жазғы демалысты тиімді өткізеді.
Мұратбек Рыспанбетов,
«Аққозы» шаруа қожалығының төрағасы, Жаңақорған ауданы:
– Шаруашылықтарға жылда субсидия беріледі, оны алып та жүрміз. Өткен жылы мал азығы шығынын төмендету мақсатында субсидиялау жұмысы жүргізілді. Алайда, мемлекеттік қолдау қаржысының аздығына байланысты кейбір шаруашылықтар одан қағылдық. Осы мәселенің шешілуіне ықпал етсеңіз.
Жауап:
– Былтыр желтоқсанда 70-ке жуық шаруашылық егелері осы мәселемен маған жүгінді. Соған байланысты бірқатар шара қабылдадық. Біріншіден, субсидиямен қамту ауқымын кеңейту үшін мөлшерін төмендеттік. Нәтижесінде мемлекет қолдауына қол жеткізгендер қатары екі есе артты. Әйтсе де, оған ілінбей қалғандар бар, ұзын саны 300-ге жуық. Биыл ережеге осындай шаруа қожалықтарының субсидия алуына мүмкіндік беретін өзгеріс енгізілді. Ережені бекіту үшін Ауыл шаруашылығы министрлігімен келісім керек. Наурыз айында субсидия алуы тиіс шаруашылық егелеріне 376 млн теңге қаржы бөлу көзделіп отыр.
Жарылқасын Камалов,
Сырдария ауданы, Жетікөл ауылы:
– Су тапшылығына байланысты өткен жылы егін жинауға кейбір шаруашылықтардың шамасы жетпеді. Ауыл үстінен өтіп жатқан «Баянторг» және «Жыңғылдыкөл» каналдары көп жылдан бері тазартылмаған. Жауапты мамандар бұдан хабардар. Осы мәселенің шешілуіне көмектесуді сұраймыз. Бұл – жалғыз Жетікөл емес, Айдарлы, Амангелді ауылдарының диқандарына ортақ проблема.
Жауап:
– Биыл 11 ақпанда Премьер-Министр Асқар Мамин Қызылорда облысының даму мәселелеріне арналған кеңес өткізді. Онда көршілес мемлекеттермен трансшекаралық өзеннің ең төменгі ағысында орналасқан Қызылорда облысына осы мәселе бойынша көмектесу жөнінде келісім жасауды ұсындым. Су қорын сақтауды қойма салу арқылы қарастырып отырмыз. Сарапшы мамандар оның қоршаған ортаға залал келтірмеуін назарға алды. Биыл «Қараөзек» су қоймасы салынады. Бұл күріш шаруашылығын дамытуға ден қойған Сырдария, Қармақшы, Жалағаш аудандары үшін үлкен көмек болар еді. Алдағы уақытта осындай 6 су қоймасын салу межеленген.
Өткен жылы Сырдария ауданының Айдарлы ауылында бірнеше канал жөнделді. Биыл тағы Нағи Ілиясов, Қалжан ахун ауылдарындағы каналдарды тазартуға қаржы қаралды. Сәкен Сейфуллин, Бесарық, Жетікөл ауылдарында насос қондырғылары орнатылады.
Ранайкүл Наштаева,
Арал ауданы:
– Алдыңызға тоғыз жолдың торабында орналасқан Сексеуіл кентіндегі 12 мың халықтың өтінішін арқалай келдім. Ол – осында табиғи отынның тартылуына тікелей басшылық жасасаңыз деген тілек.
Жауап:
– Алдымен мынаны айтайын. Сексеуілде көптен шешімін таппай жүрген мектеп мәселесіне нүкте қойылды. Өздеріңіз білетіндей, балалар теміржолдың арғы бетіндегі білім ошағына қатынауға мәжбүр еді. Бүгінде мектеп дайын. Санитар мамандар рұқсат етсе, келесі тоқсанда кезекші сыныптар ашылады. Сонымен қатар, кентте 40 орындық аурухана салынып жатыр. Мердігер мекеме құрылысшыларының қимылы баяу. Бірақ емдеу мекемесін биыл қалайда іске қосуға күш саламыз.
Бұған дейін үш аудан орталығы газға қосылмаған болса, соның бірі – Тереңөзекке жуырда жетті. Жалағаш пен Жосалы кезекте тұр. Былтыр Қазалы ауданының Ғани Мұратбаев, Шиелі ауданының Байсын, Арал ауданының Жақсықылыш ауылдарына «көгілдір отын» тартылды. Кенттер мен ауылдық жерлерді газдандыру жұмысы жалғасады. Осы жылы Сексеуілде автоматтандырылған газ тарату станциясын салу құжаты әзірленеді. Нысан құрылысына келесі жылы кірісеміз. 2023 жылға қарай ішкі жүйелер жүргізіледі.
Шаһмардан Нығметов,
Шиелі ауданы:
– Елімізде жастарды қолдауға жіті көңіл бөлініп, осы бағытта ауқымды шаралар атқарылып келеді. Соның бір дәлелі – облыс, аудан орталықтарында жастардың басын біріктіретін орындардың пайдалануға берілуі. Осы ретте шиелілік жастардың «бізде де осындай ғимарат болса» деген тілегі бар.
Жауап:
– Қызылорда қаласында, Сырдария өзенінің сол жағалауында облыстық жастар ресурстық орталығы ашылды. Аудандарға сапар барысында да осындай игі істерге куә болып жүрміз. Былтыр желтоқсанда Шиеліге барғанымда «РУ-6» компаниясына қарасты бұрынғы ғимараттардың бірін қайта жаңғыртып, оны жастарға ұсыну туралы айтылды. Қажетті қаржы көзі де бар. Жобаны жүзеге асырып, биыл сіздерді қуантпақпыз.
Ізімқұл Бөрібай,
Қазалы ауданы, Кәукей ауылы:
– Көрші Бозкөл ауылынан келетін электр желісі көлдің ұлтанында тұр. Ауа райы қолайсыз күндері одан ақау шықса, ауылда бір-екі күн бойы жарық болмайды. Сол себепті бағаналарды көшіріп, желісін басқа бағытқа ауыстыру керек деп есептейміз.
Жауап:
– Ауыл ақсақалдарының өтінішіне сәйкес, «Қызылорда электр тарату тораптары» компаниясының жарғылық қорын ұлғайту есебінен электр желісін «Тасарық» елді мекенінен тікелей жеткізуді тапсырдым. Мәселе қыркүйек айына дейін шешіледі.
Тоқтаржан Жамалов,
Жалағаш ауданы:
– Әлемді шарпыған коронавируспен күресте ақхалаттылардың алдыңғы шепте жүргені белгілі. Қатерлі індетке өзім шалдыққанда да олардың көмегі тиді.
Жалағаш кентінде аурухананың болмауы кешеге дейін көп қиындық туғызды. Өзіңіздің тікелей араласуыңызбен өткен жылы құрылысы аяқталып, халық иігілігіне берілді. Жергілікті тұрғындар атынан алғыс білдіремін, жұмысыңызға сәттілік тілеймін.
Жауап:
– Ел-жұрт аман болсын, қарттар сау жүрсін, қатарларыңыз сиремесін. Барлық ауданда заман талабына сай аурухана бар екенін баяндамада атап өттім. Жалағаштағы аурухана құрылысы жоспар бойынша биыл аяқталуы керек еді. Пандемияға байланысты Үкімет қолдауымен одан бұрын бітірдік. Ендігі мәселе – мамандардың соңғы үлгідегі құрал-жабдықпен жұмыс істей білуі. Одан кейінгі кезекте ауылдық амбулаториялар салу қажеттілігі туындайды. Биылдан бастап 62 ауылда осындай амбулатория салу жоспарланған.
Нәзипа Боранбаева,
Қызылорда қаласы:
– Былтыр облыс орталығындағы канализациялық насос станциялары күрделі жөндеуден өтті. Алайда Титов қыстағындағы лас суды тазарту станциясынан жағымсыз иістің шығуы әлі тоқтаған жоқ. Осы иістен қашан арыламыз?
Жауап:
– Қызылордадағы биологиялық тазарту станциясы әбден ескірген. Бір тәулікте 7 мың текше метр суды тазалау қуаттылығы толық жүзеге аспай тұр. Біз республикалық деңгейде станцияны модернизациядан өткізуді ұсындық. Бірақ ұсыныстың қолдау таппауына байланысты Еуропалық қайта құру және даму банкі есебінен жұмыс жүргізу мүмкіндігі қарастырылып отыр. Бүгінде банкпен әріптестік орнаттық.
Модератор:
– Облыс әкімдігінің 400-100.kz сайты мен Тelegram каналына және жәшіктерге келіп түскен сұрақтардың басым бөлігі инфрақұрылым мәселесіне қатысты. Енді соның бірқатарына тоқталсақ. Мысалы, қаладағы «Сабалақ» саяжайының тұрғындары – ауызсу, жол, «Бәйтерек» шағын ауданының тұрғындары жол, көпір, маршрут мәселелерінің қашан шешілетінін білгісі келеді екен.
Жауап:
– «Сабалақ» саяжайының тұрғындары бұл мәселені Қызылорда қаласының әкімі Нұрлыбек Нәлібаевпен кездесуде көтерді. Былтыр онда электр желісін жүргізу бойынша трансформаторлар орнатылды. Кварталішілік жұмыс жүргізілді. Бұл бағыттағы шаралар жалғасады. Су мәселесі де күрделі екенін білемін. Оған қатысты жоспарлы жұмыс күн жылығанда басталады. Мемлекеттік бағдарламада саяжай – жаз мезгіліндегі демалыс орны екені көрсетілген. Тұрақты қоныс саналмайды. Бірақ көпшіліктің сол жерді паналап отырғанын ескеріп, қордаланған мәселені шешуді назардан шығарғанымыз жоқ.
Модератор:
– Қала тұрғыны Наталья Денисова шыны зауыты құрылысының тұралағанына алаңдаулы. Қашан пайдалануға берілетінін білгісі келеді.
Жауап:
– Бұл мәселеге қанықпын. Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрін, басқа да әріптестерді, инвесторларды шақырып, келіссөздер жүргіздік. Бүгінде шыны зауыты құрылысының 70 проценті тәмам. Біз өз тарапымыздан инфрақұрылым тарту шараларын атқардық. Енді балқыту ваннасы мен күйдіру пешін орнату қалып тұр. Бұл жұмыс биыл басталады деп есептеймін. Наурыз айында осы істің жайын білетін 100-ге жуық маман келуі тиіс. Жыл соңына дейін зауытты іске қосуға біз де мүдделіміз. Өйткені тым ұзап кетті. Біріншіден, бұл жаңа жұмыс орындарын құруға, екіншіден, сұранысты өтеуге мүмкіндік береді.
Жадыра Оразымбетова, қала тұрғыны:
– Сіз өткен жылдың қараша айында газдың тарифі төмендейді деп едіңіз. Әлі өзгеріссіз. Газдың бағасы қашан төмендейді?
Жауап: – Газдың бағасы үш компоненттен тұрады. Олар – көтерме, тасымалдау және жеткізу бағасы. Табиғи монополияларды реттеу комитеті өткен жылы осы мәселені тексеріп, бақылау жасағанда тасымалдау бағасы 34 процентке көтеріңкі деп тапқан. Осы орайда жұмыстар жүргізіп, газ бағасын төмендету туралы ұсыныс берген. Ал, жалпы көтерме, тасымалдау, жеткізу бағасын қосқанда қазір газ 20 903 теңгеден 17 350 теңгеге дейін түсуі керек. Бұл 17 процентке төмендейді деген сөз. Ал, енді білесіздер, «ҚазТрансГаз» АҚ әлі де бұл шешіммен келіспей жатыр. Сот процестері жүргізілуде. Бірақ бірнеше кезеңнен өттік, енді бір-екі кезең қалып отыр. Мәселе шешіледі деп ойлаймын. Өткен айларға да осы бойынша қайта есептеу жүргізіледі деп сенеміз. Мұнан өзге 1 қаңтардан бастап жылудың бағасы 5,6 процентке төмендеп отыр. Үш энергия компаниясы 1,9-3,1 процентке дейін электр энергиясының тарифтерін төмендетті. Сондықтан халыққа мұның өзі үлкен көмек деп ойлаймын. Осы бағыттағы басты міндетіміз – бағаның барынша шарықтап кетпеуін бақылау.
Ибрагим Жұмыртаев,
Жалағаш ауданы, Аққұм ауылының тұрғыны:
– Бау-бақшамен айналысатындар көктемгі уақытта қаражаттан қиналады. Әзірге бізде жаңа технология жоқ. Тамшылатып суару, культивация дегенді білмейміз. Неғұрлым көп егілсе, соғұрлым өткізу оңай. Гектарына 200 мың шығындап, 40 тоннаға дейін өнім алуға болады. Егер осы салаға арнайылап мерзімдік ақша бөлінсе, егін егетіндер қатары көбейер еді.
Жауап:
– Егіс бойынша қазіргі кезде әртараптандыру – дақылдардың басқа түрін, жеміс-жидек, көкөніс егу мәселесін көтеріп жүрміз. Сондықтан кәсіпкерлердің мұндай бастамасы қолдау табады. Көп жағдайда білетініміз, елде жүзеге асып жатқан бағдарламалар туралы, жалпы неден бастау керек, қай жерге бару керек екенін кей кәсіпкерлер біле бермейді. Осы орайда проблемалар бар секілді.
Қазір кәсіпкерлер кеңесімен бірге орынбасарым арнайы осы мәселе бойынша тығыз жұмыс істеп жатыр. Сондай-ақ, аграрлық несие корпорациясы, ауылшаруашылық қаржылай қолдау қоры бар. Үкіметке шығып, Қызылорда өңірлік инвестициялық орталығының жұмысын 2025 жылға дейін жалғастыру туралы шешім қабылдадық. Сондықтан осы институттар арқылы қолдау көрсетіледі және екінші деңгейлі банктер де жеңілдетіп, 25-тен 50 процентке дейін кепілге қоятын заттар, субсидия мәселесін қарап, көмек көрсетіп жатыр.
Ауыл шаруашылығы басқармасының басшысы Шахмардан Қойшыбаевқа кәсіпкерлік басшылығымен бірге тығыз жұмыс істеп, мәселені шешудің қандай көздері барын түсіндіріп, көрсетуді тапсырамын.
Насырбек Мырзабеков,
Шиелі кентінің тұрғыны,
«Мөлдір және Компания» серіктестігінің директоры:
– 2016 жылы Сыр өңірінде кенжелеп қалған құс шаруашылығына 165 миллион теңге инвестиция салып, құс фермасын аштым. Бүгінде аудан халқын күнделікті табиғи таза жұмыртқамен қамтамасыз етіп отырмын. Келешек тағы да ұлғайту жөнінде үлкен жоспарымыз бар. Бұл тарапта жұмыстар жасалып жатыр. Ендігі мәселе – құс азығына қажетті азық-түлікті сырт өңірлерден тасымалдауымыз. Бұл өз кезегінде жұмыртқаның өзіндік бағасына үлкен әсерін тигізуде.
Сізден сұрайтыным, егер маған Шиелі ауданы көлемінен 200 гектар суармалы жер телімі беріліп, мен азық-түлікті өзім жасайтын болсам, жұмыртқаның өзіндік бағасының 15-20 процентке төмендеуіне әсер етер еді. Маған аудан көлемінен 200 гектар суармалы жер телімін алуға ықпал етсеңіз. Екінші сұрағыма келсек, ауылдық жерлердегі кәсіпкерлердің кәсіппен айналысуы үшін банктерден несие алу өте қиын. Екінші деңгейлі банктер кепіл үшін қыш кірпіштен салынған ғимараттарды талап етеді.
Өздеріңізге белгілі, ауылдық жерлерде ғимараттардың 90 проценті қамкесек, каркас сынды құрылыс материалдарынан салынған. Осыған байланысты ауылдық жердегі кәсіпкерлердің ғимараттарын құрылыс түрлеріне қарамастан банктер кепілдікке алса деген кәсіпкерлер атынан өтінішім бар.
Жауап:
– Біз Шиелідегі құс фермасының жұмысымен таныспыз. Ферманы кеңейту жоспарыңызды, әрине, қуана қолдаймыз. Құс азығын өсіру үшін сұраған 200 гектар жер телімін тез арада рәсімдеу үшін біріншіден сіздің жобаңыз индустриялық-инновациялық даму басқармасы арқылы картаға енгізілу керек. Сондықтан өңірлік картаға кіргізу жөнінде Ринат Сұлтангереевке тапсырма берейін. Сіздер қарап, құжаттарымен картаға енгізілсе, сәйкесінше, жер де беруге болады.
Екінші сұрағыңызға келсек, кез келген банк қаражатты беріп, қолға ұстата салмайды, кепіл болуы керек. Бірақ мен көптеген екінші деңгейлі банк басшыларымен сөйлестім. Halyk Bank, Сбербанк және басқа да банктермен. Олар дағдарыс кезеңін ескеріп, жаңа бағдарламалар ұсынып жатыр. Оның ішінде кепілдіктің сомасын 85 процентке дейін азайту, егер бизнес жақсы жолға қойылған болса, 50 процентке дейін кепілдіктің бағасын төмен түсіру деген бағдарламалар бар. Сондықтан бұл бағдарламалар жөнінде сізге толық кеңес берсін.
Тамара Ақмағанбетова:
– Мен І топ мүгедегі, осал топтанмын. Менің айтайын дегенім, біз жыл сайын мүмкіндігі шектеулі азаматтардың жеке көмекшілеріне ақы төлеуі туралы мәселені көтеріп келеміз. Әр айдың аяғында есеп беріп, табельге қол қойып, сол табельдің аясында көмекшілеріміздің ақшасы төленетін еді. Ал, биыл әлеуметтік қызмет көрсету порталы арқылы көмекшілеріміз әр екі күн сайын есеп беріп тұруы керек. Біз мұндай есеп беруге түбегейлі қарсымыз. Бұл менің өмірім ғой. Неге біреу менің өміріме қол сұғуы керек? Көмекшіммен келісім-шартқа қол қойдық. Демек, мен көмекшіме сенемін.
Сондықтан ол мені қайда, қай жерге апарды деген есепті порталға неліктен жиі беруіміз керек? Портал арқылы бүкіл жұрт менің қайда барғанымды біліп отырады. Айына бір рет есеп бере аламыз. Ал әр екі күн сайын есеп беру деген қиындық туғызады. Қалада ыңғайлы болар, ал ауылда интернеттің мүмкіндігі жетпей жатады…
Жауап:
– Бұл сұрақ мүмкіндігі шектеулі азаматтар, қоғамдық ұйымдар тарапынан былтыр да көп қойылды. Осыған байланысты министрлікке шықтық. Расында да, құжатты екі күн сайын толтыру ережеде болған. Бақылау күшті болуы үшін солай жасаса керек. Бірақ қаңтардан бастап, өзгеріс енгізіліп, айына бір рет тапсырылатын болды. Қазір кейбір азаматтардың порталмен жұмыс істеуді жөнді білмеуінен қиындықтар туындап жатыр. Сондықтан түсіндірме жұмыстары әлеуметтік бөлім арқылы жүргізілуде. Одан басқа, төсек тартып жатқан І топ мүгедектері бар. Жағдайы ауыр деп айтуға болады. Айта кетейін, мұндай азаматтарға жәрдемақы беру туралы заң жобасы қаралып жатыр. Өзгеріске келсек, көмекшінің есебін енді екі күн сайын толтырмайсыздар, бірақ әлі де портал бойынша бірге жұмыс істеу, құжаттар дұрыс болуы, бақылау да керек.
Жұмақожа Жансейітов,
Шаған ауылының тұрғыны, қоғамдық кеңес мүшесі:
– Соңғы уақытта кейбір шаруашылықтарда, соның ішінде Шаған ауылында құрылтайшылардың, директорлардың іс-әрекетіне халық наразылық білдіріп, әлеуметтік желілерге салып, дау-дамай туындауда. Осыған байланысты облыс әкімдігі қандай шаралар атқарып жатқаны жөнінде айтып өтсеңіз…
Жауап:
– Мұндай проблемалар бар. Сырдария ауданындағы Шаған ауылы, Асқар Тоқмағанбетов ауылы, Қармақшы ауданындағы ІІІ Интернационал ауылында осындай келіспеушіліктер орын алуда. Дау туындаған ауылдарда болып жатқан жиналыстарға облыс, аудан әкімдіктері және басқа да құзырлы органдар қатысуда. Прокуратурадан, басқа да құқық қорғау органдарынан түсіндірме беріліп жатыр. Қолданыстағы заңнамаға сәйкес құрылтайшылар немесе директорларды ауыстыру, девидент беру, үлесін бөліп шығару, жарғылық капиталдарының көлемін ауыстыру мәселесі жиналысқа қатысатын, шаруашылыққа қатысты азаматтардың құзырына жатады.
Көп жағдайда мемлекет мұндайға кірісіп, айналыспауы керек. Бірақ біз оған қарамай, әрине, заңдық тұрғыда түсініктемелер жүргізіп жатырмыз. Бұл мәселелер ушығатын болса, ең соңғы шешетін инстанция – сот. Сондықтан келіспейтін болсаңыздар, сотқа жүгіну керек. Қазір егін егу уақыты жақындап келеді. Соған дейін барлық мәселелерді өз іштеріңізде шешіп алуларыңыз керек. Кеше ғана әкімдікке Шаған ауылынан 30-ға тарта адам келді, мән-жайды түсіндірдік.
Әр тарап өзінікін дұрыс санайды. Сондықтан бұл жерде мемлекет, әкімдік бір жақты ғана қолдамаймыз, ол құжат ретінде, сот арқылы өздеріңіздің тапсырған құжаттарыңызбен қаралатын болады. Соған байланысты шешім қабылданады. Бұл жағдайларды барынша бақылаймыз. Келіспеушілік болмаса дейміз, себебі егін егуге, жұмыс жүргізуге, жинауға да кедергі келтіріп жатқан оқиғалар бар.
Модератор:
Call орталыққа хабарласқан тұрғындар легі толастар емес. Телеграмм-бот мессенджеріне түскен бір-екі сауалды оқып бергім келіп тұр. Сұрақты жолдаушы – Ақзира Жақсылық. «Жаз бойы дарияда су болған жоқ. Қыс ерте түсіп, күннің күрт суытуымен дария арнасы сол аз мөлшердегі су деңгейімен қатып қалды. Қазіргі кезде, білуімізше, жоғарғы жақтан мол су келе бастады. Бұл жағдай өзен бойында орналасқан елді мекендерге су басу қаупін туғызуы мүмкін. Осы бағытта қандай шаралар атқарылуда?»
Жауап:
– Сырдария өзенінің жағдайы біз үшін өте өзекті. Өткен жылғы желтоқсан айынан бастап, облысымызға 500 текше метр су келе бастады. Қазір жақсы өтіп жатыр. Соңғы бір-екі күнде ақпаратты күнделікті алып отырмыз, 400 текше метр су келуде. Аса қауіп жоқ. Бірақ, соңғы жылдармен салыстырғанда биыл Түркістан шекарасынан бастап Аралға дейін мұз әлі сіресіп тұр деп айтуға болады. Биыл кейбір жерлерде мұздың қалыңдығы 70-80 сантиметрге дейін жетті. Қамсыз отыруымызға болмайды. Бұл жөнінде жиналыс өткізіп, құзырлы органдарға тапсырдым. Кей жерлерде кедергі бар, қиындық туындауы мүмкін деген жерлерге кезекшілік қойылуда. Барлық материалдық қор жасақталып, қызметкерлер осы бағытта жұмыс істеп жатыр.
Есенгүл Серікова,
қала тұрғыны:
– Соңғы уақытта азық-түлік тауарлары нарығында баға айтарлықтай өсті. Халықтың қазіргі азық-түлік себетіне жұмсаған шығыстары табыстарының басым бөлігін алып отыр. Әсіресе, бұл халықтың әлеуметтік осал топтарына қиын тиюде. Коронавирус індетінің таралуы жағдайында біршама өнім бағасы жоғарылады. Мұның себебі неде?
Жауап:
– Бұл мәселе біздің облыста ғана емес, республика бойынша өте өзекті. Кейбір өнімдер бағасының ерекше өсуі байқалады. Бағаның негізсіз өсуіне жол бермеу үшін облыста бірқатар іс-шара қабылданды. Мысалы, облыстық бюджеттен тұрақтандыру қорына 1,2 млрд теңге қаржы бөлініп, әлеуметтік азық-түлік алдық. Облыс бойынша 30-дан астам әлеуметтік дүкен жұмыс істеуде. 29 әлеуметтік дүкен мен 1 әлеуметтік маркет бар. Сонымен қатар, үлкен сауда орталықтарындағы кәсіпкерлерге займ беріп, аса қажет деген азық-түліктің бағасын төмендетіп сатуға ұсыныс жасадық. Үлкен маркеттерде әлеуметтік арнайы бұрыштар орналастырылған. Сонымен қатар, 8 мың тоннадан астам қор бар. Оның ішінде облыстық тұрақтандыру қорында 2,3 мың тонна өнім сақталған. Оны әлеуметтік дүкендерге жеткізіп тұрамыз. Қазір бағасы көтерілген үш азық-түлік өнімін атауға болады. Өсімдік майы 600 теңгеге дейін өсіп кетті. Оны әлеуметтік дүкендерге 515 теңгеден, қантты 215-220 теңгеден жіберуді қарастырып отырмыз. Мүмкіндігінше мұның бәрі бақылауда. Нарық жағдайында оны қатты ұстап тұра алмаймыз. Бірақ республика бойынша Үкіметтің қатаң бақылауында. Біз кәсіпкерлермен, базар иелерімен тығыз жұмыс істеп жатырмыз.
Жақсылық Мұстафа,
қала тұрғыны:
– Өткен жылы «Жұмыспен қамту жол картасы» басталып, мен екі жобаға жұмысшы ретінде уақытша болса да қабылданып, отбасымды асырап жүрдім. Биыл осы бағдарлама жалғасын таба ма және қандай бағытта жүргізіледі?
Жауап:
– «Жұмыспен қамтудың жол картасы» өте жақсы бағдарлама болды. 2008 жылғы дағдарыс кезінде де осындай бағдарлама қабылданған. Ол кезде мен Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі едім. Республика бойынша жақсы көмек көрсетілді. Былтыр да облысқа 40 млрд қаржы беріліп, 290 жоба жүзеге асырылды. 10 мыңнан астам жұмыс орны құрылды. Орташа айлық табыс 88 мың теңгені құрады. Бұл – жақсы кіріс. Маусым бойынша 6-7 ай жұмыс істегендер болды. Биыл бізге лимит белгіленді, 12 млрд-ға жуық, оның ішінде 93 проценті осындай инвестициялық жобалар болады. Қалғаны кәсіпкерлерге несие ретінде беріледі. Сондықтан жұмыс істеймін деушілерді осы жобаларға қатысуға шақырамын. Былтыр бұл жобаларға жұмысшы таба алмай қалған кездер де болды. Сондықтан үйге табыс әкелетін болса, осы жобаларға қатысуға шақырамын.
Айткүл Шалғынбаева,
облыстық қоғамдық кеңес мүшесі:
– Гүлшара Наушақызы, сіздің облыс тізгінін қолға алған уақытыңыз күрделі кезеңмен тұспа-тұс келді. Әлемді әбігерге салған пандемия, карантиндік шектеулер экономикаға салмақ түсіргені рас. Десе де, өткен жылдың қорытындысы көңіл көншітеді. Сан салада серпін, даму байқалады. Алдағы уақытта да осы қарқын жалғасады деп білеміз. Себебі, күн тәртібінде маңызды мәселе көп. Соның қатарында су тапшылығы, Арал, трансшекаралық су проблемалары алдыңғы орында. Дүниежүзілік Банк САРАТС-2 жобасы бойынша өткізілген талқылаулар мен кеңестердің негізінде жобаны «Өңірлік дамыту және Арал теңізінің солтүстік бөлігін қалпына келтіру» деп атауды ұсынды, яғни жобаға өзгертулер енгізіліп, Арал өңірінің әлеуметтік-экономикалық жағдайын жақсартуға бағытталған компоненттер қосылмақ. 15 жылға жуық уақыт аралығында оның 2 деңгейлік нұсқасы талқылануда.
Мемлекетаралық су шаруашылығын үйлестіру комиссиясының ғылыми-ақпараттық орталығы Қазақ филиалының директоры, мемлекет және қоғам қайраткері Нариман Қыпшақбаев және көптеген қоғам белсенділері бірінші нұсқаның экономикалық аспекті жағынан тиімділігін айтады. Жалпы, маңызды жоба – САРАТС-2 қашан жүзеге асады?
Сонымен қатар елімізде Экологиялық кодекс қабылданды, суды пайдалану бағдарламасы қабылданғалы жатыр. Осыған орай ортақ судың үстінде отырған мемлекеттермен интеграцияны күшейту қолға алынса деген және өңірдегі су мәселелері бойынша тұрақты комиссия құрылса деген ұсыныс бар.
Жауап:
– Бұл – өзекті мәселелердің бірі. Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлының бастамасымен жүзеге асқан «ғасыр жобасының» келесі сатысы кіші теңізді кемеріне келтіреді деп күтілуде. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы осы проблемаға ерекше назар аударып келеді. Экология, геология және табиғи ресурстар министрі Мағзұм Мырзағалиев аймаққа сапары барысында Арал ауданына барып, «Көкарал» бөгетімен танысты. Жобаның ІІ кезеңін іске асыру мәселесі талқыланды. Сапар барысында Мағзұм Мырзағалиев бөгеттің жұмысына қатысты бірқатар тапсырма берді. Бұл жобаның маңыздылығы «Көкарал» бөгетіне келетін суды жинақтау болып табылады. Сондай-ақ, екінші кезеңде су көлемі көбейіп, сәйкесінше балық шаруашылығы да дамитын болады. Бұған дейін де аталған мәселе жан-жақты талқыланды, қоғамдық тыңдау да ұйымдастырылды, мамандардың пікіріне құлақ астық. Екіжақты пікір бар.
Барлық ұсыныс ескеріледі, баланс болуы, ең бастысы – Аралға су жетуі маңызды. Бүгінде Дүниежүзілік Банк жобаның техника-экономикалық негіздемесін әзірлеуге 1,5 млн доллар грант бөлді. Қазір Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі мемлекеттік органдармен бірлесіп, техника-экономикалық негіздеменің жобасын әзірлеуде. Комиссия құру бойынша оның құзырын кеңейту немесе жаңа кеңес құруға қатысты ұсыныс қаралады, ал интеграцияны күшейтуге қатысты мәселелерді министрлік тиісті деңгейде бақылауға алған. Мақсат-мүдде ортақ болғандықтан, маңызды пікірлер міндетті түрде ескерілетінін жеткіземін.
Болат Нұрхожаев,
облыстық қоғамдық кеңес мүшесі,
өңірлік кәсіпкерлер палатасы жанындағы кәсіпкерлер құқығын қорғау кеңесінің төрағасы:
– Былтыр біз Қамбаш көлдері жүйесінен айырылып қала жаздадық. 1975 жылы дарияны бөгеп, шлюзбен реттеп отыратын «Бұрмақұлақ» су жүйесі қолға алынды. Осы жобаны қазір салынғалы жатқан су қоймаларымен бірге бастау маңызды дер едім. Себебі, ертең салынатын су қоймаларына су жиналған тұста Қамбаштың құрғап қалу қаупі жоқ емес. Бұдан бөлек, кәсіпкерлік саласына қатысты ұсынысымды да жолдасам. Үлкен инвестициялық жобалар республика деңгейінде бекітіледі. Бірақ, кәсіпкерлер мемлекеттен қаржыландырылатын жобалар жайын толық түсіне бермейтінін байқап жүрміз. Бұл ретте кеңес мүшелері, ірі кәсіпкерлер қауымы ақпараттық бағыттағы жұмыстарды күшейтуге атсалысса, осы жобалардың өміршеңдігін бірлесе талқылыса деген ұсынысымыз бар.
Жауап:
– Қамбаш көліне қатысты мәселемен таныспын. Өткен жылы жағалау 200 метрге дейін төмендеген. Осыған байланысты тиісті зерттеу жұмыстары жүргізілді, көлдің деңгейін ұстап тұруға мүмкіндік беретін жобаны жасақтау жоспарда. Себебі, Қамбаш көлі – туризмнің төрі, оның әлеуетін арттыруға бірлесе атсалысу қажет. Екінші ұсынысыңызды тарқатсам. Кәсіпкерлікке қатысты ақпарат аз, бұл ретте тиісті басқармаларға нақты тапсырмалар жүктелген. Өңір тұрғындарының көбі мұнай саласында қызмет етсе, енді бірі ауыл шаруашылығында еңбек етеді. Дегенмен, кәсіпкерлікпен айналысудың маңызы айтарлықтай. Ол үшін ынтаны арттыру керек, екі қолға бір күрек іздеген, кәсіп бастап, нәсібімді айырсам деген жанға қолдау таныту бірінші орында. Бұл бағытта биыл 500-ге дейін жоба жүзеге асатынын алға тартамын, өткен жылы 200 жоба жүзеге асса, біз оған шамамен 80 адамды ғана тарта алдық. Ұмтылыс, ізденіс, бастауыш кәсіпкерлерге қолдау керек.
Талғат Телеубаев,
облыстық қоғамдық кеңес мүшесі:
– Азық-түлік дүкендеріне барсақ, сөреде көбіне солтүстіктен келген қара картоптар сатылымда. Бұл ретте сапаны көтеру, қадағалауды күшейту қажет секілді. Сонымен қатар қазір агроөнеркәсіп саласында күріш дақылына бөлінетін субсидия жеткілікті деңгейде. Бірақ, осы тұста біздің өңірде кластер деген түсінік қалыс қалып жатқандай көрінеді. Мәселен, күріш сабағынан бірнеше өнім алуға болады емес пе?!
Жауап:
– Пандемия кезінде өңірде картоп жеткіліксіз болды, өнім солтүстіктен арнайы жүк көліктерімен жеткізілді. Сонда аталған мәселе күн тәртібіне шыққан болатын. Былтыр өңірде 62 мың тонна картоп егіліпті. Алдағы уақытта да егіншілер өсімге жұмыс істейді. Екінші мәселе бойынша корей елінің тәжірибесін айтсам. Онда күріштен сапалы қағаз да, крахмал да, жем азығы, өзге де өнім түрлері дайындалады. Бізде де күріш егумен айналасатын кәсіпкерлер жеткілікті. Макарон шығарған азаматтар бар. Тың тәжірибелер ескерілетін күн алыс емес деген ойдамын.
Сайлаубай Жұбатырұлы,
эколог жазушы:
– Гүлшара Наушақызы, бір жылға жуық уақыт көлемінде өңірде ауқымды істер атқарылды. Жер қойнауындағы қазба байлық сарқылған тұста әртараптандандыру шаралары көңілге сенім ұялатады. Мәселелер бар, бірақ олар кезең-кезеңімен шешілуде. Облыста жіпке тізер жетістік аз емес, ол «Сыр – Алаштың анасы» деген сөздің бекер айтылмағанын айғақтап отыр. Алда да қасиетті Сыр бойында жемісті бастамалар жүзеге асады, өңірдің әлеуметтік-экономикалық ахуалы одан әрі арта түседі деген сенім мол.
Жауап:
– Сайлаубай Жұбатырұлы сеніміңізге алғыс білдіремін. Жасыратыны жоқ, өңір экономикасының негізгі проблемасы кен орындарының сарқылуы болып отыр. Өткен жылы мұнай өндіру көлемі 17,3 процентке (960 мың тоннаға) азайса, биыл 10,5 процентке қысқарады деп болжануда. Ал, өңірде уран өндіру көлемінің 20 процентке төмендеуі өнеркәсіптік өнім өндіру мен қайта өңдеу көрсеткішіне теріс әсер етті. Осының салдарынан құрамында уран бар шикізатты қайта өңдеу көлемі 28%-ке қысқарған. Мұнай мен уран өндірісінің төмендеу салдарын азайту үшін облыста кешенді шаралар қабылдануда. Президент Қызылорда облысының экономикалық күрделі жағдайын ескеріп, Үкіметке қолдау көрсетуді тапсырды. Осыған орай біз өз тарапымыздан республикалық бюджеттен қаржылық қолдауды қажет ететін 110 жобаны ұсынып отырмыз.
Сұрақ-жауапты қағазға
түсіргендер
Назерке САНИЯЗОВА,
Айдана ЖҰМАДИНОВА,
Мөлдір ҚАЛЫМБЕТ,
«Сыр бойы».
Суреттерді түсірген
Бағдат ЕСЖАНОВ
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
