Қазақстандық патриотизм мен кәсіби мақтанышты және адами ынтымақтастықты тәрбиелеу мақсатында 30 қыркүйек Әділет органдары қызметкерлерінің күні болып танылды. Бұл күн Қазақстанның Тұңғыш Президенті-Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Жарлығымен белгіленген болатын.
Өз тарихында Әділет органдары мемлекеттіліктің нығаюы мен дамуына, заңнаманы жетілдіруге, әділеттілік ұстанымын бекітуге, азаматтардың конституциялық құқығын, бостандығы мен заңды мүдделерін қорғауға және жүзеге асыруға әрдайым белсенді үлесін қосты.
Мемлекеттік биліктің бір тармағы ретінде әділет органдары өз құзыреті шегінде мемлекеттің қызметін құқықтық қамтамасыз етуді жүзеге асырады. Мемлекеттік органдардың, ұйымдардың, лауазымды адамдар мен азаматтардың жұмысында заңдылық режимге қолдау жасайтын, азаматтардың және ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қамтамасыз ететін атқарушы билік органы. Міндеті – мемлекеттiң даму стратегиясын әзiрлеу мен iске асыруға қатысу. Заң жобалау жұмысын жүргiзу, заңнаманы талдау, жетiлдiру, жүйелеу, нормативтiк құқықтық актiлердiң жобаларына заң сараптамасын жүргiзу арқылы адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының үстемдiгiн, Қазақстан Республикасының егемендiгiн, Қазақстан қоғамы мен мемлекетiнiң тұрақты және қарышты дамуын қамтамасыз етуге бағытталған ұлттық заңнаманы қалыптастыру. Осы орайда Әділет органдары мемлекеттік қызметті құқықтық тұрғыдан қамтуды жоғары кәсіби деңгейде жүзеге асырып келеді. Еліміздің заңнамаларын дайындауда да әділет органдарының орны ерекше. Әрбір заң жобасы Парламентке бармас бұрын Әділет министрлігінде өңдеуден өтеді.
Маңызды міндеттердің бірі – құқықтық көмекті және заң қызметін көрсетуді ұйымдастыру және насихатты қамтамасыз ету арқылы халықтың құқықтық мәдениетін арттыру. Бұл – құқықтық мемлекет болып қалыптасудың алғышарты. Қазақстан мемлекеттілігінің дамуымен қатар, әділет органдарының рөлі де өзгеріп, олардың қызметі жаңа мазмұнмен толығып, құрылымдық функциясы да жаңа арнаға түсіп отырады. Бірақ алдында тұрған міндеттер қалай өзгерсе де, әділет органдары қызметінің басты мазмұны – заңдылық пен құқық қорғауды нығайту, мемлекеттік мүддені қорғауды қамтамасыз ету, азаматтардың әлеуметтік-экономикалық, саяси және жеке құқықтары мен бостандықтарын қорғау, заң бұзушылықты болдырмау болып қала береді.
Сот актілерін орындау сот әділдігін іске асырудың соңғы қорытындысы және азаматтардың құқықтарын қорғауға конституциялық кепілдігін қамтамасыз етудің маңызды құралы. «Бес институционалдық реформаны іске асыру жөніндегі 100 нақты қадам» Ұлт жоспарының 27-қадамына сәйкес атқарушылық іс жүргізу саласын түбегейлі реформалау жүргізілді. Жеке сот орындаушылары институтын одан әрі дамытуды және сот орындаушыларының мемлекеттік қызметін кезең-кезеңмен қысқартуды көздейтін шешім аталған реформаның түйіні болды. 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап жеке сот орындаушыларының құзыретіне 1000 АЕК асатын соманы мемлекет пайдасына өндіріп алу туралы құжаттарды, мемлекет мүддесінде жүргізілетін үйден шығару, үйлерді бұзу, жер учаскелерін алып қою бойынша істерді қоспағанда, атқарушылық құжаттардың барлық санаттары берілді. Сондай-ақ жеке сот орындаушыларының өкілеттіктері кеңейтілді. Заңнамаға жеке сот орындаушылары институтын дамытуды көздейтін өзгерістердің енгізілуіне байланысты мемлекеттік сот орындаушылардағы атқарушылық құжаттар санына қарағанда, жеке сот орындаушылардағы атқарушылық құжаттар санының көбейгені байқалады.
Халыққа сапалы мемлекеттік қызмет көрсету – әділет органдарының басты міндеті, ал сапалы мемлекеттік қызмет көрсету азаматтардың мемлекеттік органдарға деген сенімін арттыру мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың маңызды көрінісі. Әділет органдары 2018 жылы мемлекеттік қызметтің 20 түрін көрсеткен, былтырдан бастап 12 қызмет түрі көрсетіледі. Қызмет түрлерінің азаюы бірқатар тіркеу функциялары «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясына берілуіне байланысты.
Атап айтқанда, жылжымайтын мүлікке құқықтарды тіркеуді жүзеге асыру мемлекеттік корпорацияға берілді. Бұл азаматтарға мемлекеттік қызметтерді бір жерде алуға мүмкіндік береді және оларды қамтамасыз ету үшін бизнес үдерісін айтарлықтай азайтты. Сондай-ақ, коммерциялық ұйым болып табылатын заңды тұлғаны тіркеу жұмыстарын биылғы 1 шілдеден бастап мемлекеттік корпорация жүзеге асыруда. Әділет департаментінің құзыретінде, корпорацияның жылжымайтын мүлікке құқықтарды тіркеу және заңды тұлғаларды тіркеу қызметіне бақылау және методикалық көмек көрсету функциялары қалдырылған.
2018 жылдан бастап нотариаттық, адвокаттық және жеке сот орындаушылар қызметімен айналысуға лицензия алу бағыты бойынша көрсетілетін қызметтер электронды форматқа көшті. Тұрғындарға мемлекеттік қызметтің электронды түрін қолданудың тиімділігін түсіндіру мақсатында мемлекеттік корпорациямен бірлесе құқықтық түсіндірме, насихат жұмыстары жүргізіліп тұрады.
Бүгінде әділет органдары өз жұмыстарын оңтайландыру мақсатында еңбек етуде. Қызметкерлер әрдайым мемлекеттілікті нығайту мен дамытудың, заңнаманы жетілдірудің, әділеттіліктің принциптерін орнатудың, азаматтардың конституциялық құқықтары, бостандықтары мен заңды мүдделерін іске асыру және қорғау жөніндегі маңызды міндеттерін орындап келеді. Әділет органдарын жетілдіруде ардагерлердің де қосқан үлестері орасан зор.
Кәсіби мерекеде әріптестеріме, әділет органдарының ардагерлеріне зор денсаулық, қызметте жаңа жетістіктер, кәсіби өрлеу, жақындарыңызға амандық тілеймін! Отанымыз – Қазақстан Республикасының өсіп-өркендеуі жолындағы қызметтеріміз жемісті болсын!
И.БӘКІШЕВА,
облыстық әділет
департаментінің басшысы
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<