Ардагер журналист Ержан Уәйіспен бірінші рет жолығып тұрған жоқпыз. Бұған дейін түрлі шарада кездесіп, ара-тұра Сыр өңіріндегі белгілі адамдар жайлы пікірлесетініміз бар. 90-шы жылдары телекөрерменнің жадында әбден сақталған ағамыздың Қазақстанның шетелде аккредитацияланған тұңғыш тілшісі болғаны – тарихи факт.
Ақ түйенің қарны жарылып, қазақ тәуелсіздік алғанда ең алғаш мойындаған да, құтты тілегін айтқан да Түркия еді. Түбі бір туыс халықтың бұл ниеттестігіне қазақ жұрты да шексіз қуанған. Егемендік келгелі ел бақытына үлесін қосып келе жатқан қажырлы ағамыздың өткен шақтан айтары да көп.
– Мемлекет тәуелсіз атанғалы Қазақстанның Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Қазақстанды өркендету жолындағы игі істеріне куә болып келемін. Егемендікке алғаш қадам басып, шетелде аккредитацияға тіркелген тұңғыш қазақ журналисі атануым да – өмірдегі бақытты кезеңім. Тәуелсіз елдің Тұңғыш Президентінен алғаш рет сұхбат алған тілші атандым, – дейді Ержан аға.
Елбасы жанында жиі болған Ержан ағаның қолында тарихи сәттер бейнеленген көп сурет бар. Бұл кадрларды Түркия Президенті Тұрғыт Озалдың өзі сыйлаған жапондық фотоаппаратпен түсірген.
– 1992 жылы Қазақстаннан Түркияға ұшақ көтерілді. Біздің жақтан арнайы делегацияны көрнекті ғалым, сол кездегі ҚР Премьер-министрінің орынбасары Мырзатай Жолдасбеков бастап барған. Тұрғыт Озал өзі қабылдап, біз Нұрсұлтан Әбішұлының ыстық сәлемін жеткіздік. Иығына қазақы шапан жауып, қолына қамшы ұстаттық. Әсерлі кездесуде мені «Түркияға келген алғаш қазақ тілшісі» деп делегация басшысы таныстырды. Түркия Президентінің фотоаппарат сыйлағаны сол кез еді. Тамаша суреттер түсірдім. Екі ел арасындағы түрлі кездесулерден бөлек, Елбасымыздың түрлі сапарларындағы тарихи сәттерді осы фотоаппарат арқылы тарихқа айналдырдым, – дейді ардагер журналист.
Тұңғыштың аты – тұңғыш. Журналист оған дейін 23 жыл қазақ телевизиясында тілші, саяси шолушы, редактор, Парламент пен Үкіметтің арнаулы тілшісі болды. Түркияда жүріп, меншікті тілшілікпен қатар, «Егемен Қазақстан», «Халық кеңесі», «Заман-Қазақстан» сияқты ел басылымдарына мақалалары шықты. Ел қызыға оқыған тұшымды дүниелерді сонда жүріп жазды. Германиядағы «Азаттық» радиосының Түркиядағы тұрақты тілшісі қызметін қоса алып жүргені бар. Ең бастысы, Түркияда Қазақстан елшілігі ашылғанда Стамбулдағы бас консул қызметін атқарды.
Айтпақшы, кейіпкеріміздің туған жері – әйгілі Әл Фарабиді дүниеге әкелген Отырар өлкесі. Маяқұм деген шағын жұрттың топырағына аунап өскен ұлдың әкесі Үбәйдулла атақты Өзбекәлі Жәнібековпен бірге оқыған еді. Ал бүгін осындай тарихи аймақта туған тұлғалардың қатарында Қазақстанға еңбек сіңірген қайраткер Ержан Уәйіс те бар.
– Менің атам Уәйіс діндар, тақуа, білімді, Арыстан баб кесенесінде 13 жыл шырақшы болып, жұртты иманға шақырған белгілі адам еді. Сол үшін ауыл адамдары «қожекеңнің үйі» деп құрметтейтін болған. Ел тарихына, жазба өнеріне құмартуым аталардың арқасы шығар. Осы уақытқа дейін халық алдында абыройлы болуыма бабалардан қалған тәлім-тәрбиенің септігі тигені анық, – дейді Ержан аға.
Бала күнінен аудандық «Құзылқұм» газетін жағалап өскен оның облыс пен республикалық газеттерге шыққан бірнеше мақаласының әсері күшті болғаны соншалық, бірден «журналист болсам» деген арман-теңізге құлаш ұрды. Ауылдағы мектепті Алтын медальмен бітірген соң, 1967 жылы ҚазМУ-дың журналистика факультетіне түскен. Содан кейінгі Ержан ағамыздың осы жолдағы өмір сапарын жоғарыда ғана айтып кеттік.
– Тілшілік тіршілікте көп жайттарға куә болып, ел тарихында мәңгі есте қалатын оқиғалардың ортасында жүрдік. Әсіресе, Елбасы сапарларында қабылданған оң шешімдердің басы-қасында болып, оны мақаладан бөлек, суретпен де сөйлеттік. Қазір сол тарихи кездесулерден фотоальбом жинақтадым. Деректі фильм түсіріп, келер ұрпаққа қазына ретінде қалдырдық, – дейді ол.
Қазақстан мен Түркия арасындағы достық туын тіктеуге атсалысқан журналист жайлы жазар дүние көп. 8 жыл Анадолы жұртында жұмыс істеп, тілшіліктен елшілікке ауысып, журналистен дипломат атанған Ержан Уәйіс ел ағаларын көп жағалап, тәлімін бойға жинақтады. Шетелдегі тұңғыш қазақ журналисі атануына себепші болған Қалтай Мұхамеджановқа іні болып, Мырзатайдай ғалыммен сыйласа білді. Димаш Қонаевтай ел билеген, халық тұтқасы атанған ағасын Түркияға шақырып, ел аралатты, ыстық лебізіне қанығып, алғыс-батасын алды.
Бүгінде Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, халықаралық «Бейбітшілік әлемі» сыйлығының лауреаты, Д.Қонаев орденінің иегері, Жаңақорған ауданының құрметті азаматы атанған Ержан ағаның тілегі біреу-ақ. Ол – тұтас Қазақ жұртының бірлігі мен бейбіт өмірі.
Ержан Қожасов,
«Сыр бойы»
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
