Қазіргі таңда бiз жаңа қоғамда өмiр сүрiп жатырмыз. Оның басты сипаты iскерлiк болса, бұл жолда жетiстiктерiмiз де аз емес. Алайда күрмеуі қиын мәселелер де жоқ деп айта алмаймыз. Соның ең бастысы – сыбайлас жемқорлық. Елiмiзде оның алдын алу, болдырмау үшін арнайы қабылданған заңдар да, атқарылып жатқан жұмыстар да баршылық.
Үлкен әлеуметтік қасірет болып табылатын жемқорлық, саяси даму тұрғысынан бір-біріне ұқсамайтын әлемдегі барлық елдердің қай-қайсысын да қатты алаңдататыны анық.
Сыбайлас жемқорлық – мол қаражат және қоғамдық бәсекелестік пайда болған жерлерге тамырын жайып, бүгінгі күнге дейін жойылмай отырған кеселдің бірі.
Қазақстан Республикасының заңнамаларына сәйкес, сыбайлас жемқорлық қылмыстары негізінен өмір көрсеткендей, билікті не қызметтік өкілеттілікті асыра пайдалану, пара алу, пара беру, парақорлыққа делдал болу, қызметтік жалғандық жасау, көрінеу жалған сөз жеткізу, сеніп тапсырылған бөтен мүлікті иеленіп алу сынды жағдайларда көрініс беріп келеді. Бұл мәселеге тереңірек үңілетін болсақ, сыбайлас жемқорлық ел болашағына, ұлттық қауіпсіздікке үлкен зиянын тигізері даусыз.
Бір жағынан, сыбайлас жемқорлық әлеуметтік-экономикалық даму, нарықтық экономиканы құру, инвестициялар тарту процесін баяулататын және демократиялық мемлекеттің саяси және қоғамдық институттарына кері әсер ететін, елдің даму болашағына айтарлықтай қауіп төндіретін құбылыс.
Қоғам үшін қауіпті кеселдің алдын алуды тапсырған Елбасы «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына Жолдауында басты он міндетті орындау керектігін айқындап берді. Соның ішінде тоғызыншы міндет – жемқорлықпен күрес және заңның үстемдігін көздейді. Бұл – мемлекеттің осы жағымсыз құбылысты жою бағытындағы кешенді және жүйелі күрес жүргізу саясаты жанданып, әрі қарай жалғасын табады деген сөз.
Осы орайда мемлекеттік органдардағы процестерді, соның ішінде олардың халықпен және бизнеспен қарым-қатынасын цифрландыру жүйесіне көшіру қоғамдағы жемқорлық көріністеріне айтарлықтай тосқауыл болатынына сенім мол.
Сонымен қатар, сыбайлас жемқорлықпен пәрменді күресу үшін халық арасында құқықтық түсіндіру жұмысының деңгейі мен сапасын арттырудың маңызы зор. Тұрғындар өздерінің құқықтарын, өздеріне қарсы қандай да бір құқыққа қайшы іс-әрекет жасалған жағдайда қандай іс-қимыл қолдану керектігінің нақты жолдарын толық білуі қажет.
Бұл бағытта, яғни «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Заң талабының аясында жемқорлыққа қарсы іс-әрекеттер әр салада жүзеге асырылуда. Әсіресе, халық парақорлық дертімен жиі бетпе-бет келеді. Сондықтан, кез келген ортада пара беру мен пара алудың жолын кесуде қоғам болып белсенділік танытуымыз қажет.
Парақорлық мемлекеттік органдардың тиісті қызмет атқаруына кері әсерін тигізіп, беделіне нұқсан келтіреді, азаматтардың конституциялық құқықтары мен заңды мүдделерінің бұзылуына түрткі болады. Сондықтан да, Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Заңына сәйкес, сыбайлас жемқорлықпен күресті барлық мемлекеттік органдар мен онда қызмет атқаратын лауазымды тұлғалар жүргізуі тиіс. Соның ішінде, мемлекеттік органдардың, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының басшылары өз құзыреті шегінде кадр, бақылау, заңгерлік және өзге де қызметтерін тарта отырып, заң талаптарының орындалуын қамтамасыз етуге міндетті.
Қазіргі таңда мемлекеттік қызметшілердің сыбайлас жемқорлық тұрғысындағы құқық бұзушылықтарға бой алдыруының себебі көп. Осы мақсаттағы жұмыстарды жүйелі жүргізуге «Қазақстан Республикасында қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті күшейту және құқық қорғау қызметін одан әрі жетілдіру жөніндегі қосымша шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы жаңа серпін берді. Бұл Жарлық еліміздегі құқық қорғау органдары қызметтерін жетілдіруге бағыттала отырып, сыбайлас жемқорлыққа қарсы әрекеттермен олардың пайда болуының алдын алуда жүйелі әрі тұрақты шаралар атқаруды қамтамасыз етеді.
Мұнан өзге, қызмет құзыреті бойынша Тәртіптік кеңесі Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Заңы мен Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызметкерлерінің «Ар-намыс» кодексі талаптарының сақталуын қадағалап, аталған заңнама мен кодекс талаптарының бұзылуына жол берген қызметкерлердің тәртіптік жауапкершілігін қарауды жүзеге асырады.
Иә, ел болып еңсемізді көтергенімізге, тәуелсіздігімізді алып, әлемге танылғанымызға ширек ғасырдан асты. Өткенімізге көз салсақ, Елбасының көреген саясатының арқасында мемлекетіміздің өркендеп, нығая түсуіне бағытталған құқықтық заңнамалар мен іс-шаралар қабылданып, ел экономикасы мен әлеуметтік жағдайы түзеліп, әлем мемлекеттерінің ортасынан өз орнын айқындады. Бүкіл әлемге өзінің біртұтастығымен, ажырамас бірлігімен танылды. Қоғам дамуының жаңа жолын таңдап, уақыттан туындаған әртүрлі кеселдерден айығуды міндет етіп қойды.
Қоғамдағы көкейтесті мәселеге айналып отырған сыбайлас жемқорлық – ел ішіне білінбей кірген індет секілді. Ал біздің осы жауға қарсы қолданар қаруымыз – қоғам. «Қоғам – өмірдің айнасы» дейміз ғой. Айналамыз таза болса, өзіміздің әсемдігіміз еріксіз байқалады. Сондықтан да қоғам қарсы болса, жай емес, тегіс қарсы болғанда ғана бұл індетті жоймақпыз.
Ендеше, «Тура биде туған жоқ, туғанды биде иман жоқ» деп қара қылды қақ жарып, турасын айтып, әділдікке жүгінген қаймана халықтың ұрпағы бүгінгідей өз алдына ел болып, еңсесі биік дамыған мемлекеттердің қатарына жетуді көздеп отырған шақта сол адами ақыл-парасат биігінен көрінуге тиіспіз.
М.ОРАЗБАЕВ,
Арал ауданының әкімі.
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
