Өзіне де, өзгеге де орынды талап қоя білетін, гуманистік қасиеттерімен ерекшеленетін Сырдың саңлағы Мархабат Жайымбетов ғибратты ғұмырдың күнгей кезеңі – алпыс жасқа толып отыр. Мархабаттың марқаятын емес, мерейлі мезетінде үзеңгілес біздер оның озық орнын ой таразысына салдық.
Әдетте адам баласы дүниедегі барлық құбылысты өлшеп-пішіп, болмыс-бітімін безбендеуге ықыласты келеді. Бұл тұрғыда таразы басында Мархабат Жайымбетұлының өмір тәжірибесінен ізденімпаздық рухы, адамгершілік дидары, қайраткерлік қарапайымдылық қасиеті басым тұрады. Туабітті табиғаты барға тасымайтын, жоққа жасымайтын, жомарт жүрек дерсің. Тіпті басшымын деп басынбайды, қашанда халық қызметшісі ретінде өзін елден ешқашан биік ұстаған емес.
Расында да, Мархабат Жайымбетов бүгінде Мәжілістің мінберінен сөйлейтін депутат қана емес, жүрегі елі үшін соққан, қайырымдылығымен, іскерлігімен, табандылығымен көпті тәнті еткен тұлға ретінде зор құрметке ие болып жүр.
«Тегіне тартпай ұл тумас» деген тәмсілдің өзі адам тағдырының қайнар көзі қайдан бастау аларын айтып тұрады ғой. Одан кейін әрине, азаматтың қалыптасуына өскен, жүрген ортасының да тигізер әсері мол. Тұлғаның өмір жолындағы өзіндік ізденісі, өзін-өзі тәрбиелеуі де маңызды. Осы үш қасиет бойында тоғысқан Мархабат Жайымбетұлының бекзат болмысы – терең білімді табысты еңбекке ұштастырып, елге пайдалы тиімді тетіктерді іске қосу болды. Сол үміттің сыйын ақыры жүзеге асырып, кәсіп пен нәсіптің игі нышанын көрсетті. Мақсатқа жету жолында біздің кейіпкеріміз бұғанасы қатаймаған балаң шағында туған жері Қазалыдан алысқа ұзап, ілім-білім іздеді. Сол кезеңдегі Кеңестер Одағының Мелиорация және су шаруашылығы министрлігіне бағынып, атағы дүрілдеп тұрған Қызылорда политехникумына оқуға түсіп, «электрик» кәсіби мамандығын игерді.
Бұдан кейін арман қуған талапшыл жастың білім жолындағы ізденісі Ресейде жалғасты. Ен тоғайдың бойындағы ерке Еділ өзенінің жағасында орналасқан Волгоград қаласындағы беделді жоғары оқу орны саналатын Ауыл шаруашылығы институтында инженер-электрик мамандағы бойынша жоғары білім алуы, кейін экономика мен басқарудың бесаспап білгіріне айналуы – оның өзін-өзі үздіксіз дамытуға деген асқақ талпынысының көрінісі. Кейін мұхит асып, азуын айға білеген Американың Аризона штаты Йорк университетінен алған PhD дәрежесі білім шыңын бағындыруға тағы бір баспалдақ қосты. Ол білім жолында жүріп ел мен жер көрді, тың тәжірибелермен танысты, жақсыны туған өңірде жаратуды көздеді. Осы қадам оны жетістікке жеткізді.
Қайраткер тұлғаның еңбек жолы нақты секторда, яғни, «Агрореммаш» механикалық жөндеу зауытында бастау алды. Бұл – Мархабат Жайымбетұлының азаматтық тағдырының қайнар көзі, алғашқы сүрлеуі болды. Қызылорда қаласындағы өндіріс орнында 1989-1993 жылдары қарапайым цех энергетигінен энерго-механикалық учаскенің бастығы қызметіне дейін жоғарылаған алғашқы кәсіби өсу жолы одан кейінгі кезеңде Сыр мұнайын игеруге жалғасты, республикалық деңгейдегі жауапты қызметтерге жол ашты. «Құмкөл Мұнайда» бас энергетиктен бастап, Қызылорда қаласының әкімі, Арал ауданының әкімі, Қызылорда облысы әкімінің орынбасары лауазымдарына дейінгі әрбір қызмет сатысы – оның ұйымдастырушылық қабілетін бағалады, басқару шеберлігін шыңдады, ел мүддесіне деген шексіз адалдығын, туған жерге деген сүйіспеншілігін айқын көрсетті. Ол тек басқарған жоқ, сонымен қатар қарапайым халықтың мұң-мұқтажын терең түсініп, олардың әл-ауқатын жақсартуға бағытталған нақты әрі пәрменді қадамдар жасады. Қызылорда қаласының заманауи талаптарға сай көркеюі, Аралдың күрделі жағдайдағы экологиялық проблемаларына терең назар аударуы оның жанашырлығы, әрбір ауыртпалықты жүрекпен сезінетін кең пейілдің иесі екенін дәлелдеді. Мархабат Жайымбетұлының жетекшілігімен бірқатар әлеуметтік ғимараттардың, тұрғын үйлердің құрылыс жобаларымен бірге бірқатар монументтердің де сәулеттік жобасы дайындалды.
Мархабат есімінің өзі – оның асыл болмысының жарқын айнасындай. Ағамыздың өзі де ес білгелі өз есіміне лайық болуды есінен бір шығарып көрмегені анық. Араб тілінен келген бұл сөз ең алдымен жақсылық, мейірімділік деген ұлы ұғымдарды, сондай-ақ, ілтипат, ізгі ниет деген терең әрі жылы мағыналарды қамтиды. Ол тек есімімен ғана емес, әрбір ісімен де осы асыл қасиеттерді бойына сіңірген абзал жігіт ағасы, арғымақ тектес азамат. Кез келген адамға жүрегінен шыққан жылы шыраймен қарап, қиын сәтте көмек қолын созуға әзір тұратын қайырымды жүрегі – оның айналасындағы барша жанға үлгі.
Мәкеңді сырттай танып, тұлғалық қасиетіне қанық болғанымызбен, 2008 жылы қызметтік жол тоғыстырды. Ол Қызылорда облысы әкімінің орынбасары, мен облыс әкімі аппаратының бөлім меңгерушісі қызметінде болдық. Сол сәттен бастап, әріптестік ақыл-кеңесін айтуға ешқашан ерінбейтін, мол тәжірибесімен бөлісуге әрдайым ниетті, білікті әрі парасатты басшы ретінде таныдық. Әсіресе, сонау жылдары Сырдария өзені арнасынан тасып, елді мекендерді су басу қаупі төнгенде күндіз-түні бел шешпей, қызметін қырағы атқарды.
Мархабатты толық танып білмей жатып, оның өмірі балдай болды деп сыртынан тон пішетіндер қателеседі. Тағдыр таразысы оған балдақ ұстауға да зар еткен кезеңді кездестірді. Бірақ бұл ауыр сынаққа да қабақ шытпаған қайсар тұлға қанатын қайта қомдап, аяғына қайта тұрды. Кейін елордаға қоныс аударып, Президент Әкімшілігінің Мемлекеттік бақылау және ұйымдастыру-аумақтық жұмыс бөлімінің мемлекеттік инспекторы ретінде республика көлеміндегі аса маңызды мәселелерді шешуге белсенді атсалысты. Ұлттық экономика, Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрліктерінде жауапты қызметтер атқарып жүрген кезінде құрылыс саласын дамыту, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғырту, жер ресурстарын тиімді басқару бағытындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыруға білек түре қатысты. Бас мемлекеттік құрылыс инспекторы ретінде саладағы заңдылықтың қатаң сақталуын қадағалады. Осы кезеңде Қызылорда қаласының әкімі қызметін атқарған Нұрлыбек Машбекұлы Нәлібаевпен тығыз әріптестік қарым-қатынаста болып, облыс орталығындағы көп пәтерлі тұрғын үйлердің көптеп бой көтеруіне атсалысты.
Туған жерге деген сағыныш пен Сыр өңірінің дамуына тікелей үлес қосуға деген ыстық ұмтылыс оны қайтадан туған топырағымен байланыстырып, Қызылорда облысы әкімінің орынбасары қызметіне қайта алып келді. Ел астанасында қызмет атқарған жылдары да, Сырға қайта із салған кездері де рухани байланысымызды үзбей, әріптестік ниетпен жақын араласып, рухтас, сыйлас, ниеттес пейіл танытуды жалғастырдық. Жақсы адаммен байланыста болған кездерден әрдайым тек жақсы естеліктер ғана ойға оралады.
Бүгінде ол ел аманатын арқалаған халық қалаулысы ретінде Қызылорда облысының әкімі Нұрлыбек Машбекұлы Нәлібаевпен, Парламенттегі сырбойылық әріптестерімен бірге тізе қосып, Сыр өңірінің өзекті мәселелерін шешуге белсенді атсалысып келеді. Парламент Мәжілісінің пленарлық отырыстарында, түрлі заң жобалары бойынша өтетін жұмысшы топтарының талқылауларында жиі сөз алатын Мархабат Жайымбетұлы – өзі сайланған аймақтың ғана емес, бүкіл Қазақстан халқының мүддесін қорғайтын беделді әрі белсенді депутат. Оның депутаттық сауалдары елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына, қарапайым халықтың әл-ауқатын жақсартуға, отандық өндіріс пен инновациялық технологияларды дамытуға бағытталған өзекті мәселелерді батыл қозғайды. Оның әрбір сөзі – терең ойдың, мол тәжірибенің, елге деген жанашырлықтың жемісі. Ол – теңізге тамшыдай болса да, еліміздің игілігі үшін сүбелі үлес қосып келе жатқан нағыз қайраткер. Осы сөзіміздің тағы бір айғағы ретінде өткен жылдары Парламент Мәжілісі жанындағы республикалық бюджетті қалыптастыру жөніндегі бірлескен комиссияны Мархабат Жайымбетұлы басқарғанын атап айтуға болады.
Расында, Мархабат Жайымбетұлының өмір жолы – қарапайымдылықтан басталып, жоғары жетістіктерге жеткен, туған жері мен елінің игілігі үшін талмай еңбек еткен нағыз патриоттың жарқын өнегесі деп білемін.
Ол қай қызметте де дегдарлық қасиетін жоғалтқан емес. Оның әрбір атқарған қызметі – жауапкершіліктің, кәсіби біліктіліктің және туған жерге деген шексіз сүйіспеншіліктің жарқын көрінісі. Облыс аумағында бағалы бастамалар көтеріліп, өңірдің өмірінде жетістіктің жарқын беттері жарқырай көріне бастаса, онда Мархабат әріптесіміздің де маңдай тер, адал үлесі бар екенін айтқан ләзім. Ер еңбегі – ел ертеңіне қосылған қолтаңба десек, бұл перзент парызының парасатты ізі болып қаланатыны анық.
Төрт көзі түгел топқа төрелік етсе де төбелігін емес, өрелігін көрсеткен, ілкімді ісімен ірілігін танытқан, бір тамса елге дарысын дейтін қамқор қайраткер Мархабат Жайымбетұлының елден алған алғысы алдынан шыға берсін!
Жылы сөзі жібектей, сабырлығы имандай, тереңдігі мен іскерлігі тең тұлғаның қай қыры да қалаулы. Өйткені қарапайымдылық – оның құнды қасиеті.
Руслан РҮСТЕМОВ,
Парламент Сенатының
депутаты
