Халықаралық толеранттылық күні деп 16 қарашаны Біріккен Ұлттар Ұйымы азаматтар мен қауымдастықтар арасындағы өзара түсіністік қағидаттарын ілгерілету және қолдау үшін белгілеген. Бұл күн әлемдегі бейбітшілік, тұрақтылық және үйлесімді өмір сүрудің маңыздылығы туралы хабардарлықты арттыруға мүмкіндік береді.
Оның бірнеше негізгі міндеттері бар деп ойлаймыз. Біріншіден, мәдениет, дін, этникалық, ұлт немесе басқа да ерекшеліктердегі айырмашылықтарға қарамастан, жеке адамдар мен қауымдастықтарды бір-біріне төзімділікпен, құрметпен қарауға шақырады. Екіншіден, айырмашылықтарға негізделген кемсітушілік, теріс пікір және шиеленістердің алдын алудың маңызды құралы. Әралуандылықты тану және қабылдау арқылы қоғамда шиеленіс пен зорлық-зомбылық ықтималдығы азаяды. Үшіншіден, өзара сыйластық құндылықтарын көрсететін білім беру бастамаларын ілгерілетеді. Жоғары оқу орындары мен қауымдастықтарда неғұрлым инклюзивті және табысты қоғам құру тәсілі ретінде қарастыруға болады. Төртіншіден, адам құқықтарын қорғау және насихаттаумен тығыз байланысты. Бұл күн шығу тегіне қарамастан барлық адамдардың құқықтары мен бостандықтарын құрметтеудің маңыздылығын көрсетеді. Бесіншіден, өзара түсінісуді жақсартуға көмектеседі. Алтыншыдан, жаһандық бейбітшілік пен қауіпсіздікке қол жеткізудің кең мақсатымен байланысты ұлттар арасындағы бейбіт өмір сүрудің негізі ретінде қарастырылады.
Қоғам мүшелері өзге азаматтар мен топтарды қабылдау, құрметтеу және жанашырлық таныту арқылы толеранттылық көрсете алады. Оның көптеген жолы бар. Ең тиімді әдістерінің бірі – түрлі мәдениеттер, діндер және орталар туралы білу. Өзгелердің сенімдері, құндылықтары және тәжірибелерін түсіну арқылы толеранттылықты қалыптастыруға болады. Түрлі көзқарастағы адамдармен ашық диалогқа түсу нәтижеге жеткізеді. Тыңдау және сұрақ қою арқылы мәселені анықтау олқылықтарды жоюға және түсінуге ықпал етеді. Азаматтар өз көзқарастары мен стереотиптерін мойындау арқылы оларға қарсы тұруды үйренуі қажет. Біржақты түсініктер – адамның кемшілігі. Сондықтан осы кемшілікті жеңу үшін белсенді жұмыс жасаған дұрыс.
Толеранттылық – әралуандылықты құрметтеу және қабылдау қағидасы ретінде қоғамдық даму мен келісімге ықпал ететін оң құндылық. Іс жүзінде оның шекараларын анықтау күрделі және даулы мәселе қатарында. Қандай мәселеге төзімділік таныту керектігі туралы шешімдер көбінесе этикалық, құқықтық және мәдени ойларды қамтиды. Жеке адамның құқықтарын қорғау, қоғамның әл-ауқаты мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету арасындағы теңгерімді табуға ұмтылады. Сондықтан төзімділік пен зиянның алдын алу арасындағы дұрыс тепе-теңдікті табу – қоғамның тұрақты міндеті.
Біріккен Ұлттар Ұйымы толеранттылық, әралуандылық және құрметтеуді насихаттайтын іс-шаралар, пікірталастар мен білім беру бағдарламаларын ұйымдастыру арқылы үкіметтерді, ұйымдарды және жеке тұлғаларды Халықаралық толеранттылық күнін атап өтуге шақырады. Өзара айырмашылықтарды түсіну, қабылдау, бейбіт және гүлденген болашақ үшін маңызды.
Ботагөз ПАРИДИНОВА,
философия магистрі,
Қорқыт ата атындағы Қызылорда
университетінің аға оқытушысы
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
