Ілгеріде өткен оқиға бұл. Адамның көңілі кең уақытта болған жайт еді. Мейірім құны жойылмаған кездегі хикаяттан дәм татыңыз ендеше…
Біздің ауыл бұрын Карл Маркс атындағы совхоз аталды. Күріш те егетін, мал да бағатын. Қаба сақал көсем атын иемденгенмен нағыз қазақы ауыл болды. Адамы бейнеткеш, жері құнарлы өлке. Кейіннен сақалды көсемнің күні тайды да, Бекарыстан би Ауылы атандық. Тәуелсіздіктің арқасы еді бұның бәрі.
Бұрынғының сүйегінің бәрі асыл. Бүгінгімен салыстырсақ солай. Қазіргінің бәрі тас емендей қатты. Жүрегі жылымайды. Жаны ашып жүргені аз. Осылай да осылай. Иә, мұндай жорға сөзбен сіздің басыңызды ауыртып қайтеміз, әңгімені баяндалық.
Король – фермадағы ең сүтті сиыр еді. Сонысымен ғой «король» атанғаны. Желіні бұлақ дерсің. Маржан апа сауса, тіпті шелегі меймілдеп толып келеді. Неге екені белгісіз, Маржан апа мен Король арасында өзара түсінетіндей тым жақындық бар. Аса ыстық. Апа қасына бара сала оны еркелетеді, сауырынан сипайды. Анау да соған бейіл. Құлағын қағып-қағып, көзі мөліие мөңірейді. Ықыласы бөлек бір-біріне. Фермаға алғаш келгелі бұл сиыр тек Маржан апаның шелегін лық толтырушы еді.
Маржан апаның еңбекқорлығы тым бөлек. Ауылдың «шәйла» деген бөлігінде фермада сауыншы. Озаттар қатарында. Соның арқасында шығар, талай жиналысқа делегат атанып, құрметке ие болғаны. Ана жылдары бірінші басшы Қонаевтың өзімен де дидарласқаны бар. Қонаев та еңбек адамын қалай қадірлеуді біледі ғой.
Содан бері бірнеше жыл өткен. Ауылға кіре беріс жердің оң қапталын ала малшылар үйі түсті. Ферма да жаңартылды. Сауыншы мен малшы ағайынның айы оңынан туғаны бар. Тауарлы-сүт фермасын Кітабия Құрманбаев басқаратын. Таң азанмен Маржан апа бастаған қыз-келіншектер осында ағылады. Дәмегүл, Зина, Ұлман, Зейнеп, Ұлбике, Жақсыбике, Қанзира, Талмагүл, Гүлдерай, Рабиға, Әліп, Дәмегүл, Қансұлу сияқты сауыншылардың шелектері ертемен салдырлай дыбыс шығарады. Сауыншылардан соң сиыршылар мүйіздінің бәрін өріске айдайды. Данағұл, Шамаран, Айжігіт, Айдулла, Қалмаш, Орынбасар, Ақберген, Бөкенбай сынды ағалар осы жұмыстың басы-қасында.
Осындай қым-қуыт, тынбайтын, толассыз шаруа барысында адам жанын тітіркенткен жайт болған. Иә, кейінгі жылы Король қартайып еді. Сүті де қашыңқыраған. Бірақ әлі де шелекті толтыруға қауқары бар. Маржан апа ғана сауса солай.
Әдетте, қартайған сиырдың көбі етке өткізіледі. Үкімет тапсырмасы бұл. Соған сәйкес Королдің де бұл кезде күтімі күшейген. Жем-шөбі мен суы үзбей беріліп, қоңы да қалпына келе бастады.
«Мына «Королды» етке өткізетін уақыт болды. Байқаңдар, Маржан апа көрмесін. Сойғызбасы анық, әйтпесе». Завферма Кітабияның шешімі бұл. Бәрі үнсіз келіскен. Олай қылмасқа амал жоқ, Маржан мен сиыр Каролдың бір-біріне ықыласын мұндағылар әбден білетін.
Бәлкім түн, бәлкім түс, онысын кім білген, бірақ, сүтті сиыр Король сойысқа жығылды. Екі-үш жігіт нұсқау бойынша бір сағат ішінде бұтарлап үлгерген. Тұздалған теріні жайып тастады.
Ертеңіне болды қызықтың бәрі. Қыз-келіншектер Королдың орнында жоғын байқаған. Маржан апа көрсе, не болмақ?! Бәрі іштей білсе де, озат сауыншыға айтуға батылы бармады. Бұл кезде жаулығы ағараңдап Маржан апа да көріне берген.
Енді қызық емес, шыжық басталды. Сиырдың орнында жоғын байқаған Маржан апа состиып сәл тұрған. Өңі құп-қу. Завферма Кітабияның бетіне жалтақтап қарай береді.
– Король қайда?!
– Сойыстыққа кетті. Етке өткізетінімізді білесіз.
– Құдой-оуууу! Қолындағы шелек даңғырлай жерге түсіп, әудем жерде аунап жатты.
Талай жыл сауған сүтті сиырына адамша бауыр басқан Маржан апа дауыс сала жылады. «Ақұдайым-ау, ақ Каролім-ау, кеткенің бе шынымен…» Кәдімгі жоқтаудың мақамына салып сыңсиды Маржан апа.
Қасындағы қыз-келіншектер үнсіз егіледі. Мал жайын ұғып өскен ауыл азаматтары бұл көрініске шыдамай теріс айналып та жатты…
P.S. Еңбегімен еленген Маржандай анамыз өз кәсібіне осылай шын берілген деседі. Соның өтеуіндей болып біздің елде Маржан Ізмағанбетова атында көше де бар.
«Ата кәсіпке деген сүйіспеншілігі бар, төрт түлікке деген құрметті білер ұрпақ бүгінде бар ма екен» деген сұрақтан басқа пікірлеріңіз болса, редакцияға хат жазарсыз.
Ержан ҚОЖАС.
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
