Кеше ғана әріптесіміз, облыстық «Сыр бойы» газетінің тілшісі, белгілі журналист, публицист Ержан Қожастың «Мен – ауылдың ұлымын» деп аталатын кітабы қолымызға тиді.
Жанымызда жүрген соң байқалмайды. Осы жас жігіттің көкірегінде біз көрмеген көмбе бар. Ол – ауыл дейтін қазақтың ақ бесігінің қасиеті, ауыл адамдарының болмыс кеніндегі қазына.
Шыны керек, бәрімізді де ауыл тәрбиелеген, бірақ, көбіміз қалада туғандай тілімізді «түзеп», дағдымыздан дегдіп кеткенімізді несін жасырайық. Ал, бұл еңбек біздің осындай олқылығымызды еске салып, жан дүниеміздің есігін қайта ашады. Табанымыз тиген жердің топырағымен көзімізді сүртіп, көңілімізде көркем суреттер тіріліп шыға келеді.
Осы кітаптағы «Балаң көп болса» дейтін әңгімеде бір шаңырақта үш келінді отыз жыл бірге ұстап, немерелерінің бәріне «нұр» сөзін қосып ат қоятын кемпір туралы айтады. «…Енем марқұм: «Мен ертең өлсем, сол кезде «Лаура-Паура», «Аида-Сайдаңды» қойып аларсыңдар», – деп бір-ақ рет кесіп айтты. Сол «нұрдан алыстамадық, сол нұрға шомылған бақытты әулетпіз, шүкір», – дейді әңгіме кейіпкері. Байқап отырсақ, ауыл адамы қазіргі балаға қойылатын есімдерді аса ұната бермейді. Бұл – қазіргі күннің шындығы. «балаларыңа көркем есім қойыңдар» дегенде Пайғамбарымыз бәрің жабылып, балаларыңды арапша атпен атаңдар демеген ғой. Сол сияқты бізге еуропалық есім де ерсі естіледі. Кемпір соны айтып отыр. Қазақтың қандай тамаша есімдері бар, шынында. Автордың түпкі ой мәні осында жатыр.
Ал, кітаптағы ауыл бейнесін суреттеуге келгенде Ержан ешбір жазудан төмендеп тұрған жоқ. Асыра айтқандық емес, оқып көріңіз:
« … Түнімен суырған суық жел құм үстіне кәрі кемпірдің бетіне түскен әжімдей сүреңсіз көп сызық салыпты. Ысқырына соққан долылық таң біліне тынған сияқты. Әйтеуір, ештеңе болмағандай тыныштық. Көңіл құлазиды. Сырттан келер жолаушыға бұл ауылдың кейпі сірә, жалаңаш көрінер. Соққан жел, көшкен құмға тосқауыл болар тал-теректерді айтасың-ау, бұта атаулыны кім көрінген отындыққа балталап алғаны бірден білініп тұр. Әр жерден сидаңдап өскен бірді-екілі, жалғыз-жарым жыңғыл атаулы болмаса, қаздиып өсер сұр сексеуілдің дәурені әлдеқашан өткен. Көктем келгелі көк атаулыдан бұл жақтың сәні тек жусан ғана».
Рахаттанып, тіліңіз мүдірмей оқисыз. Су төгілмес жорғадай қылып жазуға Ержанды кешелі-бүгін қалыптасты деу орынсыз. Ол – ауыл тілін, ауыл мінезін жастайынан бойына тоқыған құймақұлақ.
Осы кітапты парақтап шықсаңыз, менің айтқандарымды сіз де қостайсыз.
Полиграфиялық тұрғыдан да, стилистикалық тұрғыдан да сапалы һәм көрнекті бұл кітап қызылордалық «Тұмар» баспасынан жарық көрген. Кітаптың жарық көруіне «Мағжан и К», «Жаңажол», «Тұрмағанбет» сеіктестіктерінің басшылары – Д.Ерәлиев, О.Төлепов, Н.Пірмантаев секілді руханиятшыл азаматтар қолдау көрсеткен. Кітаптың редакторы – белгілі журналист Дәуіржан Елубаев.
Ал, ауылдың баласы, қазақ қара сөзіне олжа салар жазушылық сапарға бет алыпсың, ақ жол тілейміз.
Дүйсенбек АЯШҰЛЫ,
Қазақстан Жазушылар
одағының мүшесі
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
