Шіркін, уақыт неткен жүйрік десеңізші? Күні кеше ғана сияқты еді. Туған жері Шағанның топырағын жалаңаяқ кешіп, қалың тоғайды аралап, жиде терген, тай жарыстырып, одан қалды, «Шіркейлі» мен «Тоқалөзек» каналына құрдастарымен суға түсіп, ойнап жүрген ауылдың қарадомалақ баласы бүгінде пайғамбар жасы 63-ке келіп қалыпты.
Бала кезінен табиғатпен біте қайнасып, қысы мен жазын, күзі мен көктемін қуана қарсы алып, қызықтаған сәби жүрекке Жаратқан ием аңғарымпаздық пен адалдықты, сезімталдықты, турашылдық пен төзімділікті, қайсарлық пен табандылықты там-тұмдап болса да берген екен. Бәлкім, осы қасиеттер Мәкеңді журналистикаға жетелеген болар. Әйтеуір жүрек түкпірінде «журналист болсам» деген арман мазалап кетпей қойды.
Ауыл баласы болған соң еңбекке ерте араласты. Шаруашылықта трактор, комбайн айдап, жаздың аптабында жоңышқа дайындауға атсалысты. Көктемде жер жыртып, күзде егін жинауға қолғабыс жасады.
Кейіннен отбасы жағдайымен Тереңөзек кентіне көшкен. Еңбекпен ерте есейген Мәкең мектеп қабырғасында 8 сынып оқып жүргенде-ақ шағын өлеңдер мен новеллалар жазып назарға ілінді. Еңбек жолын қарапайым құрылысшыдан бастаған ол тұрғын үйлер, мектеп, аурухана секілді ғимараттар салуға үлес қосты. Адамдардың бәрі сәнді де сапалы, ауласы жасыл желек жамылған, жеміс-жидегі төгілген үйлерде тұрса ғой деп армандайтын. Сол бір сезім әлі күнге дейін жүректе сақтаулы. Құрылыста еңбек ете жүріп, Тереңөзек аудандық «Еңбек туы» газетіне мақалалар, өлеңдер бере бастаған кезде-ақ Мәкеңнің – Мейрамбек Шілдебайұлының халық арасында «тілші бала» атанып кеткені бар. Аудандық газеттің жауапты хатшысы, бүгінде белгілі қарымды қаламгер Қазақстан Журналистер одағының мүшесі Еркін Әбіловтің ұстаз ретінде Мәкеңе көрсеткен көмегі көп болды. Сөйтіп жыл санап Мәкең мол тәжірибе жинақтады.
Өзінің ізгі арманы, жүрек қалауы – журналист болуды аңсаған Мәкең 4-5 жыл қатарынан Алматы қаласындағы Қазақ Мемлекеттік университетіне оқуға барды, түсе алмады. Ақыры 1980 жылы дайындық бөліміне, одан кейін бірінші курсқа қабылданып, өзінен 7-8 жас кішілермен өткізген студенттік кезі – өз алдына бір тұнған тарих.
Сонау 1986 жылы Тереңөзек аудандық «Еңбек туы» газетіне қарапайым тілші болып қызметке орналасқан сәттен бастап Мәкең түрлі жанрда қалам тартып, көзге түсті. Әсіресе қоғамдағы түрлі құбылыстар, көкейтесті мәселелер жөнінде проблемалық және сыни мақалалары, моральдық-адамгершілік тақырыбындағы дүниелері жұртшылық көңілінен шықты. Өндірісті дамыту, ауыл шаруашылық салаларын әртараптандыру, құрылыс саласын өркендету, жолдарды жөндеу, көркейту-көгалдандыру, абаттандыру, бәрі-бәрі назардан тыс қалған жоқ.
«Партия тұрмысы» бөлімінде тілші болған М.Шілдебайұлының қайта құру, тоқырау, шаруашылық есеп, өзін-өзі ақтау, қаржыландыру кезеңдерінде, Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында нарықтық экономика негіздері жайында қозғаған мәселелері қомақты болды. Сол жылдары шаруашылықтарда көкөніс-бақша өнімдерін молайту үшін жылыжайлар салу қолға алынған-ды. Бірақ кейіннен тоқтап қалды. Мал шаруашылығын дамыту мәселесі де мардымды іске аспады. Бұл маңызды мәселелерді де Мәкең жиі-жиі көтеріп отырды.
Ауданның әлеуметтік-экономикалық және рухани өміріндегі барлық салаларға қалам тартып, ел алғысына бөленген Мәкеңнің аудан әкімінен алған Алғыс хаттары, Құрмет грамоталары, басқа да марапаттары баршылық.
Аудандық газеттің жауапты хатшысы, одан кейін редактордың орынбасары болып қызмет атқарған кездері газеттің сапалы да көркем, тартымды әрі мазмұнды болып шығуына үлесін қосты.
«Уақыт өз дегенін істейді» деген рас-ау. Сонау Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарынан, 1990-1995 жылдары облыстық «Сыр бойы» газетімен етене араласып, өзекті мақалалар жазған Мәкеңе аймақтың бас басылымында еңбек етудің сәті 2000 жылы бұйырыпты. «Сыр бойы» газетіне меншікті тілші болып орналасқан Мәкең осы басылымда еңбек еткен майталман журналистерден тәлім-тәрбие алып өсті. А.Ержан, Қ.Данабаев, Қ.Мырзахметов, Ж.Ақсақалов ағаларының да жазу стилін, шеберлігін үйренуге тырысты. Басылымның сол кездегі басшылары бүгінде марқұм болып кеткен Ә.Рақымбекұлы, Ж.Рахматулла, О.Мақсұтұлы ағаларының ақыл-кеңестері игі ықпалын, зор әсерін тигізді.
Журналистиканың темірқазығы іспетті әділдік, оперативтілік, халықшылдық, ұлтжандылық, ізгілік секілді ұстаным-принциптерін жете түсінген Мейрамбек Шілдебайұлы облыстық газеттің Қармақшы, Жалағаш, Сырдария аудандарындағы аймақтық тілшісі қызметін абыроймен атқарды. Үш аудан өмірін жан-жақты қамтып, халықпен етене араласып, дос-жаран таба білді. Еңбегі ерекше бағаланып, облыс әкімінің Құрмет грамотасымен, Қазақстан Журналистер одағының арнайы дипломымен, үш аудан әкімінің Алғыс хаттарымен, тағы да басқа толып жатқан марапаттарға ие болды.
2008 жылғы ақпан айының соңы… Су тасқынының алдын алу мақсатында ұйымдастырылған арнайы топпен Қармақшыдан Жалағашқа тікұшақпен ұшу кезінде апатқа ұшырап, Құдайдың құдіретімен аман қалғанын ел жақсы біледі. Сол кездері тұла бойы түгел сынып, аяқ-қолы, бұғана-қабырғасы, омыртқасы опырылып жатса да, ауруханаға келген әйелі Роза Нұрадинқызына «Мына қағазды «Сыр бойына» салып жібер, ертең осы мақала шығуы керек» деген сөзі ел арасында аңыз болып тарап кетті. Өлім ауызында жатса да, жұмысты ойлаған Мәкеңе сол кезде дәрігерлер де қайран қалыпты.
Журналистікті мамандық ретінде ғана емес, жүрек қалауы деп қабылдаған Мейрамбек Шілдебайұлы – ұстанымын ел мақсатымен ұштастырған қалам иесі ретінде құрметті де сыйлы жандардың бірі. Құдай қосқан қосағы, асыл жары Роза Нұрадинқызы тікұшақ апатына ұшыраған жұбайын төрт жыл емдетіп, бағып-қағып, аяғынан тік тұрғызды. Бірақ өзі науқастанып дүниеден ерте кетті. Қаншалықты ауыр болса да, Мәкең осы қиындыққа мойымай, қыздары мен ұлдарын құтты орнына қондырды. Үлкен қызы Перизат – екі баланың анасы, ауданда эпидемолог-дәрігер. Екінші қызы Жазира – Тараз қаласындағы «Ежелгі Тараз ескерткіштері» мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-музейінде бөлім басшысы, 3 баланың анасы. Үлкен ұлы Мейірбек құрылыс саласында еңбек етіп жүр. Шаңырақтың шаттығы, ажары мен базары, кішкентай да сүйкімді немересі Ғизаттың әкесі. Келіні Інжу – мұғалім. Ал кенже ұлы Абай – Қазақстан халқы Ассамблеясы Сырдария аудандық бөлімінде сарапшы болып қызмет етіп жатыр. Бүгінде Мәкең 6 немеренің атасы.
Еңбегімен елге танылған, өзінің азаматтық және кәсіптік міндетін бұлжытпай орындай білетін Мәкеңнің әлі де жазары, берері мол деп есептейміз. Мамырдың мамыражай алғашқы күнінде дүниеге келіп, Пайғамбар жасына жетіп, құрметті зейнет демалысына шығуымен шын жүректен құттықтай отырып, бала-шаға, немере-шөберелердің қызығын көре беріңіз демекпіз.
Дәуіржан ЕЛУБАЕВ,
«Сыр бойы»
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
