Уақыт шіркінде өлшем жоқ. Аққан жұлдыздай зымыраған, зулаған өмір. «Өткен уақыт үнсіз мүлгиді, келер уақыт баяу жылжиды, ал бүгінгі күн құйындай ұйытқиды» деген қанатты сөз рас екен. Кеше ғана ортамызда күндей күлімдеп, жаздай жадырап жүрген жан бауырымыз, жарық жұлдызымыз Сәуле Қуанышбекқызы Тойшыбекованың бақилық болғанына да бір жылдың жүзі өте шығыпты…
«Жас қартаймақ, жоқ тумақ, туған өлмек, Тағдыр жоқ өткен өмір қайта келмек, басқан із, көрген қызық артта қалар, бір Құдайдан басқаның бәрі өзгермек» деп хакім Абай айтқандай, өзекті жанға өлімнің де хақ екенін біліп, өз-өзімізді жұбатқымыз-ақ келеді. Алайда, өмірдегі ең асылыңның, ең аяулы жан-бауырыңның жалындап тұрған шағында мезгілсіз о дүние кете баруы өкініштің ең үлкені де шығар. Берекелі отбасының ұйытқысы, адал жар, асыл ана, сүйікті әже атанған Тойшыбекова Сәуле өзінің ақжарқын мінезімен, адамгершілік қасиетімен, еліне, ағайын-туысына деген кіршіксіз махаббатымен біздің жүрегімізден орын алады.
Сәуле Қуанышбекқызы 1961 жылы 13 шілдеде сол кездегі Оңтүстік Қазақстан облысы, Созақ ауданы, Жарты-төбе кеңшарының Аққолтық бөлімшесінде Қуаныш әкеміз бен Маруся шешеміздің отбасында дүниеге келді. Қазақы дәстүр бойынша үйдің тұңғышы болғандықтан әрі сол кезде Маруся анамыздың әке-шешесінің қалған балалары бірінен соң бірі тұрақтамай, шетіней берген соң ата-анасы Сәулені нағашы ата-әжесінің тәрбиесіне беруді ұйғарады. Киелі Созақ өңірінен тараған Уызбай Жантасов атамыз бен Маржан Ізтілеуова әжеміз Сәулені өз баласынан кем көрмей, бар мейірім-шапағатын төгіп, қанаттыға қақтырмай, тұмсықтыға шоқыттырмай, мәпелеп өсіреді. Сәуле сол ауылдағы Ш.Уәлиханов атындағы орта мектепке барып, алғырлығымен, білімге деген құштарлығымен көзге түсті. Қайда жүрсе де қатарының алды болу, жаңалыққа, жаңашыл бастамаларға құмарлық қасиеті Сәулеге өзінің туған әкесі Қуанышбектен дарыған болар. Өйткені, Қуанышбек әкеміз орта мектепті алтын медальмен бітіріп, ҚазМУ-дың экономика факультетін қызыл дипломмен тәмамдап шыққан дарынды, қабілетті жан еді. «Ақыл мен қайрат жол табар» дегендей, қарапайым ауылдан шыққан қаршадай қыз кезіндегі Қазақстанның ең үлкен білім шаңырағы С.Киров атындағы Қазақ Мемлекеттік университетінің Заң факультетіне оқуға түседі. Студент Сәуленің алғырлық, не нәрсенің болса да байыбына барып, бабын келтіре орындайтын ұқыптылық қасиеттері жоғары оқу орнын үздік аяқтауына септігін тигізеді. Көп кешікпей жас маман өзімен бірге оқыған қызылордалық Тұрсыматов Мейрамбек деген азаматпен көңіл жарастырып, отау құрады. «Жігіттің бұл жалғанда арманы көп, егер де тең болмаса алған жары» деп ертедегілер бекер айтпаған болар. Бір жоғары оқу орнын бітіріп, заң саласының мамандық иесі атанған ерлі-зайыптылар бірін-бірі тәрбиелеп, бірін-бірі алға жетелеп, бақытты, бақуатты ғұмыр кешті.
Сыр өңіріне келін болып түскен Сәуле сексеуілдің шоғындай жайнап, түрлі мекемелерде заң бөлімдерін басқарып, біліктілігімен, білімімен көзге түседі. Бірнеше мәрте үздік мамандардың байқауына да қатысып, кандидатурасы Жоғарғы Сотқа жауапты қызметке де ұсынылады. Алайда, білікті заңгерлер сол кезде Қызылорда облысында да тапшы болғандықтан, Сәуле Қуанышбекқызы еңбек жолын Сыр елінде әрі қарай жалғастыруды ұйғарады. Ол осы салада табан аудармай қызмет етіп, өмірінің соңғы күндеріне дейін Қазақ Агроқаржы ұйымы облыстық филиалының бөлімшесінде заң бөлімінің меңгерушісі болып істеді. Жолдасы Тұрсыматов Мейрамбек ағамыз облыстық ішкі істер департаментінде жауапты қызметтер атқарды. Алайда, жауапты қызметтің ауыр жүгі оның денсаулығын айналып өткен жоқ. Мейрамбек ағамыз жалындап тұрған шағында қайтыс болды. Үйдің бар ауыртпалығы мен балалардың болашағы үшін жауапкершілік Сәуленің нәзік иығына түсті.
Адамға ерекше қасиет, телегей-теңіз дарын бергенде Алла тағала соған сай мінезді беріп те мырзалық танытады екен. Сәуле Қуанышбекқызы қиындық атаулыға мойымайтын, жарқын болашақтан үмітін үзбейтін ермінезді, елжанды, парасатты да пайымды әйел еді. Ол бір әулеттің отанасы ғана емес, сол қарашаңырақтың барын мол етіп, ырысын тасытып отырған аяулы жан болатын. Көздерінің қарашығындай қылып өсірген алтын асықтай ұлдары Бауыржан, Руслан, Біржан, Нұрлан, Еркебұлан есімді балаларының асыл анасы, мейірімді ақылшысы, арқасүйері бола білді.
Орасақ та, жаннат, ішік, құндызға,
Баласақ та, айға, күнге, жұлдызға.
Ана соның бәрінен де ардақты,
Одан асқан құдірет жоқ ұл-қызға! –
деп ақын жырлағандай, балалары да ата-анасының ақ сүті мен маңдай терін ақтады. Үлкен ұлдары Бауыржан ата-анасының жолын қуып, Қазақ Мемлекеттік университетінің Заң факультетін бітірді. Қазіргі таңда Қызылорда қалалық прокуратурасында прокурордың орынбасары қызметін абыроймен атқаруда. Ал екінші ұлы Руслан өз қалауымен Алматыдағы Асфендияров атындағы Қазақ медициналық Ұлттық университетін бітіріп, туған жері Қызылорда қаласындағы ауруханада кардиохирург болып, елдің алғысын арқалап жүр. Нұрлан болса, Қорқыт ата университетінің мұнай-газ факультетін бітіріп, мамандығы бойынша мұнайшы болып еңбек етеді. Еркебұлан да әке-шешісінің жолын қуып, сол университеттің заң факультетін үздік аяқтап, диплом алып шықты. Қазіргі таңда құқық қорғау саласында қызмет етеді. Біржан кәсіппен айналысады.
Айналасындағылар төрт құбыласы тең Тұрсыматовтар әулетін зиялы, тәрбиелі отбасы деп қадір тұтады. «Еңбек бәрін де жеңбек». «Адамды адам еткен – еңбек». Бұл әулеттің ұстанған өмірлік қағидасы да осы болатын. Сәуленің өзі де әрдайым «үйіміздің берекесінің болуы алдымен осы адал еңбектің арқасы» деп үнемі айтып отыратын. Сол адал еңбек үйдің ұйытқысы Сәуленің үлкен істерді үнсіз істейтін қарапайымдылығына, қолы тиген нәрсені жайнатып жіберетін қасиетіне ұласып, ерекше өң беріп тұрушы еді. «Жүзігім алтын болғанша, жүзім жарқын болсын» дейтін қолы ашық, көкірегі ояу, ұрпағына асыл Ана, ағайынға қамқоршы, пана бола білді. Амал не, «Сарқылмайтын суат, тартылмайтын бұлақ жоқ, тамыры суда тұрса да, уақытысы жеткенде, қурамайтын құрақ жоқ» демейтін бе еді Әйтеке би. Жаратқанның жазымына шара жоқ дегенімізбен, сағыныш сезімі көңіліңді кернейді, қимастық күйін тербейді. Сәуле көзі тірі болса, биыл шілденің 13-де асқаралы 60 жасқа толар еді. Орнында бар оңалар. Құдайға шүкір, Мейрамбек мен Сәуленің соңындағы ұрпағы барда олардың жарқын бейнесі біздің жүрегіміздің төрінен мәңгілікке өшпек емес. Осы бір сағынышты Сәуле бауырымның өзі сүйіп оқитын ақыны, қазақ поэзиясының падишасы Фаризаның мына бір жыр шумақтарымен аяқтағым келеді.
Мегіл бұршақ жаныңа салып таңба,
Қайратыңнан қайысып, налып қалма,
Сені іздейтін аға бар тарыққанда,
Інілер бар дем берер жабыққанға.
Бір ақиқат – бәрібір жоғалмайсың,
Жоғалмайтын жоқтаушы халық барда.
Ерлан Қуанышбекұлы
Алматы қаласы
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
