«Қазір – білім мен ғылымның заманы. Жаһандану дәуірінде озық білімді игерген, жаңа технологияны меңгерген елдің ұпайы түгел болады. Бүгін саналы ұрпақ тәрбиелей алсақ, ертең заман көшінің басында жүреміз. Сондықтан осы саланы қолдау мемлекеттік саясаттың негізгі басымдығы болып қала береді»
Мемлекет басшысы
Қасым-Жомарт Кемелұлы ТОҚАЕВ.
Президент тапсырмасынан туындайтын маңызды міндеттерді іске асыруда білім беру сапасын арттырумен қатар, тәрбие жұмысын жетілдіру, білім алушыларды психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу, сондай-ақ педагогтердің кәсіби дамуын қамтамасыз етуге баса назар аударылады. Әрине, ол үшін жаңа форматтағы педагог, заманауи орта, ұлттық тәрбие мен цифрлық мүмкіндіктер үндесуі тиіс. Жаңалықтарға толы жаңа оқу жылының да алғашқы айы өте шықты.
Қандай жаңалықтар деген сұраққа жауап бере кетсек, біріншіден, білімнің алғашқы баспалдағы мектепке дейінгі білім беру сатысында республика көлемінде баламасы жоқ жобаларымыз сәтті жүзеге асырылуда. Мысалы, осы уақытқа дейін тәжірибесі ел аумағында таратылған «Тірек балабақшалар» желісін одан әрі кеңейту мақсатында «Оқуға құштар балабақша», «Талантты жұлдыздар» және «Ұлттық құндылықтар негізінде еңбекке баулу» жобалары бастау алды. Бұл балабақшаларды «Құзыреттілік орталық» ретінде заманауи үлгідегі интерактивті құралдармен жабдықтау үшін облыстық бюджеттен 54,8 млн теңге бөлінді. Сонымен қатар ата-аналарға тұрақты қолдау мен кеңес беру мақсатында мемлекеттік 158 балабақшада «Ата-аналарға арналған консультациялық пункттер» жұмыс жасауда.
Осылайша бала тәрбиесінің бастапқы сатысында қолға алынған жүйелі жұмыстардың лайықты нәтижесін беретініне сенім мол. Жалпы өңіріміздегі 577 мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында 45 391 бала тәрбиеленуде. Алайда жыл соңына дейін балабақшамен қамтылған балалар саны әлі де арта түседі. Бұған біздің мүмкіндігіміз де, ресурстарымыз да жеткілікті.
Жаңа оқу жылында аймақтағы 339 мектепте 1-11 сыныптағы оқушылар саны 185 389-ды құрады. Оның ішінде, биыл 17 665 бүлдіршін мектеп табалдырығын алғаш рет аттады. Өткен оқу жылының атап айтарлық жетістігі: аймақтың 5 мектебі еліміздегі «Үздік 100 мектеп» қатарына енді. Бұл – өңірдің орта білім беру саласындағы үздіксіз ізденіс пен толассыз тәжірибе ұштасқан үлкен еңбектің жемісі десек болады.
Тағы бір жаңашыл бастама жайында айта кетейік, «Тірек мектептер» желісін қалыптастыру арқылы мектептерді профильді дамыту бағытында «Бағдарламалау мектебі», «Жасыл мектеп», «Кәсіпкерлік мектебі» сияқты түрлі бағытта білім беру жұмыстары жалғасуда. Мемлекет басшысының бастамасымен қолға алынған «Келешек мектептері» ұлттық жобасы аясында 54 млрд 400 млн теңгеге 6900 орындық 10 мектептің құрылысы жүргізілуде. Бүгінде 5400 орындық 9 мектеп ел игілігіне табысталса, қалған 1 мектеп жақын күндері пайдалануға беріледі.
Заманауи үлгіде бой көтеріп, соңғы технологиямен жабдықталған «Келешек мектептері» «Әр мектеп – үздік мектеп» қағидатына негізделген. Міне, осы мақсатта аймақ ұстаздарының алдында аса жауапты міндеттер тұрғанын айта кетуіміз керек.
Иә, жүйелі жұмыс бар жерде нәтиже бар. Соның бір дәлелі, ашылғанына жыл толмаған Қызылорда қаласының сол жағалауындағы №290 «Келешек мектебінің» оқушылары 7-10 тамыз аралығында Қытай Халық Республикасының Макао қаласында өткен халықаралық чемпионатта жүлдегерлер қатарынан көрінді. Ал мектеп директорының республикалық дәстүрлі тамыз конференциясында Мемлекет басшысының алдында хабарлама жасауы аймақ ұстаздарына артылған жоғары сенім деп білеміз.
Өткен оқу жылында қол жеткізген жетістіктерімізді саралап өтсек, жалпы білім беретін пәндер бойынша президенттік, республикалық, олимпиада және ғылыми жоба конкурсының облыстық кезеңіне 1095 оқушы қатысып, 532 оқушы жүлделі орындарды иеленсе, қорытынды кезеңде 44 оқушы қатысып, 13 оқушы жүлдегерлер қатарынан көрінді. Ал халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурсына 42 оқушы қатысып, 28 оқушы жүлделі орындарға ие болды. 2024-2025 оқу жылында ауыл мектептерінің оқушыларына арналған жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық олимпиаданың қорытынды кезеңіне 71 оқушы қатысып, 39 оқушы жүлделі орындарға ие болды. Оның ішінде, 10 оқушы алтын медаль, 14 оқушы күміс медаль, 15 оқушы қола медаль иегері атанды. Ал олимпиада қорытындысымен, Қызылорда облысы жаратылыстану-математикалық бағытта «Ең үздік олимпиадалық команда – 2024» номинациясымен бірінші орынды, қоғамдық гуманитарлық бағытта үшінші орынды иеленді. Әрине, бұл аймақ ұстаздарының абыройлы еңбегінің айқын жемісі.
Тағы бір жетістігіміз, өткен оқу жылындағы жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық олимпиаданың толық нәтижесін көрсету мақсатында жасалған «Еліміздің үздік 100 олимпиадалық мектебі» рейтингісіне біздің облыстан 5 мектеп енді. Олардың қатарында С.Шаухаманов атындағы №9 «Білім-инновация» лицей-интернаты, №10 «Білім-инновация» лицей-интернаты, Қазалы ауданы №276 орта мектебі, Е.Әуелбеков атындағы №4 облыстық мамандандырылған мектеп-лицей-интернаты және Жалағаш ауданындағы №123 мектеп-лицейі бар.
Биыл 27 шілде – 3 тамыз аралығында Боливия мемлекетінің Сукре қаласында мектеп оқушыларына арналған отыз алтыншы халықаралық олимпиада өтті. Беделді зияткерлік додаға әлемнің 98 елінен 400-ге жуық оқушы қатысты. Қазақстан құрама командасы атынан сайысқа түскен Қызылорда қаласы С.Шаухаманов атындағы №9 «Білім-инновация» лицей-интернатының 11-сынып оқушысы Мансұр Мамадахунов күміс медаль иеленді. Халықаралық аренада республика мен аймақтың абыройын асқақтатып жүрген дарынды ұландарымыздың білімдерін одан әрі жетілдіру мақсатында жан-жақты қолдаулар жалғасын табатын болады.
Бұдан бөлек, «Қазақстан Халқына» қоры арқылы 32,4 млн теңгеге болашақ инженерлер жобасы аясында 9 мектепке робототехника құрылғылары жеткізіліп, тиісті мамандары арнайы оқудан өткізілсе, биылғы жылы Қызылорда облысындағы ауылдық білім беру сапасын жаңа деңгейге көтеріп, оқушылардың сапалы білімге тең қолжетімділігін қамтамасыз ету мақсатында 50 орта мектеп пен 8 шағын жинақты мектептерді жалпы құны 1,5 млрд теңгені құрайтын заманауи пәндік кабинеттермен жабдықтау бойынша жұмыстар жүргізілуде.
Қор талабына сәйкес жабдықталатын мектептердегі ұстаздарымыздың біліктілігін арттыруға қажетті 178 млн теңге облыстық бюджеттен бөлініп, жыл аяғына дейін 1745 педагог арнайы оқытудан өтеді. Жоғарыда айтып өткеніміздей, жас түлектеріміз республикалық, халықаралық байқауларда топ жарып, аймақтың білім саласының абыройын қорғап жүр. Осы орайда олардың қабілетін шыңдап, ғылыми жобаларға, олимпиадаларға дайындаған ұстаздар еңбегі өлшеусіз.
Иә, өңір педагогтерінің қажырлы еңбегі әрдайым мемлекет назарында және олардың толайым табыстары республика деңгейінде жоғары бағалануда. Соның айқын дәлелі ретінде, Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлының қолынан «Қазақстанның еңбек сіңірген ұстазы» атағына Есбосынова Нағиша Қошаққызы мен Серекеева Күміскүл Дүйсенқызы ие болды. Ал ұстаздық жолда өзіндік ізін қалдырған Әбенова Ләззат Өтегенқызына берілген «Ерен еңбегі үшін» медалі аймақтың білім саласының биігін асқақтата түсті. Мұнымен қоса, ҚР Оқу-ағарту министрлігі ұйымдастырған жыл сайынғы «Үздік педагог» республикалық конкурсынан 2022 жылы 4 педагог, 2023 жылы 5 педагог, 2024 жылы 6 педагог «Үздік педагог» атанып, әрқайсысы 3 млн теңге көлемінде грант иеленді. 2025 жылдың өзінде облыс педагогтері «Математикалық регата» байқауының республикалық кезеңінен бас жүлде, «Оқу және математикалық сауаттылық: табысты синергия» сайысынан командалық ІІІ орын, «Дарынды балаға – талантты ұстаз» байқауынан 5 әріптесіміз жүлделі орындар иеленді.
Педагог мәртебесін жоғарылату және оларды әлеуметтік қолдаумен қатар, ұлағатты ұстаздарымыздың қоғам алдындағы беделін арттыру, тәжірибесін тарату бағытында да қарқынды жұмыстар жүргізілуде. Мысалы, үздік педагогтердің тәжірибесі республикалық «Үздіктен үйрен» және облыстық «Шебер педагогтер шеберханасы» жобалары аясында басқа педагогтерді әдістемелік қолдау мақсатында кеңінен таратылуда. Сол секілді, Абай атындағы мектеп және №290 «Келешек мектебінде» арнайы «Ұстаздар галереясы» ашылды.
Президент тапсырмасына сай оқушыға білім берумен қатар, тәрбие жұмысын жетілдіру бағытында жаңа оқу жылында «Адал азамат» біртұтас тәрбие бағдарламасы жүзеге асырылады. Бұған байланысты сала бойынша жан-жақты іс-шаралар жос- пары бекітілді. ҚР Оқу-ағарту министрлігі тарапынан «Адал азамат» біртұтас тәрбие бағдарламасының визуалды сүйемелдеуін қамтамасыз ету мақсатында арнайы брендбук әзірленіп, бағдарламаның негізгі құндылықтары мен идеясын бейнелейтін визуалды стильдер, түстер палитрасы, қаріптер, макеттер мен қабырға безендіру элементтері бекітілді. Жаңа оқу жылында пайдалануға берілген 3 «Келешек мектебі» және аймақтағы барлық орта білім беру ұйымдары осы брендбукке сәйкес безендірілді.
Биылғы «Жұмысшы мамандықтар жылын» өткізуге байланысты кәсіптік білім беру саласын трансформациялаудың жол картасы қабылданды. Қазіргі таңда өңірімізде 28 колледж бар. Оны ішінде 19 колледжде 45 мамандық 49 біліктілік бойынша жұмысшы кадрлары даярлануда. Жалпы 20 584 студенттің 4986-сы жұмысшы мамандығы бойынша білім алуда. 2025 жылы жастардың тегін кәсіптік білім алуы үшін мемлекеттік тапсырыс көлемі 5308-ді құрады. «Жұмысшы мамандықтар жылында» «Мансап компасы» платформасы арқылы 5000 оқушыға кәсіби бағдар беру, 20 мың оқушыға кәсіпорын базаларына экскурсиялар ұйымдастырылып, 40 мектеп базасында бейінді сыныптар ашылды.
Халықаралық байланысты дамыту мақсатында колледждер Түркия, Қырғызстан, Германия, Ресей, Латвия, Өзбекстан, Польша мемлекеттерімен 7 халықаралық, 98 республикалық және 56 аймақтық оқу орындарымен барлығы – 161 ынтымақтастық меморандумға қол қойды. Жалпы 2024-2025 оқу жылының қорытындысымен білім беру саласының барлық деңгейлері бойынша атқарылған жүйелі жұмыстардың арқасында алға қойылған мақсат-міндеттерге қол жеткіздік.
Сөзіміздің нақты дәлелі, биылғы жылғы Ұлттық бірыңғай тестілеу қорытындысы мен мемлекеттік грант иелену көрсеткіші бойынша облысымыз республикада үздік атанды. Қорыта айтқанда, аймақ ұстаздары төл мерекеге лайықты тартумен келіп отыр. Биылғы оқу жылы да абыройлы еңбек, айқын жетістіктерге ұласатынына сенім артамыз.
Асқарбек ЕСЖАНОВ,
облыстық білім басқармасының басшысы
