Сартай Мыханұлы туралы көргендерім мен көңілге түйгендерімді қағаз бетіне мүмкіндігінше түсірдім. Оның өмірі қамшының сабындай қысқа болғанымен (52 жас) қалдырған ізі өшпейді. Жарқын бейнесі аңқылдаған ақ пейілі, адал көңілі арқылы өзі қызметтес болған араласқан азаматтардың бәрінің де сүйіктісіне айналған. Көзі тірі болғанда бұл күндері 90 жасқа келер еді.
Сартай Мыханұлы ауыл шаруашылығы саласында тәжірибесі мол, көзқарасы кең, білікті басшы болатын. 1958 жылы Алматы зоотехникалық-малдәрігерлік институтын бітіріп еңбек жолын Жалағаш ауданындағы Калинин атындағы колхозда бас зоотехник болып бастады. Сол кезеңде аудан, облыс басшыларының, мамандарының назарына ілігіп үлкен ілтипатқа ие болды. 1963 жылы Сырдария ауданы Аманкелді совхозының бас зоотехнигі қызметіне жоғарылатылды. Осы шаруашылықта атқарған ерен еңбегі ескеріліп, Жетікөл мал бордақылдау совхозына директор қызметіне тағайындалды.
Саналы ғұмырын, еңбек жолын Сырдария ауданында өткізді. 1974 жылдан өмірінің соңына дейін Сырдария аудандық ауыл шаруашылығы басқармасы бастығының бірінші орынбасары қызметін атқарды. Ауданның мал шаруашылығы саласына тікелей басшылық етті.
Сартай аға еңбек еткен кезеңде Сыр елінің экономикалық дамуына зор үлес қосты. Әсіресе мал шаруашылығының өркендеуіне көп еңбек еткен азамат.
Сырдария ауданына қарасты 9 совхоз, 2 тәжірибе шаруашылығы және құс фабрикасы болды. Сол кезеңде ауданда мал басы өсті. Атап айтсақ, ірі қара 17 мың, қой 230 мың, жылқы 1800, түйе 600 басқа жетті. Ет, сүт, жүн өндіру көлемі облыстағы аудандардың алдынан көрінді. Төл алу жоспары жыл сайын артығымен орындалды. Қоғамдық малдың шығыны азайды. Ауданда алғаш рет мал бордақылау алаңдары іске қосылды. Жем-шөп цехтарының тұрақты жұмыс істеуіне бақылау жасалып, ірі шөпті турап-булап, микро-макро элементтерімен байытып беру қолға алынды. Нәтижесінде аудан шаруашылықтарында жоғары сапалы ет өнімдерін дайындауға қол жетті. Айта кету керек, осы жұмыстардың нәтижесінде етке өткізілген ірі қараның тірілей орташа салмағы 400, қой 50, жылқы 350, түйе 500 келі салмақта тапсырылды. Сонымен қатар, Айдарлы совхозында сыйымдылығы 10 мың, Жетікөлде 5 мың басқа арналған ірі қара бордақылайтын алаңдар, ал 1 Май, Тартоғай, СССР-дің 50 жылдығы, Аманкелді совхоздарында әрқайсының сыйымдылығы 3 мың басқа арналған қой бордақылау алаңдары жұмыс жасады.
Ауданның сүт өндірумен айналысатын шаруашылықтары облыс орталығы Қызылорда қаласының іргесінде орналасқандықтан, қала халқын сүт өнімдерімен қамтамасыз ету Сырдария ауданына жүктелген. Сондықтан сүт өндіретін тауарлы сүт фермаларының тұрақты жұмыс жасауы, ондағы зоотехникалық-малдәрігерлік талаптардың мүлтіксіз орындалуы, қаланың сүт өңдеу фабрикасына өткізілген сүт өнімдері сапасының бекітілген мемлекеттік стандартқа сай болуы күнделікті тексеріліп, қатаң бақылауда ұсталды.
Сырдария ауданы сол жылдары мал шаруашылығы өнімдерін өндіруде ең жоғарғы көрсеткіштерге қол жеткізді. Аудан социалистік жарыстың қорытындысында қол жеткен табыстары үшін 2 рет республикалық, 3 рет облыстық ауыспалы Қызыл туды жеңіп алған болатын.
Мал шаруашылығы саласы сол кезеңнің сұранысына сай қайта құруды талап етті. Сондықтан ауданда төрт түлік мал тұқымын асылдандыру жұмыстарына көп көңіл бөлінді. Абай, Жамбыл, Киров атындағы совхоздарда сүт бағытындағы асылтұқымды «Әулиеата» сиырын, ал Тартоғай, Аманкелді совхоздарында асылтұқымды «Сурхандария», «Бухар» сұр қойын өсіру ұйымдастырылды. Тартоғай совхозы осы жұмыстардың нәтижесінде республикада асылтұқымды сұр қойын өсіру зауыты атағын алды.
Сартай ағамен он жылға жуық қызметте бірге болдым. Үлкен өмірде, қызметте осындай мінезі жайсаң, абзал азаматпен бірге болғаныма мақтанамын. Мамандық шыңдауда көп нәрсені үйрендім.
Оның еліне сіңірген еңбегі ескерусіз қалған жоқ. «Еңбектегі ерлігі үшін» медалімен, Жоғарғы Кеңестің Құрмет грамотасымен, бірнеше медальдармен марапатталған.
Сартай Мыханұлы тек білікті басшы, іскер ұйымдастырушы ғана емес, адал дос, мейірімді әке, қарапайым халықтың қамын ойлайтын ел азаматы болды.
Сол кезеңдегі аудан басшылары Еламан Жүнісбаев, Сейілбек Шаухаманов, Сәмит Далдабаев, Нәлқожа Ергешбаев, Оңалбек Сәпиев, Биғали Қаюпов, Ибрагим Әбибуллаев, Елубай Қосжанов, Мәді Әбдірамановпен қызметтес болды. Басшылар Сартай Мыханұлының өзі айналысатын саланы мейлінше жетік білетінін, зеректігін, іскерлігін құрметтейтін.
Қызметтес болған, бір дәуірдің ыстық-суығын қатар өткерген әріптестері Айдарбек Қадірқұлов, Жарқынбек Әнуаров, Нұрман Жүндабеков, Өзбекбай Досмағанбетов, Әбсами Оразалиев, Нартай Әбуов, Жетпісбай Өңдірбаев, Әнуарбек Қалтаев, Мақсұтхан Бимұрзаев, Ботабек Шәрібеков, Асылбек Әлібеков, Бақыт Шажанбаев, Сағындық Халықов, Оспан Жортпасов, Ералы Пәрменов, Шахарбек Қабылшаев, Дахарбек Мырхиев, Баян Аппазов, Аманбай Пірманов, Мәулен Тоқтыбаев, Басаман Пірімбетов, Жаппарбек Тоқышев, Айғали Дүйсенбаев сынды әріптестері достық қатынаста болды.
Сартай аға мен Шырынкүл жеңгеміз 4 ұл, 2 қыз тәрбиелеп өсірген өнегелі отбасы. Ұлдары Алматбек пен Талғат Алматыдағы ірі кәсіпкерлердің қатарында. Бердібек – Сыр еліне еңбегі сіңген белгілі іскер азамат. Ол Сыр өңірінде ауыл шаруашылығы нысандарын жаңғырту және гидротехникалық жұмыстарды атқаруда ел игілігінде абыройлы қызмет жасап жүрген абзал азамат екенін жақсы білеміз.
Сартай ағаның ақжарқын, ашық мінезі, адалдығы, ортасына беделі, өзіне жарасымды бір айтар сөзі, әзіл-қалжыңы оны білетіндердің есінде мәңгі қалды деп есептеймін.
Дүйсенбек ПІРІМҚҰЛОВ,
шәкірті, ауыл шаруашылығы саласының ардагері
