Қызылорда қаласында ерекше театр бар. Ерекшелігі, онда өнері өрге сүйреген өмірге ғашық жандар еңбек етеді. «Арман» инклюзивті театрының мақсаты – олардың сахнаға қызығушылығын арттырып, шығармашылығын қолдау, халыққа кеңінен насихаттау. 2022 жылы үйірме болып ашылып, 2023 жылы облыс әкімдігінің қолдауымен Тасбөгет кентіндегі Сәбира Майқанова атындағы мәдениет үйі жанынан инклюзивті театр болып қайта құрылған шығармашылық ұжымның жұмысымен біз де танысып қайттық.
Театр құру ісінің басында Талғат Телеубаев пен Бақытжан Қадіров тұрғанын айтуға тиіспіз. Идея 2018 жылы еріктілердің көмегімен қайырымдылық концертін ұйымдастыру барысында туындаған.
– Концертте Гогольдің классикаға айналған «Ревизор» спектаклінен үзінді орындадық. Сол кезде тағдырлас жандардың арасында небір өнерлілер көп екеніне көзіміз жетіп, олардың басын қосып театр ашу туралы ой келді. Мүмкіндігі шектеулі қаншама адам үйде қамалып отырғанша қоғаммен араласқанын қаладық. Жергілікті әкімдікке жоспарымызды ұсындық, ол үшін алдымен қоғамдық қор ашу керек екен. Сөйтіп жүргенде карантин жарияланып, бастамамыз үзіліп қалды. 2023 жылы жобамызды облыс әкімі қолдап, театрдың шымылдығы «Қолымнан ұста» атты спектакльмен ашылды. Көрермен мұны ыстық ықыласпен қабылдады, – дейді театр жетекшілерінің бірі Бақытжан Қадіров.
Өнер тобының құрамында 8 адам бар. Соның бірі – Сая Абашова.
– Өзім бала күнімнен түрлі байқауларға қатысып, сахнада көрініп жүрмін. Бойымда өнерім барын байқаған Бақытжан аға мені осы жұмысқа шақырды. Келгеннен кейін «Көршілер» спектаклінде басты рольді сомдадым. Ең алғашқы ролім болғандықтан маған сол образ қатты сіңіп қалды. Содан кейін мен үшін егде жастағы әйелдердің ролін сомдау қиын болмай қалды. Өзіме спектакльге дайындық, яғни шығармашылық процесс ұнайды. Режиссер де, декоратор да жұмысты біздің жағдайымызға қарай ұйымдастырады. Өткен жылы «Арман» инклюзивті театры ең үздік әлеуметтік жоба ретінде танылды. Ал театр өкілдері жекелеген өнер додаларында топ жарып жүрміз, – дейді ол.
Кейіпкеріміз театрдағы жауапкершілігі мол жұмыстан бөлек үлкен теннисті де қатар алып жүр. Жуырда ғана Қазақстан чемпионаты мен кубогында үшінші орын иеленіп, мүмкіндігі шектеусіз екенін тағы дәлелдеді.
Театр құрамында кәсіби актер, актрисалар да еңбек етеді. Мүгедектігі бар жандар олардан көп нәрсе үйренді. Ал қазіргі күні өздері де облыс орталығындағы университеттердің бірінде өнер бағытындағы мамандық бойынша білім алуда.
Бақытжан Қадіров әңгіме барысында кейбір мәселелерді алға тартты.
– Бізде штат жетіспейді. Көлемді қойылымдарды сахналағымыз келеді, маман тапшы болғандықтан сырттан актерлер шақыруға тура келеді. Әйтпесе, өз арамызда еңбек етуге қабілетті жастар көп. Штат жетіспеушілігіне байланысты режиссерді гонорарға жалдаймыз. Спектакль таңдағанда өзім кітапханаларға барып, түнге дейін кітап ақтарам. Өйткені біреу арбада, екіншісі ұзақ түрегеліп тұра алмайды. Сондықтан денсаулық жағдайына қарай таңдауға тиіспіз, – дейді театр жетекшісі.
Ресми түрде ашылғалы бері театр өнерпаздары «Көршілер», «Қуырдақ дайын», «Әкемнің шалғысы», «Әпке» сияқты қойылымдарды сахналады. Ал жуырда Қалтай Мұхамеджановтың «Осылай да кездесу болады…» атты спектаклін көрермен назарына ұсынды. Оны бүгінде режиссерлік қырымен танылып жүрген Н.Бекежанов атындағы облыстық қазақ академиялық музыкалық драма театрының актері Батырхан Амангелдиев сахналады.
– Кәсіби актер болған соң біз кәсіби атаулар мен терминдерге үйренгенбіз. Ал инклюзивті театрда әріптестерімізге бәрін жалпақ тілмен түсіндіруге тура келеді. Осы жағынан қиындық болғанын жасырмаймын. Бұл кедергілерден ақырындап өтіп келемін. Өмірдегі сияқты мұнда да бәрі өзің күткендей бола бермейді. Жоспарың жұмыс процесіне қарай өзгереді. Дегенмен, олардың талпынысы мен қайсарлығының арқасында адымдап келеміз, – дейді ол.
Назерке САНИЯЗОВА,
«Сыр бойы»
