Биыл елімізде жұмысшы мамандықтардың маңыздылығын арттыру, техникалық және кәсіптік білім беру жүйесін реформалау бағытында ауқымды жұмыс жүзеге асырылды. Кәсіптік-техникалық білім беруді трансформациялаудың 2025-2027 жылдарға арналған жол картасы бекітіліп, онда өңірлік ерекшеліктерге сәйкес жаңа мамандықтар атласын әзірлеу, кәсіптік бағдар беру тұжырымдамасын жүзеге асыру, кәсіби білікті кадрлар даярлау, сапалы жұмыс орындарын құру, жұмысшы кадрлардың мәртебесін көтеру сияқты бағыттар қамтылды.
Статистикалық деректерге сүйенсек, бүгінде елімізде кәсіптік-техникалық білім беру жүйесінде 772 колледж жұмыс істейді. Кәсіби құзыретті мамандар даярлауға ерекше үлес қосып келе жатқан сондай оқу орындарының бірі – Арал ауданындағы Арал көпсалалы колледжі. Қазір мұнда 11 мамандық, 26 біліктілік бойынша 280-нен астам оқушы білім алып жүр. Оқу ордасы мемлекеттік лицензияға ие және техникалық, кәсіптік бағыттағы заманауи маман даярлауға толық мүмкіндік беретін материалдық-техникалық базамен қамтылған.
– Колледждің басты миссиясы – кәсіби білім беру арқылы тұрақты әлеуметтік-экономикалық өсуді қамтамасыз ететін техникалық және кәсіптік білімі бар бәсекеге қабілетті мамандар даярлау. Дуальді оқыту жүйесі бойынша биыл білім алушылардың 33 пайызы немесе 100-ге жуық студент техникалық және кәсіптік білім беру ісіне тартылған. Олар дуальді оқыту бойынша ауданымыздағы өндіріс, шаруашылық серіктестіктері мен мекемелерде өндірістік тәжірибеден өтіп, теориялық білімін тәжірибе жүзінде шыңдайды. «Аралтұз» зауыты, «Арал құрылыс» серіктестігі, «Қызылорда электр тарату тораптары компаниясы», өзге де жеке кәсіпкерлермен өндірістік тәжірибеден өту туралы келісімшарт жасалған. Мақсатты тапсырыс бойынша бүгінде 13 студент оқып жатыр, – дейді колледж директоры Нұралы Әбішов.
Тарихына үңілсек, аталған оқу орны 1959 жылы 23 желтоқсанда ауданның «Сульфат» поселкесінде №169 селолық кәсіптік-техникалық училище болып жұмысын бастаған. 1973 жылы Арал қаласында училище филиалы ашылып, одан кейінгі жылы толығымен соған көшірілді. Оқу-тәрбие және өндіріс бағытындағы жетістіктері үшін атауы 1989 жылы экспериментальді тірек училищесі болып ауысты. Ал 1993 жылы №16 Арал жоғары кәсіптік-техникалық лицейі дәрежесін алды. 1998 жылы №2 кәсіптік-техникалық лицей, 2002 жылы №2 кәсіптік-лицей аталды. Арал көпсалалы колледжі болып өзгергелі 12 жылдан асты. Бүгінде кәсіби білім мен өмірлік дағдыларды меңгерудің берік негізін қалайтын іргелі білім ошағына айналды.
Ұстаздар мен шәкірттер арасында түрлі байқауларда топ жарып жүргендер аз емес. Өткен оқу жылында арнайы пән оқытушысы М.Аралбекқызы «Жылдың үздік педагогі» атты республикалық байқауда І дәрежелі диплом иеленсе, өндірістік оқу шебері Н.Сарбөпеев «ҚР үздік еңбек адамы» республикалық байқауында жеңімпаз, «WorldSkills Kazakhstan-2024» республикалық чемпионатында «Кірпіш қалау» құзыреттілігі бойынша Дарханбек Жұманов ұстазы Ғ.Назаровтың жетекшілігімен «Үздік шебер» атанды. Колледж түлектері аймақтың түрлі өндірістік кәсіпорындарында, мекемелерінде, жеке секторда табысты еңбек етуде.
– Оқу орны 2020 жылы толық күрделі жөндеуден өтті. Жылу қазандығы газға қосылған. Іші-сыртына 60 бейнебақылау камерасы қойылған. Барлық мамандық бойынша оқу кабинеттері, зертханалар мен шеберханалар жабдықталған. Тәжірибе жинақтау сабақтары автомобильге техникалық қызмет көрсету орталықтарында өтеді, – дейді Нұралы Әбішов.
Келешектің кілті – білімде. Осы орайда өзгерістерге үнемі бейім болу және жаңа білімді меңгеру қабілетін дамыту білім беру бағдарламаларында басымдыққа ие. Арал қаласындағы ғасырға жуық тарихы бар Арал индустриалды-техникалық колледжі – уақыт талабына сай бәсекеге қабілетті, кәсіби маман даярлауды мақсат еткен жұмысшы мамандықтардың ұстаханасы. Ол 1927 жылы балық аулау артелі болып құрылып, жергілікті тұрғындарды балықшылар бригадирі, ау құралдарын септеп-тоқу ісіне үйретті. Ал 1955 жылы қолөнер училищесі болып қайтадан құрылып, ағаш, темір ұсталарын, қайықтың матрос, мотористерін даярлады. Осылайша әртүрлі даму сатысынан өткен оқу орны 2012 жылы Арал индустриалды-техникалық колледжі болып қайта құрылды.
– Кәсіби құзыреттілік – табысты болашақтың кепілі, ал еңбек – адам өмірінің мәні мен абыройы. Осы мақсатта өндірістік мекемелерімен ынтымақтастық орнап, білім мен білік ошағы ретінде алтын көпір салынды. Өндіріс пен теорияның бірізділігі дәстүр бойынша лайықты жалғасын тауып келеді. Бүгінде колледжде 300-дей білім алушы мемлекеттік лицензияға сәйкес 6 мамандық, 7 біліктілік бойынша мамандануда. 23 жеке әлеуметтік серіктестікпен келісімшарт жасалған. «Жұмысшы мамандықтар жылына» орай техникалық және кәсіптік білім беруді трансформациялаудың 2025-2027 жылдарға арналған «Жол картасы» аясында республика көлемінде 11 техникалық және кәсіптік білім беру орнымен ынтымақтастық меморандумы қабылданды, – дейді колледж директоры Рақым Айназаров.
«Жас маман» жобасы аясында іске қосылған дәнекерлеу тренажері, тігін машиналары сияқты инновациялық технологиялармен жабдықталған оқу шеберханалары студенттерге теориялық білімді тәжірибемен ұштастыруға, кәсіптік құзыреттілікті қалыптастыруға мүмкіндік береді. Колледж әкімшілігі алдағы уақытта халықаралық стандарттарға сәйкес оқыту бағдарламаларын дайындап, инженер-педагогтердің біліктілігін арттырып, сұранысқа ие мамандықтарға жаңа оқу үлгісін ұсынуды жоспарлап отыр.
– Материалдық базаны жаңғырту негізінде кадр даярлау және қайта даярлау үшін құзыреттілік орталығын құруды бастап кеттік. Осы орайда 2022 жылы «Сән технологиясы» және «Дәнекерлеу технологиясы» құзыреттіліктері ашылды. Осындай жаңа оқу технологиялары мен заманауи техникалық құрылғылардың арқасында колледждің оқу-материалдық базасы нығайды. Колледж базасының толыққандылығы, білім ордасындағы білім мен білік дағдысының тең болуы, соңғы үлгідегі құрал-жабдықтарды пайдалана отырып, мамандардың ой-өрісін техникаға бағыттау олардың құштарлығын арттырады. «Жұмысшы мамандықтар жылын» өткізудің кешенді іс-шаралар жоспары бойынша биыл бірқатар жұмыс атқарылды. Бұл жастардың кәсіби бағдарын айқындауға, кәсіби біліктілігін дамытып, қоғамда жұмысшы мамандығының беделін арттыруға жол ашады, – дейді Рақым Айназаров.
Жас мамандардың кәсіби біліктілігін арттыруға негізделген «WorldSkills -2025» чемпионатының аймақтық кезеңінің колледж базасында өткізілуі іргелі білім ошағының мерейін өсірді. Байқау нәтижесінде «Дәнекерлеу технологиясы» құзіреттілігі бойынша Т.Әбдібақыт 1-орынды еншіледі. Чемпионаттың аймақтық іріктеу кезеңінде студенттер 6 құзыреттілік бойынша бақ сынап, 5 құзыреттіліктен жүлделі орындарға ие болды.
Оқу орны өндіріспен үйлесімді байланыс орнатқан. Биыл «Арал-Құрылыс» ЖШС директоры Мейрамбек Құлмырзаевтың демеушілігімен колледж ғимаратының кіреберіс аумағы асфальтталса, қала әкімі Батыржан Ұзақовтың және «Тоғыс-Аралотын» ЖШС-ның директоры Мейрамбек Жұмашевтың қолдауымен жаздық спорт алаңы салынып, жасанды көгал төселді. Автокөлікке техникалық қызмет көрсету шеберханасы да өндірістік табыс есебінен жөнделіп, студенттердің тәжірибелік дағдысын қалыптастыруға қолайлы жағдай жасалды. Колледж басшысы мүдделер ортақтығын қамтамасыз ету жолындағы жұмыстар жалғаса беретінін жеткізді.
Бұл білім орындарының қай-қайсысының да жұмысы болашақ мамандардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру мен кәсіби құзыреттіліктерін дамытуға бағытталған. Сондықтан жастар мемлекет ұсынған мүмкіндікті құр жібермей, қадірі артқан жұмысшы мамандықты таңдап, кемел келешекке жол салудан қапы қалмағаны жөн.
Назерке САНИЯЗОВА,
«Сыр бойы»
