Кез келген ел дербес мемлекет болып қалыптасқаннан кейін алдымен қазынадағы қаржының тиімді игерілуін, әр сала бойынша мақсатты жұмсалуын басты назарда ұстайды.
Қазақстан да егемендік алған тұста қазынашылықтың мәні мен негізгі қызметін қамтамасыз ету үшін бұл жүйенің құрылуы мен оның дамуына айқын басымдық берді.
1994 жылы қаржы министрлігі жанынан қазынашылықтың бас басқармасы құрылып, бүгінгі күні бұл жүйенің құрылғанына 26 жылға аяқ басты. Осы уақыт ішінде Қазақстан қазынашылығы еліміздің бюджет жүйесінің бір бөлігі ретінде қалыптасып, даму жолын өткеріп, мемлекеттік қаржыны басқару жүйесінде маңызды және беделді орынға ие болды.
Қазынашылық органдары алғашқы кезеңде «Oracle» бағдарламасы негізінде жасалған қазынашылықтың біріктірілген ақпараттық жүйесінде жұмыс жасады. Бірыңғай ақпараттық ортаны қамтамасыз ету үшін қазынашылық органдары жаңа ақпараттық жүйеге көшті. Сарапшылардың пікірінше, Қазақстанның қазынашылық жүйесінің тәжірибесі басқа елдерге үлгі болатындай, жоғары бағаланып, бірегей жүйе ретінде танылды.
2014 жылдан бастап қазынашылықтың біріктірілген ақпараттық жүйесінде мемлекеттік мекемелермен «Қазынашылық-клиент» ақпараттық жүйесі арқылы электрондық құжат алмасу қызметі толығымен іске асырылып келеді. «Қазынашылық-клиент» ақпараттық жүйесі мемлекеттік мекемелердің қазынашылық органдарына ұсынатын құжаттарды қабылдау және өңдеу жөніндегі функцияларды автоматтандыруды қамтамасыз етеді. Қазынашылықтың біріктірілген ақпараттық жүйесінің құрамдас бөлшегі.
Бүгінде осы жүйе аясында электронды қызмет түрін ұсынып келеді. Соның арқасында мемлекеттік мекемелерге қызмет көрсету уақыты қысқарды, қағазбастылық азайды, қаржылық құжаттарды өңдеу сапасы жақсарды. Бюджеттік бағдарлама әкімшілері мемлекеттік мекемелер, квазимемлекеттік сектор субъектілері – «Қазынашылық-клиент» ақпараттық жүйесінің тұтынушылары. Қазір ақпараттық жүйе толықтай енгізілген, ол арқылы нақты уақыт режимінде мемлекеттік мекемелердің және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің қаржылық құжаттарын өңдеу бойынша қызмет көрсетілуде.
Қаржы министрлігінің 2017-2021 жылдарға арналған стратегиялық жоспарына сәйкес қаржылық құжаттарды өңдеу уақыты жыл сайын қысқарып келеді. 2017 жылға дейін төлемге берілген шотты өңдеу 8 жұмыс сағатын құраса, 2017 жылы 7 сағатқа, ал, 2018 жылдан бастап 6 сағатқа дейін қысқарды, яғни, электронды қызмет ұсынудан ұтпасақ, ұтыларымыз жоқ екенін аңғаруға болады.
Бүгінде облыс бойынша кент, ауыл, ауылдық округтердің саны 146-ны құрады. Жергілікті өзін-өзі басқарудың IV деңгейін енгізудің бірінші кезеңі бойынша 2018 жылы 65 дербес бюджет енгізілсе, ал 2020 жылға IV деңгейлі жергілікті өзін-өзі басқару бюджетін екінші кезеңі бойынша жоспарға сәйкес қалған 81 бюджет енгізілді. Қазіргі кезде жеке және жиынтық қаржыландыру жоспарларын жүйеге енгізу жұмыстары жүргізіліп, әрі қарай күнделікті қаржылық құжаттарды рәсімдеу және өңдеу жұмыстары атқарылуда.
Бюджеттік шығыстардың тиімділігін түпкілікті жақсарту үшін 2017 жылы респубиканың санаулы өңірлерінде «Құрылыс саласындағы мемлекеттік сатып алуларға қазынашылық қызмет көрсету туралы» пилоттық жоба енгізілген болатын. Облыс бойынша былтырғы қаржы жылынан бастап қазынашылық жүйесі арқылы сметалық құны 2 млрд теңгеден асатын, жаңадан тұрғызылатын құрылыс объектілеріне мемлекеттік сатып алуды қазынашылық қолдау талаптары енгізілді. Құрылыс саласындағы мемлекеттік сатып алуды қазынашылық қолдау объектілері бойынша облыста 6 жобаның жұмыстары жүргізілуде. Бұл болашақта бюджет қаражатының өз мақсатына жұмсалуына әлі де бақылаудың күшейтіле түсетіндігін көрсетеді.
Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобалары бойынша өткен қаржы жылының 1 наурызынан бастап «Е-Минфин» ақпараттық жүйесінде облыстық қаржы басқармасынан 21 келісім- шарт қабылданып, сондай-ақ, 3 мемлекеттік міндеттемесі жоқ мемлекеттік әріптестіктің шарты тіркеліп, тіркеу куәлігі берілді. Облыс бойынша 2017 жылдан бастап мемлекеттік-жекеменшік әріптестік жобалары бойынша барлығы 56 келісім-шарт тіркелді.
2019 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қаржы министрлігінің аумақтық мемлекеттік мекемелерінің жалақы мен іссапар шығындары орталықтандырылып, қазынашылық саласына берілді. Қаржы министрлігі «Бюджет процестерін оңтайландыру туралы», тағы басқа бұйрықтарына сәйкес қызметкерлерге еңбекақы мен жалақы, іссапар шығындары жүргізіліп отыр.
Қазынашылық департаментінде Үкімет қаулысымен бекітілген «Орталықтандырылған мемлекеттік сатып алу» пилоттық жобасын іске асыру жөніндегі жол картасы аясында пилоттық жобаны іске асыруды ұйымдастыру үшін жұмыс тобы құрылды. Жұмыс тобы пилоттық жобаға енгізілген министрліктердің (Қазақстан Республикасының Қаржы, Әділет, Ауылшаруашылығы, Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрліктері) облыс бойынша аумақтық 12 мемлекеттік органын анықтап, мемлекеттік сатып алу веб-порталы арқылы олардың 2020 жылға мемлекеттік сатып алу жоспарларына талдау жүргізді.
Бүгінде қазынашылық Қазақстанның қаржылық жүйесінің басты бөлігі болып отыр. Ол мемлекеттік органдардың алдына қойған міндеттерін орындау үшін кірістерді уақтылы есептеп, қаржылық ресурстармен, ақша ағынының ашықтығы мен шұғыл жүргізілуін қамтамасыз етеді. Процестерді барынша автоматтандыру, алдыңғы қатарлы озық технологияларды пайдалану, әкімшілік және техникалық тәртіпті оңайлату арқылы стратегиялық міндеттердің бірі қоғамдық қаржы жағдайы туралы ақпараттың ашықтығы мен қолжетімділігін қамтамасыз етуді шешуге мүмкіндік береді.
Алайда, қазынашылық қызметі мұнымен шектелмейді. Келешекте атқарылуға тиіс жобалар әлі де болса жетерлік. Бастысы – мемлекеттік қаржының өтімділігін тиімді басқару. Құрылғаннан бастап, аз уақыттың ішінде Қазақстан қазынашылығы бюджет жүйесінің бір буыны ретінде мемлекеттік қаржыны басқару жүйесінен лайықты орын ала отырып, орасан зор қалыптасу және даму жолынан өтті. Әрине, мұның барлығына салада еңбек ететін білікті қызметкерлердің жұмысы нәтижесінде қол жетті.
Ә.ДҮЙСЕНБАЕВ,
облыс бойынша
қазынашылық департаментінің басшысы.
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
