Елбасы «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Жолдауында технологиялық, экономикалық және әлеуметтік салалардағы терең және қарқынды өзгерістер кезеңіне қадам басу үшін Қазақстанда шешімін табуы тиіс міндеттерді атап көрсетті.
Жолдау осыған дейінгі түрлі саладағы қызметті оңтайландыру шараларын әлі де жетілдіре түсу қажеттігін көрсетті. Қаржы тәртібі бұзушылықтарының жасалған фактілерін анықтаудан жүйелі себептерді іздестіруге және ұлттық ресурстарды басқару тиімділігін арттыру жөніндегі ұсынымдарды әзірлеуге бағытталған мемлекеттік аудитке өту жолындағы маңызды кезең 2015 жылы «Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы» Заңның қабылдануынан басталды. Заң талаптарын орындау мақсатында мемлекеттік аудиторларды сертификаттау жүргізіліп, тексеру комиссиясы қызметкерлері мемлекеттік аудитор біліктілігін иеленуге үміткерлерді сертификаттау жөніндегі ұлттық комиссияның шешімімен «мемлекеттік аудитор» біліктілігін иеленді. Осылайша олардың жергілікті деңгейде сыртқы мемлекеттік аудитті жүзеге асыруды жетілдіру қызметіндегі жауапкершілігі арта түсті. Осы бағыттағы жұмыстар аясында тексеру комиссиясы 2017 жылы – 29, 2018 жылдың 1-жартыжылдығында 16 аудиторлық іс шараны жүзеге асырды. Мемлекеттік аудит жұмысы 2017 жылы 363 аудит объектісіне бөлінген 203,3 млрд теңге, 2018 жылдың 1-жартыжылдығында 226 объектіге бөлінген 82,1 млрд теңгені қамтыды. Қамтылған қаражат көлемі былтыр 2016 жылмен салыстырғанда 81,3 млрд теңгеге немесе 166,6 % көбейді.
2017 жылы жүргізілген шаралар нәтижесінде анықталған бұзушылықтар сомасы 10,3 млрд теңге, 2018 жылдың 1-жартыжылдығында 28,5 млрд теңгені құраған.
2017 жылы анықталған бұзушылықтардың ішінде қалпына келтіруге және бюджетке өтеуге жататыны 3,4 млрд теңге (33,2%) болса, қазіргі таңда 126,0 млн теңге ақшалай түрде, 3,2 млрд теңге есеп бойынша қалпына келтірілді (99,1%).
2018 жылдың 1-жартыжылдығында анықталған қалпына келтіруге жататын 724,7 млн теңге (2,5%) қаржылық бұзушылықтардың 389,2 млн теңгесі қалпына келтірілсе (53,7%), қалған 335,5 млн теңгесі орындалуда.
Жергілікті атқарушы органдар жүргізіп жатқан іс-шараларға қарамастан, мемлекеттік аудит объектілері тарапынан мемлекеттік сатып алу мен бюджетке түсетін түсімдер мен мемлекет активтерін пайдалануда анықталған бұзушылықтар саны 2016 жылмен салыстырғанда артып отырғаны байқалады.
Мемлекеттік аудит нәтижесінде жеке тұлғалардың және лауазымды адамдардың Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы заңнамасын бұзуы, Қазақстан Республикасының мемлекеттiк сатып алу туралы заңнама талаптарын сақтамау, бюджетке төленетiн салықтық емес төлемдердi және негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдерді толық немесе уақытылы төлемеу анықталып, материалдар уәкілетті органдарға жолданды. Олардың қатарында облыстық тексеру комиссиясының нұсқамаларын тиісінше орындамаған құрылыс саласы бар.
Жалпы алғанда, былтыр құқық қорғау органына – 1, сот және әкімшілік іс қарайтын уәкілетті органдарға 32 материал жолданып, жалпы көлемі 6,3 млн теңге, 2018 жылдың 1-жартыжылдығында 24 материал жолданып, оның ішінде 18 материал бойынша 1,6 млн теңге әкімшілік айыппұл салынған. Салынған әкімшілік айыппұл бойынша барлығы 7,9 млн теңге бюджет кірісіне өндірілген.
Мемлекеттік аудит нәтижесімен тәртіптік жауапкершілікке 2017 жылы – 222, 2018 жылдың 6 айында 106 лауазымды тұлға тартылған.
Тексеру комиссиясы жүргізген мемлекеттік аудит іс-шараларының қорытындысы бойынша бақылау объектілерінің қызметінде жүйелі бұзушылықтар мен кемшіліктер анықталуда.
Әсіресе, бухгалтерлік есеп жүргізу және қаржылық есептілікті жасау кезінде бұзушылықтарға жол берілгендігі белгілі болып отыр. Бюджеттік өтінімдердегі есептеулердің анықтығы мен негізділігі қамтамасыз етілмеуінен бюджет сапасыз жоспарланған. Осының салдарынан бюджеттік бағдарламалардағы түпкілікті нәтижелер көрсеткіштеріне қол жеткізілмеуде, мемлекеттік сатып алу рәсімдері сақталмауда.
Осыған сәйкес, облыстық тексеру комиссиясының ұйымдастыруымен осы жылдың 19 маусымында облыстық бюджеттік бағдарлама әкімшілері және Қызылорда қаласы мен аудандар өкілдері қатысқан семинар-кеңес өткізіліп, жоғарыда аталған мәселелер бойынша талқылау, түсіндірме жұмыстары жүргізілді.
Елбасының Жолдауында берілген тапсырмалардың орындалуын бағалаумен қатар, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нәтижелері бойынша бірыңғай дерекқорды қалыптастыру, тексеру комиссиясының ақпараттық жүйелерін Есеп комитетінің және уәкілетті органдардың, жергілікті атқарушы органдардың ақпараттық жүйелерімен интеграциялау, электрондық аудитті жүргізу мәселесін тәжірибеге енгізу де алдағы уақытта шешімін табуы тиіс міндеттердің бірі болып саналады.
Сәуле ҚҰЛЫМБЕТОВА,
облыс бойынша тексеру комиссиясының төрайымы.
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
