Елімізде 2020 жылғы 7 қаңтарда кейбір заңнамалық актілерге тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Қазір заң күшіне еніп, бұл бағытта тиісті жұмыстар атқарылуда. Ендігі кезекте «бір үй-бір бірлестік-бір есепшот» қағидаты жүзеге асады. Ол мүлік иелерінің бірлестігі коммерциялық емес ұйымын құру жолымен басқару органдарының қызметін реттеуге жол ашады.
Бұл міндетті атқаруға тиіс пәтер иелері кооперативтері тұрғындардан кең қолдау тапқан жоқ. Түсінбеушіліктер, түйткілдер бой көрсетті. Көпқабатты тұрғын үйлердің қараусыз қалғандары кездесті. Тұрғындар кооперативтердің тек қаржы жинаудан басқа ешқандай жұмыс атқармайтынын айтып, шағымданатын. Енді жаңа заң сол олқылықтың орнын толтырып, бұл бағыттағы жұмыстар жаңа деңгейге көтеріледі деген үміт бар.
– Тұрғын үй қатынастары туралы заңнамаға сәйкес кондоминиум объектісін басқаруды жүзеге асыру бойынша облыс аумағында меншік иелерінің бірлестігі (МИБ) және жай серіктестік (ЖС) құрылады. Бұл мақсатта тұрғындар арасында түсіндірме жұмыстары жүргізілді. Облыс бойынша 1222 көпқабатты тұрғын үй бар. Олардың 913-і жаңа басқару жүйесіне қосылды. Аталған құрылымдардың 12-сі меншік иелерінің бірлестігі болса, 901-і – жай серіктестік. Бұл көпқабатты үйлердің 575-і Қызылорда қаласында орналасса, аудандар бойынша Аралда 42, Қазалыда 106, Қармақшыда 56, Жалағашта 21, Сырдарияда 28, Шиеліде 69, Жаңақорғанда 16 үйді шамалайды, – деді облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасы басшысының орынбасары Қайсар Мұстафаев.
Ал, қалған 309-ы коммуналдық меншікте және үйлердің апаттық жағдайда болуына байланысты басқару ұйымдары талап етілмейді. Жаңа басқару органдарының мүліктерін әділет органына тіркеу жұмыстары жүріп жатыр. Кейбір үйлердің құжаттарын заңдастыру уақыт алуда.
Кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күтіп-ұстау үшін жинақ шоттарын ашу, көпқабатты тұрғын үй шығыстарының ең төменгі мөлшерін, коммуналдық қызмет көрсету ережесін бекіту жұмыстары жүруде. Жай серіктестіктер заңды тұлға болып саналмайды. Сондықтан қолданыстағы заңға өзгерістер енгізу жөнінде ұсыныстар жолданды.
Қазір басқарма туындаған мәселелерді көрсетіп, жаңа басқарудың толыққанды жүзеге асырылу уақытын жыл аяғына дейін созуға ұсыныстар жолдады. Қолданыстағы заңның 48-1-бабына сәйкес, көппәтерлі тұрғын үйлер басқарушысының функциясына кондоминиум объектісін басқаруға және ортақ мүлкін күтіп ұстауға жұмсалатын шығыстар сметасының жобаларын күнтізбелік бір жылға үй кеңесінің қарауына (келісуіне) ұсына отырып жасау міндеттелген. Сондай-ақ, үй кеңесінің кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін басқару және күтіп ұстау бойынша ай сайынғы есепті ұсыну мәселесі де қарастырылған, – деді Қайсар Мұстафаев.
Бұл тұрғындардың қажетті жұмыстар тізімін өз бетінше таңдап, жылдық шығындар сметасын жасауға мүмкіндік береді. Оны жиналыста бекіту арқылы ай сайынғы шығындар есептеледі. Әрбір үйдің тұрғындары кондоминиум объектісін басқаруға және күтіп ұстауға арналған шығыстар сомасын дербес белгілейді. Егер тұрғындар тарифтің мөлшеріне қарсылық білдірсе, онда меншік иелері бірлестігі төрағасы оны қайта қарауы тиіс.
Бұдан басқа, шығыстарды оңтайландыру үшін көпқабатты тұрғын үй пәтерлерінің меншік иелері басқару функцияларын тұрғын үй басқарушысына немесе ондаған үйді басқаруға алатын, аталған тұрғын үйлерді ұстауға байланысты мәселелерді кешенді шеше алатын басқарушы компанияға беруге құқылы. Тіркелген және қызметін жүзеге асыратын үй-жайлар (пәтерлер) меншік иелерінің кооперативтері, пәтерлер, тұрғын емес үй-жайлар меншік иелерінің тұтыну кооперативтері, тұтыну кооперативтері көппәтерлі тұрғын үйді басқару жөніндегі қызметті биылғы 1 шілдеге дейін жүзеге асыра алады. Бұл ҚР «Тұрғын үй қатынастары» заңының 7-тарау 42-бабындағы өзгеріске сәйкес жүзеге асырылады.
Атап өтерлігі, көппәтерлі тұрғын үйді, кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін салуға, күтіп-ұстауға және пайдалануға байланысты барлық қолда бар құжатты қабылдау-тапсыру актісі бойынша көппәтерлі тұрғын үй кеңесіне беруге тиіс. Оған қоса қабылдау-тапсыру актісіне қол қойылғаннан кейін заңнамада айқындалған тәртіппен таратуды жүргізуге міндетті.
– Айта кетсек, мүліктің меншік иелерінің бірлестігі заңды тұлға ретінде саналады. Ол – коммерциялық емес ұйым, оны төраға басқарады. Құрылым жарғыға сәйкес әрекет етеді. Басқарушыны жалдау мүмкіндігі бар. Жай серіктестік заңды тұлға емес. Аталған құрылымдар тұрғындардың қаражатымен үйді күтіп ұстайды. Ағымдағы және жинақ шоттары сіздің үйіңізге бекітіледі. Ал бос тұрғын емес үй-жайларды, жертөлелерді жалға беруден, жарнамадан және басқалардан табыс алу, үйді күрделі жөндеуге республикалық бюджеттен жеңілдікпен қаржыландыру алу мүмкіндігі бар. Жергілікті бюджет есебінен үйге техникалық тексеру жүргізе алады, – деді басқарманың тұрғын үй қатынастары және экономика бөлімінің басшысы Айгүл Ілиясова.
Оның айтуынша, жергілікті бюджет есебінен кондоминиум объектісін тіркеу, оның ішінде сіздің үйіңіздің жер учаскесін рәсімдей отырып, қаражат болған жағдайда қайтарымды негізде лифтіні жөндеу, ауыстыруды ұйымдастыру және қаржыландыруды жүзеге асыруға құқылы. Бірыңғай сәулеттік келбет беруге бағытталған қасбеттерді, шатырларды жай немесе күрделі жөндеуді ұйымдастыру, қаржыландыруды жүзеге асыруға құқылы.
Айта кетерлігі, штатта үйді күтіп-ұстауда қызмет көрсету бойынша қызметкерлер санының көп болмауы қажет. Қаражатты жұмсаудың ашықтығы, мұнда 30%-і басқаруға, ал 70%-і үйді күтіп ұстауға жұмсалады.
Әділжан ҮМБЕТ,
«Сыр бойы»
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
