Кеше «Өнер орталығында» «Заң мен тәртіп» тұжырымдамасы аясында қоғамдық қауіпсіздікті күшейту және өзара іс-қимылдың басымдықтары» тақырыбында форум өтті. Форум жұмысына облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев, ҚР Парламент Сенаты мен Мәжілісінің депутаттары Наурызбай Байқадамов, Мұрат Әбенов, Мархабат Жайымбетов, Абзал Құспан, облыс прокуроры Ризабек Ожаров, құқық қорғау органдары мен жауапты сала басшылары, қоғам қайраткерлері, зиялы қауым өкілдері қатысты.
Басқосуды ұйымдастырудағы мақсат – өңірде қоғамдық қауіпсіздік пен заңдылықты қамтамасыз ету бағытындағы мәселелерді талқылап, алдағы бірлескен маңызды міндеттерді айқындау. Қонақтар алдымен қоғамда заңдылық пен тәртіп қағидаттарын нығайту бағытындағы инновациялық озық дағдыларға негізделген жобалармен танысты. Одан кейін облыс әкімі Мемлекет басшысының әділетті, таза, қауіпсіз Қазақстан құру туралы тапсырмасын орындау барысын баяндады.
– Биыл 1 сәуірде 2025-2030 жылдарға арналған қоғамда заң мен тәртіп идеологиясын ілгерілету тұжырымдамасы бекітіліп, нақты міндеттер белгіленді. Өңірде «Заң мен тәртіп» қағидасын іске асыруда облыс прокуроры Ризабек Кәрімұлымен бірлесіп кешенді шараларды қолға алып, жаңа бастамаларға үздіксіз қолдау көрсетіп келеміз. Соңғы үш жылда полиция органдарының материалдық-техникалық базасын жақсартуға облыстық бюджеттен 8 млрд теңгеге жуық қаржы бөлінді. Биыл бұл мақсатқа 2 млрд 800 млн теңге бөлініп, заманауи құрылғылармен, жабдықтармен қамтамасыз етілуде. Біз полиция қызметін жаңғырту арқылы әрбір сақшының жұмыс өнімділігін арттыруға, заңсыздықтың алдын алуға, қылмыстарды жедел ашуға мүмкіндік беретін жаңа технологияларды енгізудеміз, – деді аймақ басшысы.
Еліміз бойынша полиция бөлімдерінің жедел басқару орталықтары алғаш рет өңірімізде ашылды. Бейнебақылау камераларының желісі көбейіп келеді. Барлық ауданда 539 бейнебақылау, 49 жылдамдық өлшеу камерасы орнатылды. Полиция қызметкерлеріне арнап заманауи құрылғылармен жабдықталған 128 автокөлік сатып алынды. Биыл тағы 31 қызметтік көлік беру, арнайы құрал-жабдықтар санын арттыру жоспарланып отыр.
Құқық қорғау органдарымен бірлескен шаралар нәтижесінде облыстағы ахуал тұрақты. Оның дәлелін статистикадан көреміз. 2015 жылы 6 мыңға жуық қылмыс тіркелсе, он жылдан кейін бұл көрсеткіш 1158-ге дейін азайды. Соңғы үш жылда құқықбұзушылықтың деңгейі едәуір төмендеді. Республикада тіркелген қылмыстық құқықбұзушылықтар саны жөнінен Қызылорда облысы ең төменгі позицияда тұр.
Облыс әкімі қызылордалықтарды қоғамда Президент ұсынған «Заң мен тәртіп» қағидатын орнықтыру, азаматтар үшін қауіпсіз орта құру, құқықбұзушылық профилактикасын жетілдіру жұмысына құқық қорғау органдарымен бірге атсалысуға шақырды.
Форумда Сенат депутаты Н.Байқадамов, мемлекет және қоғам қайраткері О.Асанғазы, Мәжіліс депутаттары М.Әбенов, А.Құспан сөз сөйледі.
Облыс прокурорының орынбасары Нұрболат Дүйсенбаев қадағалаушы органның бастамасымен қолға алынған жобалар нәтижесінде биыл қылмыс деңгейі 7%-ға төмендегенін жеткізді. Талдау нәтижесі қылмыстың басым көпшілігін адамдар мас кезінде жасайтынын көрсетті. Осы ретте «Қылмыссыз аймақ» жобасы аясында прокуратураның алкоголь өнімін сатуды шектеу туралы ұсынысына 100-ден астам кәсіпкер келіскен. Бүгінгі күні өңірде 7 ауылда дүкен егелері сөреден ішімдік атаулыны алып тастады. Қоғамдық ұйымдардың зерттеуіне сәйкес Қызылорда алкоголь өніміне ең аз қаражат жұмсаған үш облыстың қатарына енді.
– Қылмыстардың ішінде ең көп тіркелетіні – алаяқтық, әсіресе, интернет алаяқтығы. Оның басты себебі – әлеуметтік-экономикалық фактор және технологиялық прогресс. Қылмыскерлер заман ағымымен жаңа құралдарды қолдануда. Біз де ескі стереотиптерден арылып, заманауи жобалық тәсілдерге көштік. Жасанды интеллект мүмкіндігін кеңінен қолдану мақсатында «IT тергеу» жобасын іске қостық. Жоба аясында 820 қылмыстық іс бойынша 1300 ұялы телефон нөмірі тексеріліп, 3126 қылмыс ашылды. Сонымен қатар 270 дроппер анықталып, 434 млн теңге өндірілсе, хабар-ошарсыз кеткен 192 адам тәулік ішінде табылды. Бұған қоса қылмыстық құқықбұзушылықтың алдын алуға бағытталған «Aimap» және «Smart» жобаларын әзірледік. Жобалар қылмыстың себеп-салдарымен күресуге емес, оның алдын алуға жоғары мүмкіндік береді, – деді Нұрболат Дүйсенбаев.
Интернеттегі алаяқтықты дер кезінде ашу, сапалы тергеп-тексеру мақсатында «Киберпол» тобының құрамы жаңарып, ұжым кедергісіз қызмет жасау үшін арнайы ғимаратпен қамтамасыз етілді. Ал «Smart білезік» жобасы қылмыстың алдын алуға, сотталғандар мен күдіктілерді бақылау процесін цифрландыруға ықпал етеді. Кәмелетке толмағандар арасындағы құқықбұзушылық профилактикасы үшін «Urpaq» жобасы жүзеге асырылуда. Жоба аясында Telegram мессенджерінде «Urpaq» боты іске қосылды. Кәмелетке толмағандар бот арқылы білім беру ұйымдарындағы жәбірлеу фактілерін тез арада хабарлай алады.
Облыстық прокуратура балалар мен жасөспірімдердің бойында құқықтық сана, сыбайлас жемқорлық пен лудоманияға қарсы мәдениет, буллингке жол бермеу негіздерін қалыптастыруға бағытталған «Adal bala» цифрлық білім беру порталын әзірледі. Жиында порталдың мақсаты баяндалған бейнежазба көрсетілді. Жоба авторлары порталдың жергілікті жастар арасында жаңа құқықтық мәдениетті қалыптастыру алаңы болатынына сенімді.
Назерке САНИЯЗОВА,
«Сыр бойы»
