Сауатты оқырман Нобель сыйлығының лауреаты, атақты «Тынық Дон» романының авторы Михаил Шолохов есімінен хабардар деп ойлаймын. Сол Шолохов өткен ғасырдың 30-шы жылдары есімі Сталинге белгісіздеу болса да хат жазады. Өзінің Дон өлкесіндегі ауданда кәмпескенің озбырлықпен жүргізіліп жатқанын, оның басы-қасында жүрген райкомның хатшысын, НКВД бастығын әшкерелеп жазады. Тап жауларымен күрестің сол уақытта қаншалықты өрістеп тұрғанын ескерсек, Шолохов өміріне де қауіп төнген. Себебі Сталин хаттағы фактілерді тексеруге Мәскеуде арнайы комиссия құрған еді. Тексеру бойынша Кеңес өкіметінің жергілікті жердегі өкілдері қатаң жазаланады. Бірақ Михаил Шолоховқа да оңай соқпайды. Өміріне қауіп төнгенін біліп, Мәскеуге келеді. Сталинге кіреді. Сталин:
– Көп былықтардың бетін аштың. Жауың көбейді. Жеке өмірің үшін қорықпайсың ба? – деп сауал қойғанда жазушы:
– Сталин жолдас қорғайды деген ниетпен алдыңызға келіп отырған жоқпын ба? – деп жауап береді.
Сталин табиғатынан ойын бүкпесіз айтатынды құрметтейтін. Шолохов қоғамдағы теріс құбылысқа, қылмысқа немкеттілік танытпады. Көсем де мәрттік танытып, астанада қалуына көмектеседі. Куәгерлердің айтуынша, кейін Шолохов елінде тұрақтап қалады. Бірнеше белгілі шығармалар жазады. Әлем таныған жазушы атанады. Сталин жазушыны сырттай бақылап, соғыстан кейін өзінің қабылдауына шақырады. Хал-жағдайын сұрасқан соң көсем өзіне тән байыпты сауалын көлденең тартып:
– Сізді көп ішеді дейді ғой. Бұған не айтасыз? – дейді.
Шолохов іркілместен: «Қызғаныш пен іштарлыққа толы мына ит өмірден қалай ішпейсіз, Сталин жолдас?! – деп жауап беріпті.
Сталин қабылдауына шақырған жазушыға еш жауап қатпастан үнсіз шығарып салған көрінеді. Қаншалықты қажет болды? Не үшін шақырды, бұл көсемнің өзіне ғана мәлім. Сталин талай адамдарға өздері күтпеген сауалдар қойған. Олардың жауаптарын тыңдаған империяның бірінші басшысы Кеңес Одағының алғашқы жылдарындағы науқандық шаралардың қаншалықты деңгейде және қалай жүріп жатқанын НКВД, атқарушы билік арқылы ғана емес, басқа, тіпті қарапайым көздерден де біліп отырған. Өйткені ол – үлкен елді, халықты билеген тұлға. Оған Шолохов сияқты талантты жазушының араққа салынғаны түк емес, ол барлығын білгісі келеді, ынтызар. Ет пен сүйектен жаралған пенде ретінде әр нәрсеге қызығушылығы және бар. Биліктегі өзіне бағыныштыдан гөрі сезімнің адамдарымен сөйлескісі, ой бөліскісі келеді.
Айталық, қазір Ресей халқы үшін Сталиннің репрессиялық зобалаңынан гөрі кітап оқыған зеректігі, елдегі жағдайға толық қанығу үшін жай адамдарды тыңдай білу қасиеті, халыққа жанашырлығы барынша маңызды болып табылады.
Бүгінгі күннің басты мәселесі ретінде Батысты, Еуроодақты Путиннен кейін кім Президент болуы мүмкін деген сауал жиі мазалайды. Ресей қаруын күшейтіп, сол Батысқа қазір пысқырып қарағысы жоқ. Жаралы аю Днестр өңірі, Украина, Қарабақ үшін жанын да, тәнін де жаралауға дайын. Путиннің саясаты жалғаса ма? Оның орнына келуі мүмкін адамдардың қатарында радикалды пиғылдылардың болуы ықтимал деген болжам бар. Орыс мұжығы жалпы кедей болғандықтан осындай адамдарды қалайды. Ендеше, біз етек-жеңімізді қымтап, кез келген жағдайға дайын болуымыз керек. Бұл – өмір шындығы.
Жолдасбек АҚСАҚАЛОВ
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
