Тәуелсіз Қазақстанда алғашқы болып қабылданған заңдардың бірі –1993 жылғы сәуірдің 14-дегі «Жаппай саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау туралы» ҚР Заңы болды. Сонымен қатар, Елбасының Жарлығымен 1997 жыл – Қазақстанда Жалпыұлттық татулық пен саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу жылы болып жарияланды. Сол уақыттан бері жыл сайын 31 мамыр күні саяси қуғын-сүргін құрбандарына тағзым ету шаралары өтеді.Осы күні қаладағы ашаршылық және саяси қуғын-сүргін құрбандарына арналған мемориалдық ескерткіш алаңында өткен митингке облыс әкімі Қ.Көшербаев қатысты. Алдымен сол бір зұлмат заманның қаһарлы көрінісін бейнелейтін сахналық қойылым назарға ұсынылды. Жазықсыз жазаға ілініп, өзегін ащы зар тілген Темірбек Жүргенов, Тұрмағанбет Ізтілеуовтердің болмысы сомдалып, олардың сол сәттегі жан толқынысы санада жаңғырып өтті. Бір сәт үнсіздік жарияланды. Осыдан соң ескерткішке тағзым гүлі қойылды.
Митингте сөз алған облыс әкімі кешегі ХХ ғасырдың басында кең- байтақ қазақ елі миллиондаған кеңестік азаматтардың жер аударылған мекеніне айналып, халықтарды күштеп ұжымдастыру, «халық жауларын» анықтау бойынша жүргізілген солақай саясаттың құрсауында жүз мыңнан астам адам қуғынға ұшырағанын атап өтті.
Деректерге қарағанда, бір ғана Қызылорда облысында 81 адам кәмпескеге ілініп, 10920 ірі қара, 47299 ұсақ мал тәркіленген. Мұрағат қорындағы құжаттар дерегі 1937-1938 жылдары «халық жауы» деген жаламен 314 адам сотталып, жазаланғанын жеткізеді. Тарихшылар мәліметінше, Одақ бойынша 1927-1953 жылдары миллиондаған жан, оның ішінде Қазақстанда 103 мың адам қуғын-сүргінге ұшыраған. Олардың 25 мыңы атылған.
Саяси қуғын-сүргін зардабын тартқан түрік халқының ұрпағы Дильфура Байрактарова:
– Мен сол бір зұлмат заманда Қазақстанға, оның ішінде қасиетті Сыр өңіріне депортацияланған түрік халқының ұрпағымын. Елбасы Алаштың анасы атаған Сыр өңірі осынау қиын-қыстау шақта қаншама ұлт пен ұлысқа пана болды?! Қазақ халқының кең құшағы, қамқор пейілінің арқасында тереңге тамыр жайып, ұрпақ тараттық. Біздің ортақ үйіміз – Қазақстан! Сондықтан елімізге, Отанымызға адал қызмет ету – азаматтық борышымыз, – дейді.
Митингке халық көп жиналды. Барлығы да ескерткішке гүл шоқтарын қойып, бабалар рухына тағзым етті.
Осы күні кешке Н.Бекежанов атындағы облыстық қазақ музыкалық-драма театрында драматург, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Рахымжан Отарбаевтың «Нарком Жүргенов» спектаклінің қойылымы өтті. Спектакль «Темір наркомның» өмірі және қазақ халқын ағарту ісіне бағыттаған еңбегі туралы баяндайды.
Ғазиза ӘБІЛДА,
«Сыр бойы».
«Сыр бойы».
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
