Көптеген қызылордалық бүгінде мұнай өндіруші және оларға сервистік қызмет көрсететін компанияларда еңбек етіп жүр. Олардың әрқайсысы кемінде отбасындағы бес адамды асырап отыр. Сондықтан қызметкерлердің жалақыны арттыру, жұмыстан қысқартпау туралы талабы орынды. Әлеуметтік әріптестік және еңбек қатынасын реттеу жөніндегі облыстық үшжақты комиссия отырысында облыс әкімі Гүлшара Әбдіқалықова тараптарды тыңдады.
Күн тәртібі бойынша алдымен облыстық еңбек саласындағы бақылау басқармасының басшысы Төреахмет Жолымбетов баяндама жасады.
Айтуынша, былтыр кәсіпорындар мен мекемелерді тексеру нәтижесінде 188 заңбұзушылық анықталған. Нұсқама бойынша соның 165-і жойылды. Ал 20 кәсіпорын 4648 жұмысшысына 618 млн теңге жалақы қарызын қайтарды. Жыл басында банкрот болған «Фотон» серіктестігінің 1 қызметкерге 3,7 млн теңге берешегі бар.
– Қаңтар, ақпан айларында мұнай және мұнай сервисі компанияларында, оның ішінде «СНПС-Ай-Дан Мұнай», «Сибу-Қызылорда», «Қуат-Амлон Мұнай», «ПетроҚазақстан Құмкөл Ресорсиз», «CNEC», «ТұзкөлМұнайГаз Оперейтинг» компанияларының жұмысшылары жалақыны арттыруды, ұжымдық шарт талаптарының сақталуын және оны өзгертуді талап етті. Облыс әкімдігі мен құзырлы мемлекеттік органдардың өкілдері компанияларда түсіндіру шарасын жүргізді, – деді Т.Жолымбетов.
Нәтижесінде «Қуат-Амлон Мұнай» ұжымдық шартта көрсетілген барлық әлеуметтік төлемді сақтап қалды. «СНПС-АйДан-Мұнай» коронавирус пандемиясы кезінде қызметкерлерге ең төменгі жалақы көлемінде материалдық көмек берді. Биылдан бастап вахталық әдіспен еңбек ететіндердің жалақысын – 15, оның ішінде 4, 5-дәрежелі жұмысшылар үшін қосымша 12 процентке жоғарылатуды ұйғарды. «Сибу-Қызылорда» жыл басында тарифтік еңбекақыны 20 процентке арттыру, вахталық жұмысшылар үшін 10 процент үстемеақы қосу туралы шешім қабылдады.
Басқарма басшысы аталған ұжымдарда ахуал тұрақты екенін жеткізді. Алайда, кейбір компания өкілдері ұжымдық шарттың, келісу комиссиясы мен өндірістік кеңестің жоқтығына наразы. «Айлығымызды көбейтсе» деген талабы тағы бар. Бұл жағдайды шиеленістіре ме деген қауіп жоқ емес.
Облыстық кәсіподақтар орталығының төрағасы Серік Сермағамбетов еңбек дауының басты 5 себебін атады. Олар – жалақының маңдай терге лайық болмауы, жұмыс беруші мен жұмысшы арасында ашық байланыстың жоқтығы, еңбекті қорғау және еңбек қауіпсіздігі шартының тиісті деңгейде орындалмауы, кадр саясатындағы әділетсіздік, тұрмыстық жағдайдың төмендігі.
– Жүйелі жұмыстың бірден-бір тетігі – ұжымдық шарт. Бүгінде мұндай шарт барлық кәсіпорын мен ұйымның 63 процентінде ғана тіркелген. Ұжымдық шарт саны жөнінен облыс – 7-орында. Бұл жерде санға емес, сапаға баса мән берілуі тиіс, – деді С.Сермағамбетов.
Комиссия отырысында бірқатар компанияның лауазым иелері мен кәсіподақ өкілдері шиеленістен кейінгі жұмысқа тоқталды. Аймақ басшысы жалақының уақытылы төленуі қатаң бақылауда болып, шиеленіс өршімес үшін жедел әрекет атқарылуы қажеттігін қаперге салды. Сондай-ақ ұжымдық шарт жасауда үшжақты комиссия келісімін алу, ондағы талаптардың орындалуы назардан тыс қалмауы тиіс. Компания басшыларына жұмысшыларға барынша қолдау көрсетіп, заңнамаға сәйкес еңбегіне орай үстемеақы төлеп, оларды мүмкіндігінше қысқартпауды тапсырды.
– Өңірдегі өнеркәсіп өндірісінің 60 процентке жуық үлесі мұнай-газ саласына тиесілі. Мұнай өндіру көлемі жылдан-жылға қысқарып барады. Сондықтан осы саладағы қызметкерлердің қысқаруы, жалақының мардымсыздығы, оны кешіктіру жағдайларын тұрғындар жиі көтеріп жүр. Мәселелердің оң шешім табуына ықпал ету өте маңызды. Өйткені бұл қоғамдық-саяси ахуалдың тұрақтылығына әсер етеді, – деді өңір басшысы.
Облыс әкімдігі мен прокуратура әлеуметтік шиеленіс ошақтарының картасын ай сайын жаңартып отыр. Өткен жылы шетелдік жұмыс күшін тартқан 24 кәсіпорын тіркелді. Оларда 8023 қазақстандық жұмыс істейді. Ал шетелдік жұмыс күшін тартуға 356 квота бөлінді. Тексеру нәтижесі еңбекақы төлемінде теңсіздік жоғын көрсетті.
Сонымен қатар, жұмыс берушілер қызметкерлердің еңбек шарттарын бірыңғай есепке алу жүйесіне енгізу қажет екенінен хабардар. Атқарылған жұмыс нәтижесінде биыл 1755 жұмыс берушіде 93602 еңбек шарты пайда болды.
Облыс әкімі құзырлы орындарға әлеуметтік еңбек дауының алдын алу бағытында бірқатар тапсырма берді.
– Жазатайым оқиғалар жиі тіркелген компания басшыларының, кәсіподақ өкілдерінің қатысуымен тыңдау өткізу керек. Салалық кәсіподақ ұйымдарымен бірге шетелдіктердің қатысуымен құрылған компаниялардағы еңбек дауларын, еңбек қатынасын бақылауды күшейту керек. Жергілікті бұқаралық ақпарат құралдарында, әлеуметтік желілерде халыққа еңбек заңнамасының негіздерін түсіндіру шараларын күшейту маңызды, – деді аймақ басшысы.
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
