Қазір қоғамның алдында тұрған басты мәселелердің бірі – кәмелетке толмаған жасөспірімдер арасындағы қылмыстың, құқықбұзушылықтың, өсуіне жол бермеу, оның алдын алу. Статистикаға жүгінсек, қоғамдық тәртіпті бұзатын, құқықбұзушылықты, қылмысты жасайтын, сондай-ақ ішкі істер бөлімдерінде есепте тұрған жасөспірім балалардың басым бөлігі жайсыз отбасылардан шыққан.
Кейбір ата-аналар өз баласының тағдырына алаңдамайды, олардың үйден және мектептен тыс бос уақытында немен айналысып жүргенін бақыламайды, қадағаламайды. Ата-ана мен оқу орындары тарапынан тиісті бақылаудың болмауы да – құқықбұзушылыққа, қылмысқа итермелейтін фактор. Жасөспірім құқықбұзушылық пен қылмысты ішімдік, есiрткi, психотроптық заттардың әсерінен жасайтыны құпия емес. Мәселен, түнгі ойын-сауық орындарында жасөспірімдер алкогольдік ішімдіктің неше түрлісін ішіп, есiрткi, психотроптық заттарды қолданып құқықбұзушылыққа, қылмысқа баратын жағдайлар жиі кездеседі. Өйткені ішімдік пен есірткі оларды қылмыс жасауға итермелейді, ықпал етеді.
Елімізде кәмелетке толмаған жасөспірімнің ата-ана бақылауынсыз түнгі уақытта тұрғын жайдан тыс жерде жүруінің өзі әкімшілік құқықбұзушылыққа жатады, ол үшін тіпті әкімшілік жаза да қарастырылған. Мәселен, Әкімшілік құқықбұзушылық туралы кодекстің 442-бабына сәйкес, кәмелетке толмағандардың түнгі уақытта заңды өкілдерінсіз сағат 22-ден таңғы 6-ға дейін ойын-сауық мекемелерінде болуы заңды өкілдеріне үш айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға сағат 23-тен таңғы 6-ға дейін болуы ескерту жасауға әкеп соғады.
Осы көрсетілген әкімшілік жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде қайталап жасалса, жеті айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салынады.
Алайда, бұл ережелерді жасөспірімдердің барлығы бірдей сақтай бермейді. Ата-ана бақыламағандықтан тұрғынжайдан тыс жерге кетіп, құқықбұзушылықтар мен қылмысқа барады. Тәжірибе көрсеткендей, кәмелетке толмаған кейбір жасөспірімдер мұның соңы неге əкеліп соғатынына аса мəн бере қоймайды, түсінбейді, жеткілікті ұқпайды. Сол себепті ата-ана балаларына дұрыс тәрбие беруі, жүріс-тұрысын күнделікті бақылауы, жасөспіріммен жақын және ашық сөйлесіп, оның айналасындағы достары мен таныстары туралы хабардар болуы қажет. «Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім – адамзаттың қас жауы, ол келешекте оның барлық өміріне апат әкеледі» деп Әбу Насыр әл Фараби бабамыз айтқандай, бала тәрбиесіне қоғам болып көңіл аудару қажет. Жасөспірімдерге заң туралы ұғындыру да міндет.
Л.АХМЕТОВА,
Қызылорда КПБ ЖПҚб
ювеналды полиция бөлімшесінің бастығы,
полиция подполковнигі
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
