Биыл жер-жаһандағы ең сұрапыл соғыстың аяқталғанына 74 жыл толып отыр. Арада қанша уақыт өтсе де қайғылы қантөгістің қасіретін санадан сызып тастау әсте мүмкін емес. Төрт жыл бойы от пен оқтың ортасында ерлік үлгісін көрсетіп, батырлық танытқан ерлер есімі тарихта алтын әріппен жазылып қалатыны анық.
«Өткеніңді еске алсаң – өскеніңнің белгісі» дейді дана халқымыз. Бұл мақалада біз екінші дүниежүзілік соғысқа қатысушы Әлжан Жалғасбаев туралы әңгімелемекпіз. Ардагердің өзі өмірден өтсе де, жасаған ерлігі ешқашан ұмытылмақ емес. Еңбек және соғыс ардагері, гвардия подполковнигі Ә.Көшенұлы 1920 жылы Жалағаш ауданында дүниеге келген. Гитлершіл Германия тұтқиылдан тап бергенде жасы жиырмадан асқан жігіт Мәскеу түбіндегі әскери училищеде оқып жүрген еді. Ол өзге серіктерімен бірге әскери өнерге машықтанып, білімін жетілдіріп жүрді. Бірақ қалың қолды жаудың Мәскеу түбіне жақындап қалғаны жас жігіттердің мазасын қашырды. Училище курсанттары әскери оқуды уақытша тоқтатып, фашистерге қарсы қан майданға шықты.
Кейіпкеріміздің әскери өмір жолы Подольск қаласынан басталды. 1941 жылы Можайск қаласын қорғау жолындағы ұрысқа қатысты. Сол күздегі соғыста курсанттар жаумен алты сағат бойы үзіліссіз шайқасып, қатары сиреп қалды. Зеңбірекшілер командирі болған Ә.Жалғасбаев училищеге «Ерлігі үшін» медалімен оралды. Сол жылы Литваның Шуляй қаласында болған шайқас бірнеше күнге созылды. Жерлесіміз басқарған батарея жауынгерлері дүркін-дүркін шабуылға шыққан фашистердің өзін зор шығынға ұшыратты. Жаудың кері шегінуден басқа амалы қалмады. Сұрапыл ұрыс даласындағы ерен ерлігі үшін батареяның 3 жауынгері Совет Одағының Батыры атағымен марапатталды.
Аталған батарея Кенигсберг қамалын алуға да араласты. Жаудың ондаған танкі мен басқа да қару-жарағын істен шығарды, осынша атыс нүктесін жойды. Жауынгер Батыс, Брянск, Балтық бойы, Үшінші Беларусь майдандарында 50-ден астам қала, станса мен елді мекенді жау басқыншылығынан азат етуге қатысты. Сан мәрте ауыр жараланғанына қарамастан қатарға қайта қосылып отырды.
Соғысқа бастан-аяқ қатысқан майдангердің ерлігі елеусіз қалған жоқ. Оның ішінде бірінші дәрежелі «Ұлы Отан соғысы» орденімен екі рет, екінші дәрежелі орденімен бір рет, «Қызыл Жұлдыз» орденімен екі мәрте, «Александр Невский», «Қызыл Ту» ордендерімен, басқа да медальдармен марапатталды.
Ә.Жалғасбаев майдан даласынан елге оралған соң халық ағарту ісіне еңбек сіңіріп, саланы жылжытуға күш-жігерін жұмсады. Атап айтқанда, Оңтүстік Қазақстан облысы Свердлов ауданындағы Тегістік, Жамбыл облысындағы Микоян, Қызылорда облысындағы жұмысшы жастар және Тасбөгет кентіндегі №11 қазақ мектептерінде мұғалім болып қызмет етті. Әсіресе, жұмысшы жастар мектебі мен Жамбыл облыстық мәдениет бөліміне басшылық жасаған уақытта ұйымдастырушылық қабілетінің, білім-біліктілігінің жоғары екенін байқатты. Ұлағатты ұстаз еңбегінің арқасында №11 мектептің әскери-патриоттық іс-тәжірибесі өңір мектептеріне үлгі ретінде таратылды. Ол жабдықтаған арнайы кабинет облыс үшін үлгілі тәжірибе орталығы болғанын білетін жұрт әлі айтып жүр.
Жеңісті жақындатуға ерен үлес қосқан соғыс ардагерінің қажырлы күш-қайраты ешқашан ұмытылмақ емес. Бұғанасы қатып, буыны бекімей тұрып, күндіз-түні бел шешпестен Отан үшін қызмет қылған аталарымыздың өмірі бізге үлгі-өнеге.
Назерке САНИЯЗОВА.
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
