Қазіргі уақытта заңды орындалмаған сот актілері немесе шешімдері қоғамда жиі кездесетін мәселе болып отыр. Бұл құқық бұзушылықтарға байланысты борышкерлерге әкімшілік шаралар қолдану заңнамалық тұрғыда қарастырылған және Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы кодексінде нақты белгіленген.
Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы кодексі (ӘҚБтК) 669-бабының 1-бөлігіне сәйкес, сот актісін орындамаған тұлғаларға қатысты әкімшілік шаралар қарастырылған. Осы баптың негізінде сот шешімі орындалмаған жағдайда, борышкерге әкімшілік жаза қолданылуы мүмкін. Бұл бап борышкердің міндетін орындамауының құқықтық жауапкершілігін күшейту мақсатында енгізілген.
ӘҚБтК-нің 669-бабының 1-бөлігінде былай деп жазылған: «Сот актісін немесе сот орындаушысының талаптарын орындамағаны үшін борышкерге әкімшілік жаза салынады». Бұл заң нормасы, ең алдымен, азаматтардың және заңды тұлғалардың заңға бағынуына, сот шешімдерінің орындалуына кепілдік береді. Бұл құқықтық норманың жүзеге асуы қоғамда әділеттілікті қамтамасыз етуге бағытталған.
Сот актісін орындамау – азаматтардың құқықтары мен мүдделерін бұзу болып табылады. Сот шешімдерінің орындалмауы көбінесе қарыз немесе алимент төлемей жүрген борышкерлермен байланысты болады. Сондай-ақ, сот шешімін орындамау мемлекетке, жеке тұлғаларға немесе заңды тұлғаларға келтірілген шығындарды өтемеу сияқты салдарға да әкеп соғуы мүмкін.
ӘҚБтК-нің 669-бабының 1-бөлігінің талаптарына сәйкес, егер борышкер сот шешімін орындамаса, оған әкімшілік шара ретінде айыппұл салынады. Сонымен қатар, сот орындаушыларының және құқық қорғау органдарының қолданатын шаралары:
1. Айыппұл салу: Борышкерге сот актісін орындамағаны үшін айыппұл салынады. Бұл айыппұл сомасы қарыздың мөлшеріне, борышкердің жағдайына байланысты өзгеріп отырады.
2. Құқықтарды шектеу: Егер борышкер сот актісін орындаудан бас тартса, оның белгілі бір құқықтары, мысалы, мүлікке ие болу, көлік құралын тіркеу, шетелге шығу құқықтары шектелуі мүмкін.
3. Мемлекеттік органдардың қолдауымен орындалатын шаралар: Сот орындаушысы немесе құқық қорғаушы органдар мемлекеттік органдар арқылы борышкердің мүлкін тәркілеуді талап етуі мүмкін. Бұл шара борышкердің қарызын өтеу мақсатында жүзеге асырылады.
Борышкердің сот актісін орындамауы азаматтық қоғамның құқықтық негіздеріне қауіп төндіретін маңызды мәселе болып табылады. Қазақстан Республикасының ӘҚБтК-нің 669-бабының 1-бөлігі бойынша сот актісін орындамағаны үшін әкімшілік шаралар қолдану борышкерді өз міндеттерін орындауға ынталандыруға бағытталған. Бұл шаралар сот жүйесінің тиімділігін қамтамасыз етіп, заңдардың орындалуына кепілдік береді.
Сондықтан, әр азамат заңға бағынуы, сот шешімдерін орындауы тиіс. Бұл қоғамдық әділеттіліктің сақталуы мен мемлекеттің құқықтық жүйесінің жұмыс істеуі үшін маңызды.
А.Оразбаева,
Мемлекеттік сот орындаушы.
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<