Бейсенбі және жұма күндері облыс әкімі Гүлшара Әбдіқалықова Арал, Қазалы және Қармақшы аудандарына барып, ондағы бірқатар нысандарды аралады. Аталған өңірлердегі қазіргі ахуалға байланысты жағдайды сараптап, Covid-19 індетімен күресудегі жұмыс барысымен де танысты.
Аймақ басшысы алдымен Арал ауданында болды. Аудан орталығы – Арал қаласына аялдап, осындағы теміржол үстінен салынатын аспалы көпір орнына барды.
Аралдықтарды толғандырып жүрген ең өзекті мәселелердің бірі осы. Себебі пойыз өткенде екі жақ беттегі тұрғындар үшін ұзынсонар кептеліс пайда болатын. Көлік қозғалысына қиындық тудырғанымен қоймай, кезек күттірмейтін жедел жәрдем мен өрт сөндіруші қызметінің де қатынасына оңай соқпай тұр. Пойыз жүрген уақытта өткел жабылып, 2-2,5 шақырымға дейін кептеліс түзіледі. Өткел құрылысы салынған жағдайда аталған мәселе шешілері анық. Сондықтан теміржол үстінен көпір салу аудан халқы үшін өте маңызды.
– Мұндай мәселе бізде екі ауданда болды. Бірі – Шиелі болса, екіншісі осы – Арал. Шиелідегі көпір мәселесі былтыр шешілді. Қазір Арал қаласының өзінде қырық мың халық бар. Теміржолдың екі жағында орналасқан тұрғындар үшін бұл қиындық туғызып тұр. Өйткені, қаладағы көлік қатынасы бір ғана теміржол өткелі арқылы жүргізілуде. Жоба-сметалық құжаттамасын дайындауға қаржы бөлінді. Көпір құрылысына бюджеттен ақша бөлінсе, бұл мәселе түбегейлі шешіледі, – дейді облыстық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасының басшысы Мұрат Тілеуімбетов.
Бүгінде аудан бюджетінен бөлінген 9,8 млн теңгеге көпірдің техникалық-экономикалық негіздемесі әзірленіп, мемлекеттік сараптамадан өткізілген. Ұзындығы 83 метр болатын аспалы көпірдің жоба-сметалық құжаттамасын дайындауға 33 млн теңге қаржы қажет.
Облыс әкімінің Арал ауданындағы сапары «Барсакелмес» мемлекеттік табиғи қорығында жалғасты. Қорық Қазақ ССР Халық Комиссарлар Кеңесінің шешімі бойынша 1939 жылы құрылған. Өткен жылдың тамыз айында Үкімет қаулысымен Сырдария өзенінің Арал теңізіне құяр сағасынан 2300 гектар жер қорық меншігіне беріліп, бүгінде жалпы аумағы 163 126 гектарды құрайды. Мұнда қазір 57 адам қызмет атқарады.
– Дәл бүгінде осы жердің басты байлығы – 630 бас құлан қорық шекарасын мекендейді. Негізінде үш бөлікке бөлінген. Сексеуіл орманы жеткілікті. Жануарлар көбіне Қасқақұлан аймағында жүреді. Мұнда үш су скважинасы орналасқан. Құлан, сирек кездесетін ақбөкен, қарақұйрық осындағы суаттан су ішіп, үнемі қадағаланып тұрады, – дейді қорық директоры Зәуреш Әлімбетова.
«Барсакелместе» өзекті өсімдіктер флорасына жататын шөптің 325 түрі бар. Жылдың әр мезгілінде 250 түрлі құстар кездеседі, оның ішінде 33 түрі «Қызыл кітапқа» енгізілген.
Мұнан соң аймақ басшысы А.Байтұрсынов ауылдық емханасының жұмысымен танысты. Алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсететін емдеу мекемесінің 140 маманы 15 мыңнан аса тұрғынға қызмет етеді. Айта кету керек, мұнда COVID көрсеткіші күрт көбейген жағдайда қосымша жабдықталған 100 төсек-орын дайындалған. Емхананың үшінші қабатында 2 егу бөлмесі, егуге дейінгі және егуден кейінгі зал және 2 дәрігер бөлмесі орналасқан. Облыс әкімі емхана дәрігерлеріне індетпен күресті барынша белсенді жүргізуді және тұрғындар арасында екпе жайындағы түсіндірме жұмыстарын жандандыруды нықтап тапсырды.
Өңір басшысы Арал ауданындағы индустриялық аймақты да аралады. Ондағы «QAZAQ CAMEL» ЖШС-ның «Түйе сүтінен құрғақ ұнтақ дайындау» зауытының құрылысымен танысты. Аталған нысан – түйе сүтін өңдейтін облыстағы алғашқы зауыт. Жобаның құны – 1,5 млрд теңге. Қазір цех құрылысы толық аяқталған. Енді құрылғыларды орнату жұмыстарын жүргізетін мамандарды күтіп отыр. Биыл қыркүйек айында толық іске қосылатын зауытта 23 адам жұмыспен қамтылады деген жоспар да бар.
Сапар аудан орталығында салынып жатқан №71 мектеп-интернатының құрылыс орнында жалғасты. Бас мердігер «SCS Инжиниринг» ЖШС құрылысты осы сәуір айынан бастаған. Мектеп-интернат жыл аяғына дейін пайдалануға берілуі тиіс. Аймақ басшысы мердігер мекемеге құрылысты уақытында әрі сапалы аяқтауды жүктеді.
Былтыр Арал қаласында салынған 4 пәтерден тұратын 1 қабатты 10 тұрғын үй де назардан тыс қалған жоқ. Мердігер мекемелер «Арал-су-құрылысы» мен «Наурыз құрылыс» ЖШС үйлердің құрылысын былтыр уақытында бастап, толық аяқтаған.
Облыс әкімі «Қазақстан Аквакультура ЛТД» ЖШС-ның «Балықты тереңнен өңдеу және пластик қайық дайындау» цехының жұмысымен де танысты. Бұл өндіріс орны іске қосылса, жылына 4 мың тонна балық өнімдерін дайындай алады. Ал өнім ішкі нарық пен ТМД елдерінен келетін сұранысқа сай жөнелтіп отырады. Жергілікті жерден 50 адамды тұрақты жұмысқа тұрғызу көзделген.
Осы сапарында облыс басшысы Сексеуіл кентіне барды. 13 мың халқы бар кентте бала санының өсімі байқалады. Оған дәлел – биыл ақпан айында құрылысы аяқталған 300 орындық мектеп. Темір жолдың бергі бетінде орналасқан тұрғындар ұсынысы әу баста ескеріліп, жаңа №283 орта мектеп құрылысы дер уақытында аяқталды. Алдағы оқу жылында балалар жаңа білім шаңырағының табалдырығын аттайды.
Одан әрі Гүлшара Әбдіқалықова «Қазақстан темір жолы ҰК» АҚ-ның теміржолшыларға арнап салып жатқан 38 екі пәтерлі тұрғын үйге барды. Бас мердігер «Базис СК» ЖШС тұрғын үйлердің құрылысын 2014 жылы бастаған. Қазіргі уақытта 8 үй пайдалануға берілсе, қалған 30 үйдің құрылысы аяқсыз қалған. Өңір басшысы аталған мәселенің шешу жолдарын талқылады.
Облыс әкімі бастаған делегация Жақсықылыш кентіндегі «АралТұз» АҚ-да болды. Ас тұзы және техникалық тұз өндірумен айналысатын кәсіпорын осыған дейін екі испан цехын іске қосқан еді. Бұл зауыттағы еңбек өнімділігін екі есе арттыруға, 1200-ден астам адамды жұмыспен тұрақты қамтамасыз етуге мүмкіндік берді. Өндіру және өткізу көлемі үш еседен асты, экспорттық өнімнің үлесі 75%-ке жетті. Былтыр құны 8,8 млрд теңгені құрайтын 480,2 мың тоннаның өнімі өндірілсе, 6,7 млрд теңгенің 317 мың тоннадан аса өнімі экспортталған. Бүгінде үшінші испан цехының құрылысын жүргізіп жатқан өндіріс басшылығы бұл цехтың жылына 120 мың тонна тұз өндіруге қабілетті екенін айтып отыр.
– Үшінші цехтың құрылысы бітуге таяу, алдағы айларда іске қосылады. Қазіргі кезде тұтынушылардың өнімге қояр талабы зор екенін байқап, сапасына баса мән беріп келеміз. Испан технологиясын пайдаланып, осы цехты іске қоссақ тағы да 200 адам жұмысқа алынады. Ал бұдан шыққан өнімнің 20 проценті ішкі нарыққа бағытталса, қалған 80 проценті шетелге экспортталады, – деді кәсіпорынның әлеуметтік мәселелер жөніндегі директоры Нағашыбай Әуесханов.
Жақсықылыштағы сапар барысында зауыттың перспективалық жоспарларымен танысқан аймақ басшысы облыстық индустриалдық-инновациялық даму басқармасының басшысына жобаның іске асырылуына барынша қолдау көрсетуді тапсырды. Инвесторға қолайлы жағдай жасап, зауыттың дер кезінде іске қосылуына атсалысу қажет.
Гүлшара Әбдіқалықованың Арал ауданындағы жұмыс сапары Сапақ елді мекені мен Аралқұм ауылдық округінде қорытындыланды. Облыс әкімі бұл ауылдарда ардагерлермен және тұрғындармен кездесіп, ауылдық округтердің әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерімен танысты. Сондай-ақ тұрғындарға пандемия жағдайында сақтану шаралары туралы айтып, екпе індетті жеңудегі жалғыз жол екенін сөз етті.
Арал сапарын қорытындылаған облыс әкімі тілшілерге сұхбат берді. Атқарылып жатқан жұмыстарды саралай келе, аудандағы өндіріс пен құрылыс саласындағы шешілуі тиіс мәселерді де қозғап өтті.
– Жұмыс сапарымның басты мақсаты COVID-19 індетіне қарсы жүргізіліп жатқан жұмыстарды өз көзіммен көру еді. Қазір Арал ауданына мыңға жуық вакцина келіп, халық арасында түсіндірме жүргізілуінің арқасында екпе егу басталып кетті. Сонымен қатар, аудан бойынша 200 төсек-орын дайындалған. Дәрі мен керекті медициналық заттар жеткілікті. Ал мектептердегі ахуал бірқалыпты. Бастысы – халық пен балаларымыздың денсаулығын ұдайы назарда ұстау, – дейді облыс әкімі.
***
Қазалы ауданында облыс әкімі алдымен «Батыс Еуропа-Батыс Қытай» көлік дәлізінің «Қашқансу» учаскесіндегі көпсалалы қызмет көрсету кешенінің құрылыс жұмысымен танысты. Қазір нысан құрылысының 90 проценті біткен. Құны 377 млн теңгені құрайтын демалыс кешені аяқталса, 30 адам жұмыспен қамтылады.
Аймақ басшысы Басықара ауылында орналасқан Ә.Тыныбаев атындағы су торабының жұмысын көрді. Сондай-ақ, ауыл шаруашылығы саласында атқарылып жатқан жұмыстармен танысып, сол жерде шаруашылық басшыларымен де кездесті.
– Қазір жоғарыдан осы су тоспасына секундына 187 текше метр су түсуде. Оның 80 текше метрі төменгі ағысқа, оң және сол жағаға 20 текше метр бөлініп ағуда. Тоспаның жағдайы жақсы, жыл сайын жөндеуден өтіп тұр. Мұнда 22 адам жұмыс істейді. Су тапшылығына қатысты біз ақпарат беріп отырамыз, жергілікті билік егін егудің үлесін соған сай ыңғайластырып жатыр, – дейді «Қазалы су торабы» өндірістік учаскесінің басшысы Болатбек Асербаев.
Мұнан соң өңір басшысы «РЗА» АҚ-ның егіс алқабына барып, себелеп суғару тәсілімен егіліп жатқан жүгері алқабын көрді. Қазір егіндікте Германиядан алынған құны 41,3 млн теңге тұратын дренажды құбырлар мен 25,7 млн теңгеге арнайы соқа және испандық «RAESA» компаниясының құны 206,3 млн теңгені құрайтын суару қондырғысы бар. Жаңа технология мамыр айында толық іске қосылып, дайын жерге малазықтық жүгері дақылы өсірілмек.
– Бұл – аймақта ең алғаш басталып отырған жоба. 87 гектар жерге шетелдік технология арқылы мал азығын өсіріп, оның құнарын бұрынғыдан да арттыру басты мақсатымыз болып отыр. Сол арқылы нарыққа сай, сапаға жауап беретіндей өнім жасау. Екіншіден, айналымнан шығып қалған жерлерді қайта қалпына келтіріп, соны суармалы жерге айналдыру. Үшіншіден су тапшылығына бейімделу, мысалы біз еккелі отырған дақылға суды бес есеге дейін үнемдей аламыз, – дейді «РЗА» АҚ-ның президенті Самұрат Имандосов.
Облыс әкімі жаңа жобаның маңызы зор екенін, өзге шаруашылықтар да қолға алу керегін айтты.
– Қазір, өздеріңіз білесіздер, Сырдария өзенінде су азайып кетті. Осыған орай біз ауылшаруашылық саласын әртараптандыруды қолға алдық. Суды көп қажет ететін күріш егісін азайттық. Сондықтан «РЗА» АҚ-ның бүгінгі қолға алған жобасы өте тиімді іс деп білемін. Өзге шаруашылықтар да осы жобаны қолға алса, ауыл шаруашылығында ілгерілеушілік болары сөзсіз, – деді аймақ басшысы.
Қазалыға сапар барысында облыс әкімі аудандық ауруханаға барып, COVID-19 инфекциясына қарсы шараларды көрді. Аурухана дәрігерлеріне індетпен күрес жұмыстарын ұдайы назарда ұстау қажеттігін баса айтты. Вакцинациялау жұмыстарын да дер кезінде атқарып, халыққа түсіндіру шараларын кеңінен жүргізуді тапсырды.
– Қазір еліміз бойынша коронавирус инфекциясының таралуы қайтадан кең етек алды. Кейінгі мәліметтер бойынша аймақта ең көп індет Қазалы ауданында тіркелді. Сондықтан COVID-19 вирусына қарсы күрес шараларын күшейтуді қатаң тапсырамын. Тұрғындарға вакцинацияның тиімділігін жан-жақты түсіндіріңіздер. Індетті тоқтатудың барлық шараларын қарастырыңыздар, – деді Гүлшара Әбдіқалықова.
Ауданда сол жаға магистралды каналы жанында «Әйтеке би-Қазалы» аралығындағы аудандық маңыздағы автомобиль жолын қайта жаңғырту жобасы облыс басшысының назарына ұсынылды. Жоба аясында автомобиль жолын 4 жолаққа дейін кеңейту, 2 темір-бетон көпірін, 2 су өткізгіш құбырын қайта жаңарту, жарықшамдар мен аялдамалар орнату жұмыстары жүргізіледі. Құрылыс биыл аяқталады деп күтілуде.
Облыс әкімі мұнан соң «Шағала» балаларды сауықтыру-демалыс орталығына барып, «Жол картасы» бағдарламасы аясында жасалған жөндеу жұмыстарымен танысты.
Мұнан соң Сырдария өзені арқылы өтетін «Қарлан» учаскесіндегі қалқымалы көпірді көрді. Аудандық маңыздағы және елді мекенішілік жолдардың жағдайына стенд арқылы қанықты. Қазіргі таңда бұл аумаққа темірбетон көпір салу жобасы мемлекеттік сараптамадан өткізілуде. Жобаның құны – 4 536,5 млн теңге.
Өңір басшысы осы сапарында Өркендеу ауылдық округіндегі Көне Жанкент қалашығын да назардан тыс қалдырмады. Жанкент қалашығы – Қазалы ауданындағы республикалық санаттағы археологиялық ескерткiштердiң бiрi. 2018 жылы жалпыхалықтық маңызы бар киелі орын санатына енгізілді. Жалпы аумағы 45 гектар жерді қамтиды. Қалашыққа 2005 жылдан зерттеу жұмыстары жүргізіліп келеді. 2014 жылдан бүгінгі күнге дейін облыстық бюджеттен қаржы бөлініп, облыстық тарихи және мәдени ескерткіштерді қорғау мекемесі мен Қорқыт ата атындағы Қызылорда университеті арасындағы келісім-шарт негізінде археологиялық қазба жұмыстары жалғасуда. 2019 жылы республикалық бюджет есебінен қорғанның оңтүстік-шығыс қабырғалары қайта жаңғыртылды.
Аймақ басшысы Әйтеке би кентіндегі жылыжай жұмысымен де танысты. Жылыжай өткен жылы іске қосылған. Кешен негізі 6 секцияға бөлінеді. Қазіргі таңда 4 секциясында, қияр, қызанақ өсірілуде. Алдағы уақытта 2 секцияны салу көзделуде. Жобаның жалпы құны 40 млн теңгені құрайды.
***
Облыс әкімі Гүлшара Әбдіқалықова Қармақшыға сапарында Жосалы кентіне аялдап, ауданның коронавирус инфекциясына қарсы күрес шараларымен танысты. Медицина қызметкерлерімен кездесуде қазіргі жағдайда босаңсуға болмайтынын айтып, індетті ауыздықтауға бағытталған шараларды күшейтуді тағы бір шегелей түсті.
– Соңғы уақытта COVID-19 вирусы бүкіл әлемде қайта өршіп, адам өміріне үлкен қауіп төндіруде. Біздің облыс жақында «cары аймаққа» енді. Сондықтан індетке қарсы жұмыстарды күшейтуді талап етуде. Тұрғындарға сақтық шаралары мен вакциналау туралы ақпараттарды кеңінен таратып, оларға вирустың қауіпті екенін әлі де түсіндіруіміз керек. Әлем ғалымдары коронавирусты жеңудің жалғыз жолы екпе екенін мойындап отыр. Сол себепті, халықтың вакцинаға деген оң көзқарасын тез арада қалыптастыру міндеті тұр, – деді облыс әкімі.
Ауданға сапар барысында өңір басшысы Жосалы кентіндегі Абай көшесі мен орталық алаңдағы абаттандыру жұмыстарын көрді. Жалпы «Жұмыспен қамту жол картасы» бағдарламасы аясында ауданда 3 млрд теңге қаржыға 40 жоба іске асқан болатын.
Сондай-ақ аймақ басшысының назарынан кәсіпкерлік нысандары да тыс қалмады. Кенттегі сауда үйінің жұмысын көріп, кәсіпкердің пандемия уақытындағы жұмысымен танысты. Айта кету керек, өткен жылдың басында басталған әлемдік індет көптеген кәсіпкерге қиындық келтірді. Әсіресе, тойханалар жұмысын тоқтатып, кейбір кәсіптік нысандар бағытын өзге салаға бұрды. Мысалы, Жосалыдағы жеке кәсіпкер Ж.Бұқпанованың 300 орындық мейрамханасы бүгінде балалар ойын-сауық кешеніне айналыпты. Мұны көрген соң кәсіпкердің жұмысына оң бағасын беріп, мемлекет тарапынан кәсіпкерлерге қолдау болып жатқанын жеткізді.
– Пандемияның барлық салаға кері әсерін тигізіп отырғаны жасырын емес. Қызмет көрсету орталықтарының көбі жұмысын тоқтатты. Біз осы саладағы кәсіпкерлерге кәсібін өзге бағытқа ауыстыру жөнінде ұсыныс жасадық. Бүгінде кәсіп иелері кафе мен тойханаларды өндірістік орындарға ауыстыруда. Мемлекет тарапынан да оларға қолайлы жағдайлар жасалды. Сондықтан, бұл шараларды өзге де кәсіпкелер түсінуі тиіс, – деді облыс әкімі.
Аймақ басшысы Қармақшы ауылына да барды. Ондағы «Жұмыспен қамту жол картасы» бағдарламасы аясында ағымдағы жөндеуден өткен №13 «Балбөбек» бөбекжайының жұмысын көрді. Одан соң ауылдық округтегі №113 мектепте ауыл тұрғындары және белсенді жастармен кездесіп, елді мекеннің әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерімен танысты. Тұрғындармен коронавирус инфекциясынан сақтану, екпе салдыру мәселелерін де талқылады.
Облыс әкімі аудандағы балалар демалысына арналған лагерь құрылысын да назарға алды. Мердігер мекеме мен салалық басқарма басшысы атқарылған жұмыстар жайлы баяндады.
– 120 балаға арналған лагерь жыл он екі ай қызмет етеді. 2017 жылы басталған құрылыстың осы кезге дейін бөлінген 430 млн теңгеден астам қаржысын игеріп болдық. Инженерлік желілер де тартылып бітті. Қазір қалған қаржысы бөлініп тұр, құрылыс қыркүйек айында тапсырылатын болады, – дейді мердігер мекеме басшысы Манарбек Еспенбетов.
Айта кетсек, балалар күткен лагерь құрылысын аяқтау үшін биыл облыстық бюджеттен 783,3 млн теңге қаржы бөлінген. Аймақ басшысы мердігер мекемеге құрылысты уақытында әрі сапалы жүргізуді нықтап тапсырды.
Ержан ҚОЖАСОВ,
«Сыр бойы»
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
