Облыс әкімі Қырымбек Көшербаевтың төрағалық етуімен суармалы жерлерді ұлғайту мәселелеріне арналған селекторлық мәжіліс өтті. Сала жетекшілері мен аудан әкімдері, шаруашылық өкілдері қатысқан мәжілісте аймақ басшысы биыл ақпан айының басында суармалы жер көлемін ұлғайту мәселелері қаралып, жұмыс тобы құрылғанын еске салып өтті.Енді жұмысшы топтың есебін тыңдайтын мезгіл де жетіп отыр. Мәжілісте осы бағытта атқарылып жатқан шаралар туралы облыстық жер қатынастары басқармасының басшысы Шахмардан Қойшыбаев хабарлама жасады.
Хабарламашы атап өткеніндей, облыста суармалы егіс көлемін 300 мың гектарға жеткізу үшін жаңадан ашылатын алқаптардың жобалық алаңдарын айқындау міндеті қойылып отыр. Бүгінгі таңда облыста 249,8 мың гектар суармалы жер бар. Оның 171,7 мың гектары егістік, 58 мың гектары тыңайма жер, 17,4 мың гектары бақшалық, қалған 2,7 мың гектары өзге де ауылшаруашылық алқаптарына жатады. Суармалы егістік көлемін 300 мың гектарға жеткізу тапсырмасына сәйкес жұмысшы топ барлық аудан бойынша зерттеу, талдау жұмыстарын жүргізді. Оның барысында аудан, қала әкімдіктері бұған дейін ұсынған учаскелердің көлемдері мен орналасуы нақтыланып, сонымен қатар қосымша жерлерді қосу мүмкіндіктері талқыланған.
Басқарма басшысы облыста ауыл шаруашылығы санатындағы көлемі – 236,9 мың гектарды ұлғайтуға аудандар алғашқыда ұсынған 51,3 мың гектарға қосымша сараптау барысында тағы 44,4 мың гектар қосылғанын жаңадан ашылатын суармалы егіс алқаптары 95,7 мың гектарға жеткізілгенін мәлімдеді. Осылайша облыста жалпы суармалы жерді 332,6 мың гектарға дейін ұлғайтуға мүмкіншілік бары нақтыланып отыр. Хабарламашы осы орайда Қазалы ауданында – 4050, Қармақшыда – 11638, Жалағашта – 14344, Сырдарияда – 10745, Шиеліде 28832, Жаңақорғанда – 17989, Қызылорда қаласында 8160 гектар жерді жаңадан қосу мүмкіндігі барын атап өтті.
Қосымша ұсынылған болжамдық алқаптар бойынша карталар жасалуда және топырақ құнарлылығының материалдары сарапталуда. Бұған дейін жоспарға енген 51,3 мың гектар алқаптың 32,5 мың гектары босалқы жерлер құрамында болса, 18,8 мың гектары ауыл шаруашылығы жерлері санатында, яғни, тауарлы ауыл шаруашылығы өндірісін жүргізу үшін табысталған шаруашылықтардың жайылымдық алқаптары. Оның ішінде 33 мың гектарға каналдар қазу, 12,6 мың гектарға қашыртқы каналдарынан су алу, 0,3 мың гектарға көлдерді пайдалану, 2,1 мың гектарға ұңғыма қазу арқылы суландырылған жағдайда жүзеге асыру мүмкіндігі айқындалды.
Жұмыс тобы нақтылаған қосымша 44,4 мың гектар жердің карталары, топырақтың сапалық жағдайы, оларда жаңадан топырақ зерттеу жұмыстарын жүргізу қажеттілігі туралы мәліметтер әзірленді. Осы 44,4 мың гектар жердің 30,9 мың гектары ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер, яғни шаруашылықтардың пайдалануындағы учаскелер, 13,5 мың гектары мемлекет меншігіндегі босалқы жер қорында.
Зерттеу материалдары бойынша ұсынылған жерлердің 80% орта-қатты тұзданған, аудандар бөлінісінде орташа балл бонитеттері 9-14 аралығында. Осы ретте, алдағы уақытта аталған учаскелерді айналымға алуға оларды сумен қамтамасыз ету үшін қосымша шараларды белгілеу, оның ішінде шаруашылықтармен жұмыс жасап, оның иелігіндегі жерді айналымға алуды және суармалы алқап санатына ауыстыруды үйлестіру міндеттері тұр. Оларға қажетті қаржы көлемін қарастырып, инвесторлар тарту жөнінде аудан, қала әкімдіктеріне тиісті жұмыстар жүргізуі тиіс.
Мұнан соң жаңадан ашылатын суармалы жерлерді сумен қамтамасыз ету жайын «Қазсушар» РМК Қызылорда филиалының директоры Болат Арыстанбаев айтып берді. Ол жаңадан айналымға қосылатын суармалы жерлердің бірінші кезекте – 51 313 гектары, екінші кезекте – 44 445 гектары игерілетіні айқындалып, бекітілгенін жеткізді. Оның айтуынша, бірінші кезекте қосылатын 51313 гектар суармалы аумақтағы Сырдария ауданының үлесі 4 мың гектар болып отыр. Соның ішінде, Бесарық ауылдық округіндегі Мәдібек учаскесіндегі 1 мың гектарға Жүнісбек каналынан ұзындығы 8 шақырым жаңадан канал қазу жұмысы басталып кетті. Оны мердігер «Мелиоратор» ЖШС жүргізуде.
Қазіргі таңда жұмыс басында 3 дана драглайн экскаваторы, 1 гидравликалық экскаватор, 3 бульдозер тазалау жұмыстарын жүргізуде.
Сондай-ақ, «Мелиоратор» ЖШС күшімен екінші кезектегі 44 445 гектар алқаптың 500 гектарына су жеткізу межеленіп отыр. Ол Айдарлы ауылдық округінің «Қатынбақан» учаскесінде орналасқан.
Б.Арыстанбаев жаңадан қосылатын жерлерді игеруде су үнемдеудің заманауи технологияларын (тамшылатып суару, т.б.), ылғалды аз тұтынатын дақылдар көлемін арттыру, суды ысырапсыз пайдалану және автоматты түрде есепке алу қондырғыларын орнату қарастырылуы тиіс екенін атап өтті.
Облыс әкімі осы орайда филиал директорына жаңадан айналымға қосылатын алқаптарды суландыру жүйесінің схемасын жасап, оған жұмсалатын қаржы көлемін анықтау жұмыстарын тездетіп бітіруді қатаң тапсырды. Ол жұмыстар алдағы кезеңде болатын облыстық мәслихаттың сессиясына дейін дайын болуы тиіс. Бұған аудан әкімдері мүдделі болуы қажет.
Облыстық табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасының басшысы Айдар Абдуалиев өз кезегінде қала, аудан әкімдерімен бірлесіп, облыстағы суармалы жерлерді дамыту жөніндегі іс-шаралар жоспары әзірленгенін мәлімдеді. Жаңадан 96 мың гектар суармалы жерлер айқындалып, оларды суландыру көздері мен жүргізілетін жұмыстардың көлемі анықталған. Бұл ретте, Ауыл шаруашылығы министрлігі әзірлеген Қаржы министрлігінің кепілі мен мемлекеттік – жекешелік әріптестік арқылы жаңа суармалы жерлерді айналымға қосуды жобалау жұмыстарын жүргізу инвесторға жүктелген. Үкімет қаржыландыру тетігін айқындағаннан кейін тиісті жұмыстарды мемлекеттік-жекешелік әріптестігі негізінде бастау тапсырылды.
Сонымен бірге, Қызылорда қаласының Ақжарма ауылдық округінде «Мағжан и К» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі 281 гектар жерді игеруге жұмыс жасауда. Сондай-ақ, Ы.Жақаев атындағы ғылыми-зерттеу институты Қарауылтөбе ауылдық округінде 697 гектар жерді қалпына келтіру жұмыстарын атқаруды жоспарлап отыр. Жаңақорған ауданында «Хамит» шаруа қожалығы Қазақбай өңірінен барлығы 500 гектар жерді іске қосуға жұмыс жасауда. Соның ішінде биыл 40 гектарын айналымға қосатын болады. «Тасболат-А» ЖШС осы аумақтан 600 гектар жерді игеруді бастады. Серіктестік биылғы жылы 80 гектар жерді іске қосуды жоспарлап отыр.
Осы ретте басқарма басшысы «Мелиоратор» ЖШС атқарып жатқан жұмыстар мемлекеттік – жекешелік әріптестігі механизмі талаптарына сәйкес келетінін атап өтті.
Мәжілісте барлық аудан әкімдері жергілікті жерлерде әрбір ауылдық округтар бойынша осы бағытта атқарылып жатқан жұмыстар жайын баяндап өтті.
Облыс басшысы өте маңызды іс қолға алынып отырғанын баса айтты.
– Суармалы жер көлемі артуымен егін шаруашылығын әртараптандыру жүзеге асырылып, өнімділігі жоғары, суды аз қажет ететін нарықта сұранысқа дақылдар өсірілетін болады. Ол өз кезегінде өңірдің экспорттық әлеуеті артуына, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Бұл жұмыстар аудандарда әлеуметтік-экономикалық мәселелерді шешудің, ауылды көркейтудің, кәсіпкерлікті жандандырудың, жаңа жұмыс орындары ашылуының бірден-бір тетігі. Сондықтан ешкімге де салғырттыққа салынуға болмайды. Мамандар жаңадан іске қосылатын алқаптарға су жеткізу жолдары мен қандай дақылдар егудің тиімділігін анықтауы тиіс. Жергілікті жерлерде әкімдер осы жұмыстарды атқаруға қызығушылық танытқан инвесторларды тартып, тиісті ұсыныстарын беруі қажет, – деді аймақ басшысы. Сонымен қатар, облыс әкімінің орынбасары Серік Қожаниязовқа Су шаруашылығы комитетімен үнемі байланыста болуды, өңірге бөлінетін су көлемін кемітпеу жағын қатаң бақылауда ұстауды тапсырды. Барлық әкімдер жобалардың экономикалық жағына мән беруі тиіс екенін айтты.
Мәжілісті қорытындылаған облыс басшысы аудандарға жасаған іссапар барысында бұл бағыттағы жұмыстарды өзі тікелей бақылайтынын және сала жетекшілері мен әкімдер ай сайын есеп беріп отыратынын жеткізді.
Ыдырыс ТӘЖІҰЛЫ.
>>> Біздің Facebook, Instagram парақшаларымыз бен Telegram каналымызға жазылыңыз! <<<
